1- ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ
1.1- Asgari Geçim İndiriminden Yararlanacak ve Yararlanamayacak Olan Ücretliler
Asgari geçim indirimi uygulamasından, ücretleri gerçek usulde vergilendirilenler yararlanabilir.
Ancak;
1.1.1- Ücretleri diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbabı,
1.1.2- Ücret geliri elde etmeyen diğer gerçek kişiler,
1.1.3- Başka bir kanun hükmü (4490 Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu, 4691 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu v.b.) uyarınca ücretlerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayanlar,
1.1.4- Dar mükellefiyet kapsamında ücret geliri elde edenler, asgari geçim indiriminden yararlanamazlar.
1.2- Asgari Geçim İndirimi Tutarının Hesaplanması
Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına;
1.2.1- Mükellefin kendisi için % 50’si,
1.2.2- Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’ u
1.2.3- Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5’i,
1.2.4- Üçüncü çocuk için %10’u,
1.2.5- Diğer çocuklar için % 5’i,
olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine karşılık gelen %15’lik oranla çarpımı sonucunun 12’ye bölünmesiyle her aya isabet eden tutar hesaplanır. Hesaplanan bu tutar ise ödenecek gelir vergisinden mahsup edilir.
Hesaplamada kullanılan formül şöyledir:
A.G.İ. Yıllık Tutarı = (Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı x A.G.İ. Oranı) x %15
2017 yılında ödenecek asgari geçim indirimi tutarının hesaplamasında 2017 takvim yılı başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı olan (1.777,50 x 12) 21.330 TL dikkate alınacaktır.
Asgari geçim indiriminin yıllık tutarı, her ücretli için asgari ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarını aşmayacak ve yıl içerisinde asgari ücret tutarında meydana gelen değişiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.
2016 yılında tevkifata tabi tutulmayan ücret geliri nedeniyle yıllık beyanname veren ve asgari geçim indiriminden yararlanmak isteyen ücretliler, yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecek asgari geçim indirimi tutarını hesaplarken 2016 yılının bilgilerini dikkate alarak hesaplama yapacaklardır.
ÖRNEK 1:
Eşi çalışmayan ve 2 çocuğu bulunan ücretli Bay (C)’nin 2017- Ocak ayında yararlanabileceği asgari geçim indirimi tutarı şu şekilde hesaplanacaktır.
1.3- Asgari Geçim İndiriminde, Aile Fertlerinin, Emekli Maaşı Olanların ve Boşananların Durumu
Asgari geçim indirimi uygulamasında;
1.3.1- Asgari geçim indirimi, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı hesaplanacaktır.
1.3.2- Sadece ücret geliri elde eden eş, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında değerlendirilmeyecektir. Bunlar dışındakiler ise çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında değerlendirilecek olup, münhasıran emekli maaşı alanlar da çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş olarak kabul edilecektir.
1.3.3- Eşlerin her ikisinin de ücretli olması halinde çocuklar yalnızca sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları eşin bildirimine dâhil edilecektir.
1.3.4- Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınacaktır.
***Yıl içinde iş yeri ve işvereni değişen ücretliler, yeni iş yerlerinde veya işverenleri nezdinde çalışmaya başladıkları aydan itibaren asgari geçim indiriminden yararlanmaya devam edeceklerdir.
1.4- Engellilik İndiriminden Faydalanan Ücretlilerde Asgari Geçim İndirimi Uygulaması
Engellilik indiriminden yararlanan ücretlinin gelir vergisi matrahı hesaplanırken engellilik indirimi düşülecek, kalan gelir vergisi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarından da yıllık asgari geçim indirimi tutarının 1/12’si mahsup edilecektir.
İndirilecek tutar, kalan gelir vergisi tutarını aşamayacak ve asgari geçim indirimi farkı diğer dönemlerde de değerlendirilmeyecektir.
ÖRNEK 2:
Eşi ücretli olarak çalışan, 2 çocuğu olan ve 2. derece engellilik indiriminden faydalanan asgari ücretli Mükellef (H)’nin, Ocak-2017 ayı asgari geçim indirimi tutarı şu şekilde hesaplanacaktır.
Hesaplanan yıllık tutarın 1/12’si olan (2.079,67/12) 173,31 TL, aylık olarak hesaplanan gelir vergisi tutarından mahsup edilecektir.
Bu ücretlinin Ocak/2017 ayı için, asgari geçim indirimi mahsup işlemi aşağıdaki şekilde gerçekleştirilecektir:
Gelir vergisi hesaplanırken, %15 oranında sigorta primi ve işsizlik sigortası prim kesintisi yapılmıştır.
2017 yılı Ocak ayı brüt ücreti olan 1.777,50 TL’den (1.777,50 x %15) 266,63 TL sigorta primi ve işsizlik sigortası primi indirilecektir.
Dolayısıyla 2017 yılı Ocak ayı tevkifat matrahı (1.777,50 – 266,63) 1.510,87 TL olacaktır.
Bu ücretlinin gelir vergisi matrahı hesaplanırken engellilik indirimi de mahsup edilecek, engellilik indiriminin mahsubundan sonra kalan gelir vergisi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarından da yıllık asgari geçim indirimi tutarının 1/12’si olan 173,31 TL mahsup edilecektir.
Mahsup edilecek tutar hesaplanan gelir vergisi tutarını aşamayacağından ücretli yalnızca 156,13 TL’lik tutardan yararlanacak olup, kalan 17,18 TL’lik tutar sonraki dönemlere devredilemeyecektir.
1.4.1- 2017 Yılı Asgari Geçim İndirimi Tutarları 2017 yılında tevkifata tabi ücret geliri elde eden ücretlilerin yararlanabileceği asgari geçim indirimi tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
***Asgari ücretin 2017 yılı Gelir Vergisi tutarı aylık 226,63 TL olduğundan Asgari Geçim İndirimi 2017 yılında aylık 226,63 TL’yi aşamayacaktır.
1.5- Medeni Halin ve Çocuk Sayısının Değişmesi Durumunda Asgari Geçim İndirimi
Ücretliler, medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumu hakkında Aile Durumu Bildirimi ile işverenlerine bildirimde bulunacaklardır.
Durumlarında herhangi bir değişiklik olması halinde (evlenme, boşanma, ölüm, doğum vb.) bu değişiklikleri işverene bir ay içerisinde bildireceklerdir.
Asgari geçim indirimi oranını etkileyen değişiklikler, söz konusu değişikliğin işverene bildirildiği tarih itibariyle uygulanacaktır.
1.6- Yıllık Beyanname Veren Ücretlilerde Asgari Geçim İndirimi Uygulaması
Gelir Vergisi Kanununun 95’inci maddesi gereği ücretlerinden vergi kesintisi yapılmayan ve bu nedenle ücretlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretlilerde asgari geçim indirimi, yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinin ücret gelirlerine isabet eden tutarından mahsup edilmesi suretiyle gerçekleştirilecektir.
Bu kapsamdaki ücretliler, yıllık beyannamelerine 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan Aile Durumu Bildirimini doldurarak ekleyeceklerdir.
Kesintiye tabi olmayan ücretlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretliler bu beyannameye diğer gelir unsurlarını da dahil etmeleri halinde asgari geçim indirimi, yıllık beyannamede sadece ücret gelirlerine isabet eden gelir vergisinden mahsup edilecektir.
Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilen ücret geliri elde edilmesi dolayısıyla ücret gelirinin yıllık beyanname ile beyan edilmesi halinde, yıl içinde işveren aracılığıyla asgari geçim indiriminden yararlanılması nedeniyle, yıllık beyannamede asgari geçim indiriminden yararlanılması mümkün değildir.
Ücretlerinden vergi kesintisi yapılan ve işverenler aracılığıyla yıl içinde asgari geçim indiriminden yararlanan mükelleflerin, kesintiye tabi ücret gelirlerini yıllık beyannameye dahil etmeleri halinde, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde kendisine ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinin asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki tutarı mahsup edilecektir. Böylelikle, kaynakta vergileme sırasında ücretliye ödenmiş olan asgari geçim indirimi tutarlarının, yıllık beyanname üzerinden yapılan vergileme sonucunda da ücretlide kalması sağlanmış olacaktır.
1.7- İlave Asgari Geçim İndirimi Uygulaması
Gelir Vergisi Kanununa 6753 sayılı Kanunla eklenen geçici 86’ncı madde ile 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarife nedeniyle 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabına ilave asgari geçim indirimi uygulaması getirilmiştir.
İlave asgari geçim indirimi uygulamasından, 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarife nedeniyle 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabı yararlanacak olup gelir vergisi tarifesi nedeniyle ücretlerinde düşüş olsa dahi net ücretleri 1.300,99 TL’nin altına düşmeyenler bu uygulamadan yararlanamayacaklardır.
Ayrıca, hizmet erbabının, ücret aldığı dönemde işe başlaması veya işten ayrılması, ücretsiz izin ve benzeri nedenlerle net ücretinin 1.300,99 TL’nin altına düşmesi durumunda ilave asgari geçim indirimi uygulanmayacaktır.
İlave asgari geçim indirimi uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalar 294 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır.
1.8- Yıllık Beyannamede Mahsup Edilecek 2016 Yılı Asgari Geçim İndirimi Tutarları
Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı (Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi)
Tarih: 18 Mart 2017
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
