KAPSAM VE DAHİL OLMA
1. Otomatik katılım uygulaması kimleri kapsamaktadır?
Otomatik katılımın kapsadıkları;
1.1- 45 yaşının altındaki tüm 4/a (eski adıyla SSK’lı) ve 4/c (eski adıyla Emekli Sandığı) kapsamındaki çalışanlar ve çalışmaya yeni başlayacaklardan olanlardan;
1.1.1- Türk vatandaşı olan kişiler
1.1.2- Mavi kartlı olan kişiler.
1.2- TBMM Genel Kurulu’nda 09.01.2017 tarihinde 1/796 esas numarası ile kabul edilen kanun tasarısı çerçevesinde, 506 sayılı Kanunun geçici 20’nci maddesi kapsamındaki sandık çalışanlarının da sisteme dahil edilmesi ön görülmektedir.
(4/b’liler sisteme dahil değildir. Bağ-Kur)
2. Kamu kurumları ne zaman sisteme katılacaktır?
Kamu kurumları iki kısım halinde, tedrici olarak sisteme dahil edilecektir.
Bu kapsamda,
2.1- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinde 01.04.2017 tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar 01.04.2017 tarihinden itibaren ilgili emeklilik planına dahil edilir.
2.2- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, diğer kamu idarelerinde 01.01.2018 tarihi itibarıyla mevcut çalışanlar 01.01.2018 tarihinden itibaren ilgili emeklilik planına dahil edilir.
3. Özel sektör işverenleri ne zaman sisteme katılacaktır?
Özel sektör çalışanları bağlı bulundukları işyerinin büyüklüğü göz önünde bulundurularak, tedrici olarak sisteme dahil edilecektir.
Bu kapsamda,
3.1- Çalışan sayısı 1.000 ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 01.01.2017 tarihinden itibaren,
3.2- Çalışan sayısı 250 ve üzerinde ancak 1000’den az olan bir işverene bağlı çalışanlar 01.04.2017 tarihinden itibaren,
3.3- Çalışan sayısı 100 ve üzerinde ancak 250’den az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 01.07.2017 tarihinden itibaren,
3.4- Çalışan sayısı 50 ve üzerinde ancak 100’den az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 01.01.2018 tarihinden itibaren,
3.5- Çalışan sayısı 10 ve üzerinde ancak 50’den az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 01.07.2018 tarihinden itibaren,
3.6- Çalışan sayısı 5 ve üzerinde ancak 10’dan az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 01.01.2019 tarihinden itibaren,
sisteme dahil olacaktır.
4. Beş kişinin daha altında çalışana sahip olan işyerleri ne zaman kapsama girecektir?
Mevcut düzenlemeler çerçevesinde, 5 kişinin altında çalışana sahip işverenler, bu aşamada sistem kapsamına dahil edilmemiştir.
5. Çalışan sayısı nasıl ve hangi tarih esas alınarak hesaplamalıdır? 45 yaş üstü, yabancı, yurtdışında çalışanlar, stajyerler, taşeron işçiler, mevsimlik işçiler hesaba dahil midir?
5.1- Çalışanların otomatik katılıma dahil olma şartlarını taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine göre SGK’ ya yapılan bildirime göre işverene bağlı olarak çalışan sayısı hesabı yapılır.
5.1.1- 45 yaş altı çalışan sayısı,
5.1.2- 45 yaş üstü çalışan sayısı,
5.1.3- Yerli – yabancı – yurtdışında çalışan,
5.1.4- Şubelerdeki ve/veya birden fazla işyeri noktasında çalışan ayrımı yapılmaksızın
5.2- Taşeron bir firma çalışanının,
5.2.1- Bordro işlemleri ilgili taşeron işveren tarafından yapılıyorsa taşeron firmanın çalışan sayısı hesabında,
5.2.2- Bordro işlemleri asıl işveren tarafından yapılıyorsa, asıl işverenin çalışan sayısının hesabında dikkate alınır.
5.3- Çalışan sayısı tespit edilirken, kapsama alınma tarihinde en güncel SGK verisi (net çalışan sayısı) göz önünde bulundurulur. Örneğin, 250 çalışanı olan ve 01.04.2017 tarihinde sisteme girmesi planlanan bir işyerinin tespiti için 01.04.2017 tarihi itibarıyla en güncel SGK kaydı göz önünde bulundurulur.
6. Tedrici katılım tarihinden sonra çalışan sayısının değişmesi işvereni nasıl etkileyecektir?
6.1- Sisteme bir defa dahil olmuş bir işverenin çalışan sayısının ileri bir tarihte düşmesi, işverenin sistemde bulunma durumunu etkilemez ve işveren sistemde kalmaya devam eder.
6.2- Bir tedrici katılım tarihinde (3) nolu sorunun yanıtında belirtilen sayıda çalışanı bulunmayan ancak söz konusu tedrici katılım tarihinde gerekli çalışan sayısına ileri bir tarihte ulaşan bir işyeri, sisteme dahil olmak için müteakip takvim yılı başını bekler. İşyerlerinin çalışan sayısına göre kapsama alınması sadece tedrici katılım tarihinde aranan çalışan sayısına sahip olması halinde mümkündür. Aşağıda bir örnek sunulmuştur.
6.3- 01.01.2019 tarihinden itibaren, 5 ve üzerinde çalışan sayısına erişen tüm işyerleri otomatik katılıma dahil olmalıdır.
7. Şirketler topluluğu veya holding niteliğinde olan yapılarda şirketler topluluğunun tek bir çatı altında değerlendirilmesi söz konusu olacak mıdır?
Her bir şirket, ayrı bir tüzel kişilik olarak kendi çalışan sayısına göre sisteme dahil olacaktır.
8. Aynı yönetim kurulu ile yönetilen iki şirket kapsama birlikte mi alınacak?
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi bir sermaye şirketi, özel hukuk tüzel kişisi kategorisinde işveren olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla aynı yönetim kurulu tarafından yönetilip yönetilmediğine bakılmaksızın her bir sermaye şirketi ayrı birer işveren olarak değerlendirilir.
9. Çalışanın kapsama girip girmediğine (45 yaş hususu) 01.01.2017 itibariyle mi, yoksa çalıştığı işyerinin kapsama alınma tarihi itibariyle mi karar verilmelidir?
İşverenin kapsama alınma tarihi itibarıyla, 45 yaşını doldurmamış olan çalışanlar kapsama alınacaktır.
10. Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde çalışanlar (5510/5 g kapsamındaki sigortalılar) sisteme dahil edilecek midir?
Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri, otomatik katılım sistemi kapsamında değildir.
11. İşveren yeni bir çalışan istihdam ettiğinde; söz konusu çalışan; (i) önceden sisteme girmiş ve ayrılmışsa, (ii) önceden sisteme girmiş ve devam ediyorsa, (iii) daha önce sistemle hiç tanışmamış ise sisteme dahil edilmesi nasıl olacaktır?
11.1- (1) nolu sorunun yanıtı kapsamındaki çalışanlar, yeni işvereni tarafından (işveren otomatik katılım sistemi kapsamında ise) yeniden sisteme dahil edilir.
11.2- Yeni işvereni otomatik katılım sistemi kapsamında ise, çalışan yeni işyerinde sunulan emeklilik planına geçiş yapar. Yeni işvereni otomatik katılım sistemi kapsamında değilse, işveren kapsama alınana kadar çalışan dilerse iş yeri değişikliğini izleyen ay sonuna kadar hesabının bulunduğu emeklilik şirketine bildirim yaparak eski planına dışarıdan katkı payı ödeme yapmaya devam edebilir ve yeni işveren otomatik katılım sistemi kapsamına dahil olduğunda sunulacak olan işyeri bazlı emeklilik planına dahil olur.
11.3- (1) nolu sorunun yanıtı kapsamındaki çalışanlar, işvereni tarafından (işveren otomatik katılım sistemi kapsamında ise) sisteme dahil edilir.
12. Bir gün çalışıp işten ayrılan ve bu sebeple hizmet akdine ilişkin işlemi tamamlandığında çoktan işten ayrılmış çalışanlar sisteme dâhil edilecek midir?
Prime esas kazanç/emeklilik keseneğine esas aylık (matrah) tutarı oluşan çalışanlar gün sayısına bakılmaksızın sisteme dahil edilir.
13. Birden fazla işverenle çalışanların sisteme katılımı nasıl olacaktır?
Çalışanın her bir işvereni nezdinde ayrı ayrı işverenin emeklilik planına dahil edilecektir.
14. İşveren olarak otomatik katılım uygulaması kapsamındaki yükümlülüklerim nelerdir?
14.1– Emeklilik şirketinin (şirket) seçimi: 5510 sayılı Kanunun 12 nci maddesi kapsamındaki her işveren çalışanları adına bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapmakla yükümlüdür.
14.2- Fonların seçimi: İşveren, sisteme giriş esnasında çalışandan faiz içeren/ faiz içermeyen fon tercihini alır, tercihte bulunmayan çalışanları için söz konusu tercihi yapar. Çalışan fon tercihlerinin, işverenin şirket ile yapacağı sözleşme kapsamında doğrudan emeklilik şirketine bildirilmesi de kararlaştırılabilir.
14.3- Katkı payının ödenmesi: İşveren, katkı payını çalışanın ücretinden kesip emeklilik şirketine aktarmakla yükümlüdür.
14.4- Devir imkânı: İşveren; operasyonel gereklilikleri dikkate alarak, şirket seçimi ve katkı payının kesilmesi hariç diğer yükümlülüklerinin icrasını emeklilik şirketine bırakabilir.
İşverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca idari para cezası söz konusu olacaktır.
15. Kamu veya özel sektör işverenlerinin emeklilik şirketi tercihi yine kamu veya özel emeklilik şirketleri arasından mı olmalıdır? Sistemde hangi şirketler yer almaktadır?
Herhangi bir işveren sistemde faaliyet gösteren kamu veya özel fark etmeksizin herhangi bir emeklilik şirketi ile anlaşabilir.
Şirketlerin listesi aşağıda yer almakta olup, detaylı bilgi için www.egm.org.tr adresi ziyaret edilebilir:
– Aegon Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş.
– Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Asya Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş.
– Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Garanti Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Groupama Emeklilik A.Ş.
– Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– NN Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Vakıf Emeklilik A.Ş.
– Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş.
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
