1- AVRUPA ŞARTI NEDİR?
Avrupa Sosyal Şart: Bölgesel nitelikli, uluslararası bir insan hakları sözleşmesidir. Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen 1950 tarihli İnsan Hakları Sözleşmesi’nin bir devamı niteliğinde olup, Avrupa Konseyi tarafından insan hakları alanında kabul edilen iki temel belgeden biridir.
Avrupa Sosyal Şartı, sosyal ve ekonomik hakları tanıyan ve bu hakları güvence altına alan, denetim mekanizması içeren önemli bir insan hakları belgesidir.
2- AVRUPA SOSYAL ŞARTIN TARİHÇESİ:
Sosyal Şartı’n 1961 tarihli ve 1996 tarihli olmak üzere iki versiyonu bulunmaktadır. 1996 tarihli Sosyal Şart, Gözden Geçirilmiş Sosyal Şart olarak bilinmektedir. Ayrıca Sosyal Şartı’n sonradan kabul edilen 3 Ek Protokolü bulunmaktadır.
1961 tarihinde imzaya açılan 1961 tarihli Avrupa Sosyal Şartı 1965 yılında; 3 Mayıs 1996 tarihinde imzaya açılan Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı ise 1 Temmuz 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı (GGASŞ) 6 bölüm ve bir ekten oluşmaktadır. Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı 9’u çekirdek olmak üzere toplam 31 madde ve 98 fıkradan oluşmaktadır. Bir ülkenin Sosyal Şartı onaylayabilmesi için 9’u çekirdek madde olmak üzere toplam 16 madde ve 63 fıkrayı kabul etmesi gerekmektedir.
Hâlihazırda GGASŞ, 45 Avrupa Konseyi üyesi devlet tarafından imzalanmış, buna karşın 32 devlet tarafından onaylanmıştır.
3- TÜRKİYE HANGİ YILDA SOSYAL ŞARTI İMZALAMIŞTIR?
Türkiye, 1961 tarihli Sosyal Şartı 18 Ekim 1961 tarihinde; Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı ise bazı madde/fıkralarına çekince koyarak 6 Ekim 2004 tarihinde imzalanmış ve 27 Haziran 2007 tarihinde onaylamıştır.
4- AVRUPA SOSYAL ŞARTI İLE TANIMLANAN TEMEL HAKLAR NELERDİR?
Avrupa Sosyal Şartı ile tanımlanan ve güvence altına alınan temel haklar şunlardır;
4.1- Barınma hakkı,
4.2- Sağlık hakkı,
4.3- Eğitim hakkı,
4.4- İşçi hakları,
4.5- Tam istihdam,
4.6- Eşit işe eşit ücret,
4.7- Doğum izni,
4.8- Sosyal güvenlik,
4.9- Yoksulluk ve sosyal dışlanmaya karşı koruma,
4.10- Seyahat özgürlüğü ve herhangi bir ayrımcılığa tabi tutulmama.
Bunların yanı sıra göçmen işçilerin ve engellilerin durumu da ele alınmıştır.
5- TÜRKİYE’NİN ÇEKİNCE KONULAN ŞARTLARIN MADDELERİ NELERDİR?
Türkiye tarafından çekince konulan Şartın maddeleri/fıkraları şunlardır;
5.1- Çalışanlara yılda en az 4 hafta yıllık ücretli izin verilmesini öngören 2. maddenin 3. fıkrası
5.2- Yeterli ücret hakkını öngören 4. maddenin 1. fıkrası
5.3- Örgütlenme hakkına ilişkin 5. madde
5.4- Toplu pazarlık ve grev hakkına ilişkin 6. madde.
Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
