Giriş
Öteden beri var olan Askerlik Borçlanması, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Sigortalının borçlanabileceği süreler başlıklı 41. Maddesinin (b) bendi hükmünde düzenlenmiştir.
5510 sayılı Kanunun 41. Maddesi “Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreler” in istenilen kısmı için sigortalıların talepte bulunulması halinde borçlanma imkânı tanınmıştır.
Askerlik Süresinin İstenilen Kısmı Kadar Borçlanma Yapılabilir
Askerlik Borçlanması yapmak isteyen kişiler; Askerlikte geçen sürelerden istedikleri kadarı için borçlanma yapabilirler.
Örnek olarak 18 ay askerlik yapan kişi; 1 gün ile 540 gün arasındaki istediği kadar süreyi borçlanabilir.
Ne kadar sürenin borçlanılacağının hesabı; kişinin mevcut gün sayısı, emeklilik yaşı, sigortalılık süresi, sigorta başlangıç tarihleri ve halen tabi olduğu sosyal güvenlik kurumu ile ilgili kriterler ve bu kriterlerin emekliliğe etkisi göz önüne alınarak yapılacak hesaplama ile tespit edilmelidir.
Askerlik Borçlanması, Sigorta Başlangıç Tarihini Geri Çeker
Askerlik yapılan tarih, sigorta başlangıç tarihinden önce ise, askerlik borçlanması süresi kadar, sigorta başlangıç tarihi geriye çekilir ve borçlanılan süre mevcut sigortalılık gününe eklenir.
Örnek: 01.05.1992 tarihinde SSK’lı olarak (Yeni adıyla 4/a sigortalısı) işe başlayan sigortalı, 15.08.1988 – 06.02.1990 arasında yaptığı askerlik hizmetinin tamamı için borçlanma yapmıştır. Sigortalının Askerlik yaptığı tarih, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten önce olduğu için 01.05.1992 olan sigorta başlangıç tarihi, bu tarihten 540 gün geriye çekilir.
Sigorta Başlangıç Tarihi : 01.05.1992
Askerlik Dönemi : 15.08.1988 – 06.02.1990
Askerlik Borçlanma Günü : 540 Gün (1 yıl 6 ay)
Sigorta Başlangıcı Hesabı : 01.05.1992
6 1 (1 Yıl, 6 Ay Borçlanılan süre)
Yeni Sigorta Başlangıç Tarihi : 01.11.1990
Askerlik Borçlanması ile 01.05.1992 olan sigorta başlangıç tarihi 540 gün geriye çekilerek 01.11.1990 olmuştur.
Sigorta başlangıç tarihinden sonra Askerlik hizmetinin yapılması halinde ise, Yapılan Askerlik borçlanması sadece gün olarak sigortalılık süresine eklenir.
Askerlik Borçlanması İçin Ödenecek Prim Her Yıl artmaktadır.
Askerlik Borçlanması için Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan başvuru sonrası, Kurum tarafından borçlanma hesabı aşağıdaki şekilde hesaplanarak, talepte bulunan kişiye tebliğ edilir.
01.01.2017 – 31.12.2017 tarihleri arasında yapılacak Askerlik Borçlanmaları için talepte bulunan sigortalıların her gün için ödeyeceği en az prim tutarı 59,25 TL x %32 = 18,96 TL’dir.
ÖRNEK
18 aylık askerlik süresinin tamamı olan 540 günü Sigorta tabanından borçlanmak için İkametgahının bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuran sigortalını ödeyeceği Borçlanma Prim tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.
Sigorta Tabanı : 1.777,50 TL/Ay (01.01.2017 – 31.12.2017 Dönemi için)
Günlük Sigorta Tabanı : 59,25 TL/Gün (01.01.2017 – 31.12.2017 Dönemi için)
Borçlanılan Gün : 540 Gün (Askerlikte Geçen ve Borçlanılacak Gün sayısı)
Prime Esas Tutar : 31.995,00 TL (540 Gün x 59,25 TL = 31.995 TL)
Prim Oranı : %32
Ödenecek Tutar : 10.238,40 TL (31.995,00 x %32 = 10.238,40 TL)
Asgari Ücretin yıllık dönemler halinde artması nedeniyle, Ödenecek Borçlanma Tutarı her artış döneminde buna orantılı olarak artmaktadır. Bu nedenle askerlik borçlanması yapılması sigortalı lehine bir durum ortaya çıkaracaksa erkenden yapılmasında fayda vardır.
Borçlanma Asgari Ücretin Tabanı-Tavanı arasındaki Tutardan Yapılabilir
Askerlik Borçlanması Sigorta Tabanı ile Tavanı arasındaki istenilen bir tutardan yapılabilir. 01.01.2017-31.12.2017 dönemi için Sigorta;
Tabanı : 1.777,50 TL/Ay
Tavanı :13.331,40 TL/Ay’dır.
Askerlik borçlanması taban tutarından düşük ve Tavan’dan yüksek olmamak şartıyla aradaki istenilen bir tutar üzerinden yapılabilir. Sigortalılık süresinin çoğu yüksek tutarlardan ödenen sigortalının emekli maaşının düşmemesi için Askerlik borçlanmasını da yüksek tutardan yapması sigortalının lehine olacaktır.
540 günlük Askerlik Borçlanmasının, Sigorta TAVAN’ından Yapılması durumunda ödenecek borçlanma tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Sigorta Tavanı : 13.331,40 TL/Ay (01.01.2017 – 31.12.2017 Dönemi için)
Günlük Sigorta Tavanı : 444,38 TL/Gün (01.01.2017 – 31.12.2017 Dönemi için)
Borçlanılan Gün : 540 Gün (Askerlikte Geçen ve Borçlanılacak Gün sayısı)
Prime Esas Tutar : 239.965,20 TL (540 Gün x 444,38 TL = 239.965,20 TL)
Prim Oranı : %32
Ödenecek Tutar : 76.788,86 TL (239.965,20 x %32 = 76.788,86 TL)
Borçlanılan Tutar, Tebliğ Tarihinden itibaren 30 Gün içinde ödenmelidir.
Kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır.
Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.
Aktif Sigortalı olmayanlar da Askerlik Borçlanması Yapabilir.
Askerlik borçlanması müracaatı sırasında Aktif Sigortalı olma zorunluluğu yoktur. Sigortalının veya Hak sahiplerinin Askerlik borçlanması talebinde bulundukları sırada adına borçlanma yapılacak kişinin aktif olarak sigortalı olma zorunlulukları yoktur.
Yedek Subay Okulunda Öğrenci olarak Geçen Sürelerde Borçlanılabilir.
5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er ve 01/01/1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçen sürelerin borçlandırılmasına imkan sağlanmıştır.
1803 sayılı Af Kanununun 15 inci maddesinin (b) fıkrası uyarınca her derecedeki askeri okullarda diğer öğrenim kurumlarında Milli Savunma Bakanlığı adına ve hesabına öğrenim yapan askeri öğrencilerden, 07/02/1974 tarihine kadar gerek disiplinsizlik ve gerekse başka nedenlerle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenlerin (kendi isteği ile ayrılanlar hariç) okulda geçen süreleri askerliklerine sayıldığından, 18 yaşından sonra geçmiş olması şartıyla ve o tarihte emsallerinin tabi olduğu muvazzaf askerlik süresini geçmemek üzere okul süreleri borçlandırılacaklardır.
Vergi Mükellefiyeti, Askerlikte de devam edenler Borçlanma Yapamayacaklardır.
Fiili askerlik hizmeti silah altına alınmakla başlayıp terhis tarihinde sona erdiğinden, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendine tabi olan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlarla (3) numaralı alt bendine tabi olan anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları ile diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortaklarının sigortalılıkları askerlik yaptıkları sürede de devam edebileceğinden, askerlik yaparken söz konusu sigortalılıkları devam edenlerin askerlik süreleri borçlandırılmayacaktır.
T.C. Vatandaşlığına Geçenler de geldikleri ülkedeki süreler için Borçlanma Yapabilir.
Türk vatandaşlığına alınanlardan vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlardan geldikleri ülkelerde yaptıkları askerlik sürelerini belgeleyenler belgede kayıtlı süreyi, belgede kayıtlı sürenin olmaması veya Türkiye’deki emsallerinin yaptığı askerlik süresinden fazla olması hallerinde emsalleri kadar borçlandırılacaklardır.
Askerlik Borçlanması Formuna Eklenecek Belgeler
Askerlik borçlanması işlemleri,
– Askerliğini er olarak yapanların borçlanma talep dilekçesi ekinde Kuruma ibraz ettikleri askerlik cüzdanının veya terhis belgesinin Kurumumuzca onaylı bir örneğine veyahut askerlik şubesinden temin edecekleri askerlik sürelerini gösterir askerlik kayıt belgesinin aslına;
– Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlar için onaylı hizmet belgesine,
– Askerlik hizmetini yedek subay olarak yapanların ise borçlanma talep dilekçesi ekinde yer alacak yedek subay terhis belgesine, 7 göre sonuçlandırılacaktır.
Askerlik belgelerinde kayıtlı sürelerde tereddüde düşülmesi veya yedek subay olarak askerlik yapanlardan belge ibraz edemeyenlerin, yedek subay sınıf, dönem ve sicil numaralarını bildirmeleri halinde ilgili kuvvet komutanlığından istenecek yedek subay safahatı geldiğinde borçlanma işlemi sonuçlandırılacaktır.
Ali KARAKUŞ
İstanbul
29.06.2017
