…

C. ELEKTRONİK DEFTERE AİT OLUŞTURMA SÜREÇLERİ

e-Defter uygulamasında yapılan geliştirme ile birlikte, 22.5.2024 tarihi itibarıyla yüklenecek paketler için geçerli olmak üzere; e-Defter dosyalarının ve berat dosyalarının “eşanlı olarak” Başkanlık bilgi işlem sistemine yüklenmesi gerekmektedir.

e-Defter uygulamasında yapılan geliştirme ile birlikte, 22.5.2024 tarihi itibarıyla yüklenecek paketler için geçerli olmak üzere; e-Defter dosyalarının ve berat dosyalarının “eşanlı olarak” Başkanlık bilgi işlem sistemine yüklenmesi gerekmektedir.

Ancak Ocak 2025 dönemi ve takip eden dönemlere ilişkin olarak oluşturulacak yevmiye defteri, yevmiye defteri berat dosyaları, büyük defter ve büyük defter berat dosyalarından sadece yevmiye defteri, yevmiye defteri berat dosyaları ve büyük defter berat dosyaları Başkanlık bilgi
işlem sistemlerine yüklenecektir. Ocak 2025 ve sonraki dönemler için oluşturulacak ancak Başkanlık bilgi işlem sistemlerine yüklenmeyecek olan büyük defterler için e-Defter Saklama Uygulaması üzerinden de herhangi bir yükleme işlemi yapılmayacaktır.

1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliğinin “4.4.1” numaralı fıkrasının (g) bendinde de ifade edildiği üzere, e-Defter ve berat dosyalarının kopyalarının Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi ya da büyük defter örneğinde olduğu gibi muhafaza edilmemesi mükelleflerin asıl e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza ve ibraz ödevlerini ortadan kaldırmaz.

e-Defter ve berat dosyalarının oluşturulma ve eşanlı Başkanlık bilgi işlem sistemine yüklenme süreci Şekil-1’de özet olarak sunulmuştu

Adım 1 – 2 – 3: e-Defterler aylık dönemler itibarıyla oluşturulur. e-Defter Uygulaması ile Vergi Usul Kanununun 219 uncu maddesinde hüküm altına alınan muhasebe kayıt zamanına ilişkin bir değişiklik öngörülmemektedir. Kayıtların öteden beri olduğu gibi, Vergi Usul Kanununda
belirlenen süreler dahilinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Aylık dönemler itibarıyla oluşturulan muhasebe kayıtları, uyumlu yazılım programları aracılığıyla tebliğ ve kılavuzlarda belirtilen standartlarda ve XBRL formatında XML olarak e-Deftere dönüştürülür. Öncelikle yevmiye defteri oluşturulmalı, ardından yevmiye defteri üzerinden büyük defter dosyası oluşturulmalıdır. Yevmiye defteri ile büyük defter içerisindeki mali kayıtlar birebir aynı olmalıdır.

Örneğin; 1-10 Ocak 2024 tarihlerine ait Yevmiye defterinin, büyük defteri de aynı şekilde 1-10 Ocak 2024 tarihlerini ve aynı yevmiye maddelerini kapsamalıdır.

Adım 4: Oluşturulan XML dosya yani e-Defter dosyası, tüzel kişiler tarafından Mali mühür, gerçek kişiler tarafından ise Mali Mühür veya Nitelikli Elektronik Sertifika ile imzalanır. Bu sayede oluşturulan e-Defterin kaynağının değişmezliği ve bütünlüğü sağlanmış olur.

Uyumlu yazılım firmaları, imzalama işleminden sonra, oluşan e-Defter dosyasını muhakkak Başkanlığın yayımlamış olduğu güncel şema ve şematron kontrollerinden geçirmelidir. Bu kontrollerin, Başkanlıktan onay almış uyumlu yazılım programları aracılığıyla yapılması gerekmekte olup aksi takdirde sorumluluk mükellef ile birlikte uyumlu yazılım firmalarına da ait olacaktır. Şema ve şematron kontrollerinden geçemeyen defterin, berat dosyası hiçbir şekilde oluşturulmamalıdır. Ayrıca uyumlu yazılım firmaları alınan hataları toplu ve anlaşılır bir dilde mükellefe sunmalıdır. Hatalar düzeltildikten sonra defter yeniden oluşturularak imzalanmalı, şema ve şematron kontrolünden yeniden geçirilerek sürece devam edilmelidir.

Şema ve şematron hatalarının veya defter oluşturulmadan önce uyumlu yazılım programlarının yaptığı ön kontroller sonucunda çıkan hataların, mükellefler tarafından düzeltilerek, e-Defter ve berat dosyası oluşturma sürecinin yeniden başlatılması gerekmektedir. Mükellef kaynaklı hatalı
veriye veya şema şematron kontrolü sonucunda alınan hataya, uyumlu yazılım programı tarafından müdahale edilmemesi; doğrudan uyarı mesajları ile mükellefin yönlendirilmesi ve hatanın mükellef tarafından düzeltilmesinin sağlanması gerekmektedir.
Not: Uyumlu yazılım firmaları edefter.gov.tr sitesinde yer alan e-Defter paketinden güncel şema, şematron ve xslt dosyalarına ulaşabilirler.

Adım 5 – 6: Defterlerin oluşturulmasının ardından, bu defterlere ait berat dosyaları oluşturulmalıdır. Berat dosyaları, deftere ait mali kayıtlar hariç olmak üzere bazı özet bilgileri (deftere ait imza/mühür değeri, firma bilgileri, muhasebeci bilgileri, oluşturulan defterin türü ve dönemine ait bilgiler, beratın kendi imza değeri) taşıyan bir elektronik belgedir. Yevmiye defteri için ayrı, büyük defter için ayrı berat dosyası oluşturulmalıdır.

Şema ve şematron kontrolünden başarıyla geçen defterin ilişkili olduğu berat dosyasının içerisinde, deftere ait imza/mühür değeri bulunmaktadır. Bu imza/mühür değeri defter ile berat dosyasının eşleştirilmesinde kullanılan bir anahtardır. Oluşturulan defterin imza/mühür değerini taşıyan berat dosyası, tüzel kişiler için Mali Mühür, gerçek kişiler için ise Nitelikli Elektronik

Sertifika veya Mali Mühür ile imzalanır. Defterlerde olduğu gibi berat dosyaları için de şema ve şematron kontrolleri yapılmalıdır. Bu kontroller yine aynı şekilde yazılım uyumluluk onayı alan firmaların sorumluluğundadır. Eğer şema ve şematron kontrolü sonucu hata alınırsa uyumlu
yazılım programı alınan hataları toplu ve anlaşılır bir dilde kullanıcıya sunmalıdır. Hatalar düzeltildikten sonra berat dosyası yeniden oluşturularak imzalanmalı, şema ve şematron kontrolünden yeniden geçirilerek sürece devam edilmelidir.

Uyumlu yazılımların kontrolünün ardından, berat dosyaları Başkanlık Bilgi İşlem Sistemlerine yüklenmeden önce mükelleflerin de defter ve berat dosyalarını görüntülemeleri ve muhasebe kayıtlarının, oluşturulan e-Defterlere tam ve uygun olarak aktarılıp aktarılmadığını kontrol
etmeleri gerekmektedir.

Mükellefler tarafından muhasebe kayıtları ile oluşturulan e-Defterler arasındaki kontrolün yapılabilmesi için uyumlu yazılım firmaları tarafından, e-Defterlere ait özet bilgilerin (oluşturulan defterin borç-alacak toplamı, yevmiye madde sayısı başlangıç-bitiş vb.) mükelleflere sunulması,
oluşması muhtemel hataları engelleyecektir.

Adım 7 – 8: e-Defter ve berat dosyaları, Başkanlığa iki yöntemle gönderilebilir:
1- GİB e-Defter Uygulaması aracılığıyla
2- Web Servis aracılığıyla

GİB e-Defter Uygulaması Aracılığıyla

GİB e-Defter Uygulaması, e-Defter uygulamasına kayıtlı mükelleflerin, berat dosyalarını göndermek için kullandıkları platformdur. Bu platforma, tüzel kişiler tarafından Mali Mühürle, gerçek kişiler tarafından Nitelikli Elektronik Sertifika veya Mali Mühürle giriş yapılmaktadır. Ayrıca
GİB e-Defter Uygulamasına mükellefler, mükellefler tarafından kendilerine muvafakatname ile yetki verilen meslek mensupları ve e-Defter uyumlu yazılım firmaları tarafından Dijital Vergi Dairesi kullanıcı kodu ve şifresinin yanı sıra e-Devlet Kapısı şifresi ile de giriş yapılabilmektedir. Bu kapsamda Dijital Vergi Dairesi içerisinden e-Defter uygulamasına giriş yapılabileceği gibi, giriş sayfasında bulunan alan üzerinden de Dijital Vergi Dairesi kullanıcı kodu ve şifresi ya da e-Devlet Kapısı şifresi ile e-Defter uygulamasına giriş yapılabilecektir.

Giriş yapıldıktan sonra bir aya ait yevmiye defteri ve yevmiye defteri berat dosyaları ile büyük defter berat dosyaları tüzel kişiler tarafından Mali Mühürle, gerçek kişiler tarafından Nitelikli Elektronik Sertifika veya Mali Mühürle imzalanarak/onaylanarak Başkanlık bilgi işlem sistemlerine yüklenir (Ocak 2025 ve takip eden dönemler için büyük defter dosyası yüklenmeyecek olup sadece yevmiye defteri, yevmiye defteri berat dosyaları ve büyük defter berat dosyaları yüklenecektir). Yüklenen defter ve berat dosyaları kontrol edildikten sonra berat dosyaları Başkanlık tarafından imzalanır. Mükellef, Başkanlık tarafından imzalanmış berat dosyalarını indirerek; e-Defterleri, defterlere ait beratları ve GİB onaylı beratları birlikte muhafaza etmek zorundadır. Tüm defter ve beratlar için olduğu gibi uyumlu yazılım programları GİB onaylı beratlar için de Yazılım Uyumluluk Kılavuzunda belirtilen hususları (şema ve şematron, beratın boş olup olmadığı, imza değeri vb.) kontrol etmekle sorumludur.

ÖNEMLİ NOT: e-Defter uygulamasından indirilen berat dosyasının kontrol sonucunun başarısız olması durumunda Başkanlık ile irtibata geçilmelidir.

e-Defter ve Berat dosyaları, Başkanlık sistemlerine yüklenmediği sürece, uyumlu yazılım programı üzerinden e-Defter dosyaları (yevmiye defteri) ve ilgili berat dosyaları (yevmiye defter beratıbüyük defter beratı) silinebilir. Silinen defter ve beratların yerine doğru defter ve beratlar yeniden oluşturulmalı ve sürecin sonunda muhakkak Başkanlık bilgi işlem sistemlerine yüklenerek, GİB onaylı berat dosyaları alınmalıdır. GİB onaylı berat dosyası edinilmediği sürece oluşturulan defterlerin yasal geçerliliği olmayacaktır.

e-Defterlerin hatalı veya eksik olduğunun anlaşılması halinde, yasal yükleme süresi geçmemiş ise ilgili berat dosyalarının e-Defter Uygulamasından silinmesi (berat dosyasının silinmesi halinde sistemde yer alan defter dosyası da geçersiz olacaktır) ve e-Defterlerin ve berat dosyalarının yeniden oluşturulup, Başkanlık sitemlerine yüklenmesi mümkün bulunmaktadır.

UYARI: Yasal yükleme süresi içinde yapılan silme işlemlerinde uyumlu yazılım firmalarının, söz konusu beratların e-Defter Uygulamasından da silinip silinmediğini kontrol etmeleri gerekmektedir.

…

Kılavuzun tamamına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

https://edefter.gov.tr/dosyalar/kilavuzlar/e-Defter_Uygulama_Kilavuzu_V.1.12.pdf

Resmi Gazete Sayısı: 32776

VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 452)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SIRA NO:579)

MADDE 1- 3/6/2015 tarihli ve 29375 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 452)’nin “1. Giriş” başlıklı bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“12/11/2011 tarihli ve 28110 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliği uyarınca Elektronik Ürün Senedinin (ELÜS) her bir alım satım işlemi için anılan Yönetmeliğin 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında düzenlenen Elektronik Ürün Senedi Alım Satım Belgesi (ELÜS Alım Satım Belgesi) ve dördüncü fıkrası kapsamında düzenlenen Elektronik Ürün Senedi İşlem Sonuç Belgesi (ELÜS İşlem Sonuç Belgesi)’nin 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınması ve bu belgeleri düzenleyenlere bilgi verme zorunluluğu getirilmesi bu Tebliğin konusunu teşkil etmektedir.”

MADDE 2- Aynı Tebliğin “3. ELÜS Alım Satımında Düzenlenecek Belge” başlıklı bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu ile tarım ürünleri ticaretini kolaylaştırmak, depolanması için yaygın bir sistem oluşturmak, ürün sahiplerinin mallarının emniyetini sağlamak ve kalitesini korumak, ürünlerin sınıf ve derecelerinin yetkili sınıflandırıcılar tarafından saptanmasını sağlamak, tarım ürünleri lisanslı depo işleticilerinin kişiler arasında ayrım yapmaksızın tarım ürünlerini kabul etmelerini temin etmek, ürünlerin mülkiyetini temsil eden ve finansmanını, satışını ve teslimini sağlayan ürün senedi düzenlemek ve standartları belirlenmiş tarım ürünlerinin ticaretini geliştirmek üzere, tarım ürünleri lisanslı depoculuk sisteminin kuruluş, işleyiş ve denetimine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Lisanslı depoculuk sisteminde; tarım ürünlerinin sınıf ve kaliteleri yetkili sınıflandırıcı olarak isimlendirilen laboratuvarlarca belirlenmekte, ardından, lisanslı depolarda depolanmakta ve bu ürünlerin ticareti, ürünün mülkiyetini temsilen lisanslı depo işletmesince düzenlenen ürün senetleri vasıtasıyla Ticaret Bakanlığınca yetkilendirilen ticaret borsalarında yapılmaktadır.

Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliğinde ise basılı ürün senedi hükmünde olmak üzere depolamak amacıyla teslim ve kabul edilen ürünler için lisanslı depo işletmelerince elektronik ortamda oluşturulan ELÜS’lerin kayden izlenmesi, devredilmesi, değiştirilmesi, iptali ve güvenliğine, bu hizmetleri yürütecek kuruluşun lisans alması, faaliyeti ile denetimine ve ELÜS’e yönelik diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Mezkûr Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde Borsa (TÜRİB), elektronik ürün senetleri ile elektronik ürün senetlerine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin işlem gördüğü Türkiye Ürün İhtisas Borsası Anonim Şirketi, (d) bendinde Elektronik Kayıt Kuruluşu (EKK), ELÜS’lerin sistem üzerinden oluşturulmasını sağlamak, bu senetlere bağlı tüm hak ve yükümlülükler ile işlemleri ilgili taraflar itibarıyla kayden izlemek amacıyla Ticaret Bakanlığından lisans almış anonim şirket, (e) bendinde ise ELÜS, lisanslı depo işletmesince, elektronik kayıt kurallarına uygun olarak sistem üzerinde oluşturulan elektronik kayıt olarak tanımlanmıştır.

Ayrıca mezkûr Yönetmeliğin 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasında EKK’ya ELÜS’lerin her bir alım satım işleminden takas hesapları üzerinden takası tamamlananlar için bir ELÜS Alım Satım Belgesi oluşturma ve bu belgeyi alıcı ve satıcı taraflara elektronik ortamda gönderme, dördüncü fıkrasında ise TÜRİB tarafından yetkilendirilen aracı kurumların Borsadaki alım satım işlemlerinde (kendi nam ve hesabına yapılanlar dâhil) EKK tarafından düzenlenen ELÜS Alım Satım Belgesi yerine, yapılan alım satımların, verilen hizmetlerin ve bunlar için alınan nakdin mahiyetini göstermek ve gerektiğinde ibraz edilmek üzere ELÜS İşlem Sonuç Belgesi düzenleme ve bu belgeyi alıcı ve satıcı taraflara elektronik ortamda gönderme zorunluluğu getirilmiştir. Mezkûr fıkralarda ayrıca ELÜS Alım Satım Belgesi ile ELÜS İşlem Sonuç Belgesinde bulunması zorunlu bilgiler belirlenmiştir.

Bu bağlamda, Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında düzenlenen ELÜS Alım Satım Belgesi ile dördüncü fıkrası kapsamında düzenlenen ELÜS İşlem Sonuç Belgesi, Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmıştır. Bu belgelerin düzenlenmesi, gönderilmesi ve kullanımına ilişkin esaslar aşağıda açıklanmıştır:

3.1. 5300 sayılı Kanun kapsamında lisanslı depo işletmelerinde depolanan tarım ürünlerinin bu ürünleri temsil eden ELÜS vasıtasıyla alım satımında her bir el değiştirme aşamasında EKK tarafından ELÜS Alım Satım Belgesi düzenlenecektir. Diğer taraftan, ELÜS’lerin Borsada alım satıma konu edilmesi durumunda ise TÜRİB tarafından yetkilendirilen aracı kurumlarca her bir alım satım işlemi sırasında ELÜS Alım Satım Belgesi yerine ELÜS İşlem Sonuç Belgesi düzenlenmesi gerekmektedir. Bu bakımdan, ELÜS alım satımına taraf olanlar bu işlemler için ayrıca fatura veya diğer herhangi bir belge düzenlemeyecek, alım satım işlemi Borsa dışında gerçekleşiyor ise bu işlemler EKK tarafından kendisine iletilen bilgilere göre düzenlenen ELÜS Alım Satım Belgesi ile, bu işlemler Borsada gerçekleştiriliyor ise aracı kurumlar tarafından düzenlenen ELÜS İşlem Sonuç Belgesi ile tevsik edilecektir.

Ayrıca Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliğinin geçici 4 üncü maddesi kapsamında TÜRİB üyesi olmayan gerçek veya tüzel kişilerin doğrudan alım satım işlemlerinde, mezkûr Yönetmeliğin 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası ve bu Tebliğin bu alt bölümü kapsamında EKK tarafından ELÜS Alım Satım Belgesi düzenlenecek ve işlemin taraflarına elektronik ortamda gönderilecektir.

Bu minvâlde, ELÜS alım satımına taraf olanların, EKK tarafından kendilerine iletilen ELÜS Alım Satım Belgesinin kâğıt çıktılarını veya aracı kurumlar tarafından kendilerine iletilen ELÜS İşlem Sonuç Belgesinin kâğıt çıktılarını vergi kanunlarının öngörmüş olduğu süreler dâhilinde muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmekle yükümlü oldukları tabiidir.

3.2. ELÜS Alım Satım Belgesi en az aşağıdaki bilgileri ihtiva eder:

a) Düzenlenme tarihi.

b) İşlem tarihi.

c) Her hesap dönemi başından itibaren 1’den başlamak üzere düzenleme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası.

ç) Her bir ELÜS satıcısı için her hesap dönemi başından itibaren 1’den başlamak üzere düzenleme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası.

d) ELÜS’ü alan ve satanın;

1) Adı-soyadı/ünvanı.

2) Adresi.

3) Varsa vergi dairesi.

4) T.C. kimlik numarası (vergi kimlik numarası).

e) Alım satıma konu ELÜS’ün;

1) Temsil ettiği ürünün türü, tipi, hasat yılı, lisanslı depo işletmesinin ünvanı ve ürünün depolandığı yer.

2) Temsil ettiği alım satıma konu ürün miktarı.

3) Alım satım bedeli.

f) EKK’nın;

1) Ünvanı.

2) Adresi.

3) Vergi dairesi.

4) Vergi kimlik numarası.

(Bu bentteki bilgiler dip not olarak yazılacaktır.)

g) “452 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca düzenlenmiştir.” ibaresi.

3.3. ELÜS İşlem Sonuç Belgesi en az aşağıdaki bilgileri ihtiva eder:

a) Borsa üyesinin ünvanı, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, birim/şube kodu (ELÜS İşlem Sonuç Belgesini düzenleyen her müstakil şube veya birimi tanıtmak üzere verilecek kod numarası).

b) İşlemin tarafı alıcının veya satıcının adı-soyadı/ünvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası.

c) İşlemin karşı tarafı Borsa üyesinin ünvanı, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.

ç) Düzenleme tarihi.

d) Her hesap dönemi başından itibaren 1’den başlamak üzere düzenleme sırasına göre verilecek belge müteselsil sıra numarası (Her müstakil şube veya birim itibarıyla her hesap dönemi başından itibaren 1’den başlamak üzere düzenlenme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası).

e) İşlem tarihi, işlem numarası ve işlem tipi.

f) ELÜS’e dayanak olan emtiaya ilişkin bilgileri içeren kod (ISIN), ELÜS’ün temsil ettiği ürünün türü, tipi, miktarı, hasat yılı ile lisanslı depo işletmesinin ünvanı ve ürünün depolandığı yer.

g) Alım veya satım bedeli.

ğ) Varsa komisyon tutarı ve diğer kesintiler.

h) “452 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca düzenlenmiştir.” ibaresi.”

MADDE 3- Aynı Tebliğin “4. Bilgi Verme Zorunluluğu” başlıklı bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları uyarınca ELÜS Alım Satım Belgesi ve ELÜS İşlem Sonuç Belgesi düzenlenme zorunluluğu bulunanlara, bu Tebliğin bu bölümünde açıklanan esaslar dâhilinde, düzenledikleri söz konusu belgelere ilişkin bilgilerin elektronik ortamda (Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Transfer Sistemine BTRANS aracılığıyla) gönderilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

4.1. EKK tarafından düzenlenen her bir ELÜS Alım Satım Belgesine ilişkin bilgiler ile TÜRİB üyeleri tarafından düzenlenen her bir ELÜS İşlem Sonuç Belgesine ilişkin bilgilerin takip eden ayın son günü saat 24.00’a kadar BTRANS aracılığıyla gönderilmesi gerekmektedir.

4.2. ELÜS Alım Satım Belgesi ve ELÜS İşlem Sonuç Belgesi ile ilgili olarak istenecek bilgilere ilişkin format ve standartlar BTRANS aracılığıyla duyurulacaktır. Bilgi verme formatında ve standartlarında yapılacak ekleme, çıkarma, zorunlu alan olarak belirleme gibi değişiklikler de ayrıca BTRANS aracılığıyla duyurulacaktır.

4.3. Hazine ve Maliye Bakanlığınca bu Tebliğ doğrultusunda belirlenerek duyurulacak format ve standartlar dışında elektronik ortamda (BTRANS aracılığıyla dahi olsa) gönderilen bilgiler gönderilmemiş sayılacak, kâğıt ortamında verilen bilgiler hiçbir şekilde kabul edilmeyecektir.”

MADDE 4- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 5- Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.

…

Kaynak: GİB Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü

Sayı  : 27998389-010.06.02-3676469

Tarih: 06.01.2025

Konu : Mali ve Sosyal Haklar

GENELGE

(Sıra No: 1)

1- Bilindiği üzere, 3/9/2023 tarihli ve 32298 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan 31/8/2023 tarihli ve 2023/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının İkinci Kısım Birinci Bölümünün 4 üncü maddesinin beşinci fıkrasında;

“Hazine ve Maliye Bakanlığı, 7nci maddede öngörülen hallerin gerçekleşmesi durumunda birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarda belirlenmiş olan katsayıları, sözleşme ücreti artış oranlarını ve ücret tavanları ile 6 nci maddede yer alan ortalama ücret toplamı üst sınırlarını, anılan fıkralarda belirlenmiş) olan artış oranı ile 7 inci madde uyarınca verilecek enflasyon farkını yansıtacak şekilde yeniden belirler ve duyurur.”

Hükmü yer almaktadır.

Buna göre, 1/1/2025-30/6/2025 döneminde geçerli olmak üzere;

a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 154’üncü maddesi uyarınca aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge ve kıdem aylığı gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı (1,012556), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (15,848415), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,321115) olarak belirlenmiştir.

b) 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3’üncü maddesinin (c) bendi uyarınca sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin ücret tavanı 55.419,70 TL’ye yükseltilmiştir.

c) 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ücret tavanı 49.405,42 TL’ye yükseltilmiştir.

ç) Mevzuatı uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personelin hizmet sözleşmesi esaslarında yer alan ve 5/7/2024 tarihli ve 3248709 sayılı Bakanlığımız Genelgesinin 1’inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendiyle yükseltilmiş bulunan taban ve tavan ücretleri %11,54 oranında artırılmıştır.

d) Mevzuatı uyarınca vize edilmiş sözleşmeli personel pozisyonlarının, anılan Genelgenin 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendiyle yükseltilmiş bulunan taban ve tavan ücretleri %11,54 oranında artırılmıştır.

e) Çeşitli statülerde 2024 yılında sözleşmeli olarak çalıştırılanlardan 2025 yılında da görevlerine devam etmeleri ilgili kamu idarelerince uygun görülenlerin, söz konusu Genelgenin 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendiyle yükseltilmiş bulunan mevcut brüt sözleşme ücretleri %11,54 oranında artırılmıştır.

f) 29/12/2020 tarihli ve 3342 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Uygulanacak Ücretlerin Tespitine İlişkin Karara ekli listede gösterilen grupların 31/12/2024 tarihi itibarıyla en düşük ve en yüksek temel ücretleri ile bu gruplara göre temel Ücreti belirlenen personelin anılan tarih itibarıyla geçerli olan temel ücretleri %11,54 oranında artırılmıştır.

g) Özelleştirme programında bulunan kuruluşlarda 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 31 inci maddesine istinaden istihdam edilen sözleşmeli personelin 31/12/2024 tarihi itibarıyla geçerli olan sözleşme ücretleri %11,54 oranında artırılmıştır. Ancak, bunların sözleşme ücreti tutarları, ilgili dönemde 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvele dahil emsali personelin toplam sözleşme ücreti tutarım geçmeyecektir.

ğ) 8/2/2002 tarihli ve 2002/3729 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının, 2’nci maddesinde yer alan ortalama ücret toplama üst sınırı 100.850,38 TL’ye yükseltilmiş ve 3 üncü maddesi kapsamındaki personelin mali ve sosyal hakları söz konusu maddede yer alan usul ve esaslar dahilinde %11,54 oranında artırılmıştır.

2) 1/1/2025 tarihinden itibaren işçilere ödenecek kıdem tazminatının yıllık tavan tutan 46.655,43 TL’dir.

3) 19/4/1990 tarihli ve 3628 sayılı Kanun uyarınca yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmeliğin 8 inci maddesi uyarınca Bakanlığımızca ilan edilmesi gereken genel idare hizmetleri sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen her türlü zam ve tazminatlar dahil net aylık tutarı 1/1/2025 tarihi itibarıyla 63.128,24 TL’dir.

Aylık ve ücretlerin hesaplanması, yukarıdaki maddelerde yer alan açıklamalar dikkate almak suretiyle gerçekleştirilecek olup, 1/1/2025-14/1/2025 tarihleri arasındaki fark tutarları ise hesaplanmalarını müteakiben ödenecektir.

Gereğini arz / rica ederim.

Mehmet ŞİMŞEK

Hazine ve Maliye Bakanı

DİĞER İLAVE İÇERİKLER

Kaynak: T.C. HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü – https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2025/01/2025-Yili-Ocak-Ayina-Ait-Mali-ve-Sosyal-Haklara-Iliskin-Genelge.pdf Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) enflasyon oranları her ayın ilk haftasında açıklanıyor.

Oranlar açıklandığında kira artışlarının da hangi oranda yapılacağı belli oluyor.

3 Ocak 2025 tarihinde yayımlanan istatistiki veriler ile 2025 Ocak ayında yenilenecek kiraların üst sınırını belirleyen TÜFE tablosu da açıklandı.

TÜİK’in açıklamasına göre TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi Aylık) Kasım ayında aylık %1,03 oranında arttı.

Hesaplamada 2003 yılını başlangıç kabul eden TÜFE’deki karşılaştırmalı artış tablosu;

1- 2024 Aralık ayında bir önceki aya göre %1,03
2- Bir önceki yılın aynı ayına göre %44,38
3- Bir önceki yılın Aralık Ayına göre (2023-Aralık) %44,38
4- On iki aylık ortalamalara göre %58,51 artış

gerçekleşti.

İş yeri ve konut kiralarının ne kadar artırılacağı TÜFE’deki on iki aylık ORTALAMA değişime göre hesaplanıyor.

Buna göre 2025 OCAK ayında KİRAYA en fazla %58,51 oranında artış yapılabilecek.

***

KİRA ARTIŞ ORANININ YASAL DAYANAĞI NEDİR?

Borçlar Kanunu’nun 343’ncü maddesinde; “Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.” denilmiştir.

Yine kira bedelinin belirlenmesi başlıklı 344’üncü maddesinde ise “Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. (17/1/2019 tarihli ve 7161 sayılı Kanunun 56’ncı maddesiyle, bu maddenin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan “üretici fiyat endeksindeki artış” ibareleri “tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim” şeklinde değiştirilmiştir.)

Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.

denmektedir.

İşte bu yasal düzenleme uyarınca kira artışlarında üst sınır; bir önceki yıldaki TÜFE’nin oniki aylık ortalaması olarak belirlenmiştir.

ÜST SINIRI AŞAN MİKTARDA ARTIŞ YAPILABİLİR Mİ? 

Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde 17.1.2019 tarihinde yapılan değişiklik ile kira artışlarında üst sınır TÜFE’in on iki aylık ortalaması olarak belirlenmiştir.

TÜİK tarafından yayınlanan Enflasyon ve Fiyat verileri tablosuna göre de 2025 OCAK ayı içindeki kira artışlarında kullanılacak azami oran %58,51 olarak açıklanmıştır. Mülk sahibi tek taraflı olarak bu oranın üzerinde bir kira tutarı belirleyemez. Ancak taraflar karşılıklı anlaşırsa yasal sınırın üzerinde veya altında kira artış tutarı belirleyebilirler.

KİRA ARTIŞ HESAPLAMASINI AŞAĞIDAKİ LİNKTE VERİLEN HESAPLAMA ARACINDAN YAPABİLİRSİNİZ.