Çalışma izni nedir?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren izin belgesidir.
6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununa göre, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin alması gerekir.
Türkiye’de çalışmak isteyen yabancılar niçin çalışma iznine sahip olmalıdır?
Türkiye’de geçerli çalışma izni olmadan çalışan yabancılar hakkında cezai ve idari işlem uygulanır. İzinsiz çalıştığı belirlenen yabancıların Türkiye’ye girişi, pasaport, vize ve ikamet izni konuları tetkik edilerek, durumları yasal olmayanlar sınır dışı edilmektedirler.
Yabancı Kimlik Numarası nedir?
Türkiye’de çalışma izni veya en az altı ay süreli ikamet izni düzenlenen yabancılara elektronik ortamda verilen on bir rakamdan oluşan numaradır.
İkamet iznine sahip olmak yasal çalışabilmek için yeterli midir?
Hayır. Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almaları zorunludur.
Çalışma izni ikamet izni sayılır mı?
6735 sayılı Kanuna göre verilen çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, 6458 sayılı Kanunun 27 nci maddesi uyarınca ikamet izni yerine geçer. Ancak, Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi, Şartlı Mülteci ve Geçici Koruma statüsünde bulunan yabancılara düzenlenen çalışma izinleri ikamet izni yerine geçmez.
Türkiye’de çalışma iznine sahip olan bir yabancının aile üyelerinin ikamet izni hakkı var mıdır?
Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla, süreli çalışma izni verilebilir.
Çalışma izni için harç ödenmekte midir?
492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince yabancılara verilecek çalışma izinleri ve çalışma izni muafiyetleri harca tabidir. Ayrıca 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu uyarınca Bakanlığımızca düzenlenmekte olan çalışma izin belgeleri değerli kağıt sayılmış olup, düzenlenecek her bir çalışma izni ve çalışma izni muafiyetinden değerli kağıt bedeli alınmaktadır. Güncel çalışma izni harç tutarlarına ve değerli kağıt bedeli miktarlarına “www.calismaizni.gov.tr” adlı internet sitemizden ulaşabilirsiniz.
Çalışma izin harçları ve değerli kağıt bedelini nasıl ödeyeceğiz?
Yurtiçinden yapılan çalışma izin (süre uzatımları dahil) başvurularında, talebi Bakanlığımızca uygun bulunan yabancılar için çalışma izni harcı ve değerli kağıt bedelinin ayrı ayrı yatırılması zorunludur. Bakanlığımızdan tarafınıza bu miktarları belirtir mesaj gelmeden ödeme yapılmaması gerekmektedir. Harç ve değerli kağıt bedelleri sadece internet sitemizde belirtilen Bankaların şubelerine yatırılabilmektedir. Yapılan ödemeler online sistem üzerinden Bakanlığımızca görülmekte olduğundan, ödeme yapıldığında (çok istisnai haller dışında) Bakanlığımıza ayrıca makbuz ibrazına gerek bulunulmamaktadır.
Yurtdışından yapılan başvurularda çalışma izni harcı ve değerli kağıt bedeli çalışma vizesi alınırken yabancı şahıs tarafından ilgili dış temsilciliğimize yatırılmaktadır.
Çalışma izni alabilmek için başvuru yaparken bir aracı kurumun yardımına ihtiyaç var mıdır?
Hayır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı internet sitesinde bu konuda gerekli her türlü bilgi mevcuttur. Ayrıca kapsamlı başvuru kılavuzları da yer almaktadır.
Çalışma izin başvurularının değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması nasıl yürütülmektedir?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, gerekli hallerde ilgili Bakanlık ve mercilerin görüşlerini de almak suretiyle çalışma izni başvurusunu sonuçlandırır. Usulüne uygun olarak yapılan çalışma izni başvuruları, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç otuz (30) gün içinde sonuçlandırılır. Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının Bakanlıkça tespiti halinde, eksik evrakların tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda otuz günlük süre eksik evrakların Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar.
Bakanlık çalışma izin başvurusuna ilişkin (olumlu veya olumsuz) kararını, yurt dışından yapılan başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere (Dışişleri Bakanlığı kanalıyla) ilgili T.C. dış temsilciliğine de bildirir. Yurtiçinden yapılan başvurularda ise yabancıya veya işverene bildirilir.
Yurtdışındaki konsolosluklardan ikamet ve çalışma izni alarak Türkiye’ye gelen yabancıların yapması gereken başka bir işlem var mıdır?
Konsolosluklardan çalışma vizesi alarak Türkiye’ye gelen yabancılar, giriş tarihinden itibaren en geç 20 gün içinde adres kayıt sistemine kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar.
Bildirim Yükümlülüğü nedir?
Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek hâlleri on beş gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
Çalışma izni başvurusu reddedilen yabancının hakları var mıdır?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca çalışma izni verilmesi ya da uzatılması talebinin reddedilmesi, çalışma izninin iptal edilmesi ya da çalışma izninin geçerliliğinin kaybedilmesine ilişkin kararını, yabancıya veya varsa işverenine tebliğ eder.
Bakanlıkça verilecek kararlara karşı ilgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren otuz (30) gün içinde itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi hâlinde idari yargı yoluna başvurulabilir.
Çalışma izni süresi nasıl uzatılabilir?
Bakanlığımızca verilmiş bir çalışma izninin süresinin uzatılabilmesi için; mevcut çalışma izninin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden uzatma başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden sonra yapılan süre uzatım başvuruları işleme alınmaz.
Yabancılar Türkiye’de istedikleri iş ve mesleklerde çalışabilirler mi?
Çalışma izin başvuruları Türkiye’de iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşulları dikkate alınarak değerlendirilmektedir.
Ayrıca, ilgili kanunlarda sadece Türk vatandaşlarına hasredilmiş bulunan meslek ve görevlerde yabancılara çalışma izni verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Türkiye’de yabancıların çalışmasının yasak olduğu meslek ve görevler nelerdir?
- Diş tabipliği, dişçilik, hastabakıcılık. (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca)
- Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca)
- Veterinerlik (Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca)
- Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca)Avukatlık (Avukatlık Kanunu uyarınca)
- Noterlik (Noterlik Kanunu uyarınca)
- Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi (Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun uyarınca)
- Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu uyarınca)
- Gümrük müşavirliği (4458 sayılı Gümrük Kanununun 227 nci maddesi gereğince)
- Turist rehberliği (6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanununun 3. maddesi gereğince)
Çalışma izni olan yabancı istediği iş ve işyerinde çalışabilir mi?
Türkiye’de yabancılara çalışma izinleri belirli bir işyeri veya işletme üzerinden verilmektedir. Yabancılara istedikleri herhangi bir işyerinde çalışabilmesine imkan veren bir izin sistemi mevcut değildir.
Türkiye’de çalışma izni ile çalışan yabancılar işyerlerini değiştirebilirler mi?
Yabancılara çalışma izinleri belirli bir işyeri ve adreste çalışmak üzere verilmekte olup, yabancının bu işyerinden ayrılması halinde izin geçerliliğini yitirmektedir. Bir işverenin yanında çalışma izni bulunan bir yabancının aynı izinle başka bir işyerinde çalışabilmesi mümkün bulunmadığından, yeni işvereninin Bakanlığa çalışma izin başvurusunda bulunarak kendi işyerinde çalıştırmak üzere yeni bir çalışma izni alması gerekmektedir.
Çalışma izni alınan yabancının işe başlamaması veya başladıktan sonra işten ayrılması halinde çalışma izni iptal işlemi nasıl yapılacaktır?
Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izinlerinin iptal edilmesine ilişkin işveren başvuruları internetten sistem üzerinden yapılacaktır. İptal talebi işveren veya vekili tarafından imzalanmış dilekçenin (dilekçede ayrılış tarihi ve nedeni mutlaka belirtilecektir) pdf. belgesi olarak sisteme yüklenmesi halinde işleme alınacaktır. İptal Başvuruları e-devlet şifresi ile sisteme girilerek ”Başvuru İşlemleri menüsü Başvuru Takip seçeneği”, ”Başvuru Durum Görüntüle – izin İptal Talebi” butonuna tıklanarak yürütülecektir. Sisteme yüklenen dilekçe ayrıca kağıt ortamında Bakanlığa gönderilmeyecektir.
Çalışma izni verilen yabancıların sosyal güvenlik giriş kaydı kaç gün içerisinde ve hangi ücret üzerinden yapılmalıdır?
Yurtiçinden yapılan başvurularda çalışma izni başlangıç tarihini izleyen 30 gün içinde, yurtdışından yapılan başvurularda ise yabancının yurda giriş tarihinden itibaren 30 gün içinde SGK sigortalı girişinin yapılması zorunludur.
Ancak; çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izni başlangıç tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde sigorta girişinin yapılması gerekmektedir (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği md.11/3.e)
Yabancının sigorta girişinin en az çalışma izni başvurusunda Bakanlığımıza beyan edilmiş ücret üzerinden yapılması zorunludur.
Türkiye’de çalışma izni ile çalışan yabancılar sendika üyesi olabilir mi?
Evet. Türkiye’de çalışan yabancı işçilerin sendika üyesi olmalarında herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Bir yabancı çalışma izni ile bir işte çalışmakta iken hastalanırsa veya iş kazası geçirirse hakları nelerdir?
Bu konuda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile geçerli çalışma izni sahibi olan yabancılar arasında hiçbir fark yoktur. Bu durumda ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
Sağlık mensupları ve eğitim mesleği mensupları çalışma iznini hangi kurumdan alabilirler?
Bu konuda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile geçerli çalışma izni sahibi olan yabancılar arasında hiçbir fark yoktur. Bu durumda ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
Sağlık mensupları ve eğitim mesleği mensupları çalışma iznini hangi kurumdan alabilirler?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na çalışma izni başvurusu yapabilmek için; sağlık meslek mensupları Sağlık Bakanlığından, eğitim meslek mensupları ise Milli Eğitim Bakanlığı’ndan veya Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’ndan ön izin almaları gerekir.
Ev hizmetlerinde hangi koşullarda yabancı çalıştırılmasına izin verilir?
Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu personel çalıştırmak üzere Bakanlığa yapılan çalışma izni başvurularının son zamanlarda giderek artması nedeniyle, konunun istismarının önlenmesi ve izin verilen yabancıların güvenliği açısından aşağıdaki sınırlamaların getirilmesi kararlaştırılmıştır.
Yaşlı ve hasta bakımı ile küçük çocuğu bulunanlar dışında konutlarda yabancı personele çalışma izni verilmemektedir.
Bakım gerektirecek hastalığının bulunduğunun sağlık raporu ile kanıtlanması zorunludur.
Ciddi bakım gerektiren haller dışında erkek yabancılara konutlarda çalışma izni verilmemektedir.
Yabancı uyruklu doktor ve hemşireler Türkiye’de çalışabilir mi?
663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yabancı doktor ve hemşirelerin Türkiye’de çalışabilmelerine imkan sağlanmış olup, yabancı uyruklu doktor/hemşire istihdam edecek özel sağlık kuruluşları Sağlık Bakanlığı’ndan (İl Sağlık Md.) almış olduğu ön izin (mesleki yeterlilik) belgesi ile birlikte Bakanlığa çalışma izin başvuru yapmakta ve talebi uygun bulunanlara çalışma izni düzenlenmektedir. Çalışma izni istenilen yabancının yurtdışındaki fakültelerden mezun olması halinde diploma denklik belgesi ibrazı zorunludur.
Kaynak: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
