1- ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ NASIL YAPILIR?
Alacaklar mukayyet[1] değerleriyle değerlenir.
Mevduat veya kredi sözleşmelerine dayalı alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır.
Vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacaklar değerleme gününün kıymetine irca[2] olunabilir.
***Bu takdirde, senette faiz nispeti açıklanmış ise bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi uygulanır.
***Bankalar ve bankerler ile sigorta şirketleri alacaklarını ya Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi veya muamelelerinde uyguladıkları faiz haddi ile değerleme günü kıymetine irca ederler.
2- KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİNİN DEĞERLEMESİ NASIL YAPILIR?
Kurumlarda aktifleştirilen kuruluş ve örgütlenme giderleri mukayyet değeri ile değerlenir.
Bu değer, kuruluş ve örgütlenme giderleri için yapılan giderlerden fazla olamaz.
***Kurumun tesis olunması veya yeni bir şubenin açılması veyahut da işlerin devamlı bir surette genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir kıymet iktisap olunmayan giderler bu cümledendir.
***Kuruluş ve örgütlenme giderlerinin aktifleştirilmesi ihtiyaridir.
***Gerçek veya tüzel kişilerde peştemallıklar da mukayyet değerleriyle değerlenir.
3- KASA MEVCUTLARI DEĞERLEMESİ NASIL YAPILIR?
Kasa mevcutları itibari kıymetleriyle değerlenir; yabancı paralar hakkında VUK 280’inci madde hükmü uygulanır.
4- BORÇLARIN DEĞERLEMESİ NASIL YAPILIR?
Borçlar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır.
5- VADESİ GELMEMİŞ BORÇLARIN DEĞERLEMESİ NASIL YAPILIR?
Vadesi gelmemiş olan senede bağlı borçlar değerleme günü kıymetine irca olunabilir.
Bu takdirde senette faiz nispeti açıklanmışsa bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddinde bir faiz uygulanır.
***Banka ve bankerler ile sigorta şirketleri borçlarını, Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi veya muamelelerinde uyguladıkları faiz haddiyle, değerleme günü kıymetine irca ederler.
***Alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler, borç senetlerini de aynı şekilde işleme tabi tutmak zorundadırlar.
6- TAHVİL DEĞERLEMESİ NASIL YAPILMAK ZORUNDADIR?Eshamlı şirketlerle iktisadi kamu müesseseleri çıkardıkları tahvilleri itibari değerleriyle değerlemeye mecburdurlar.
7- KARŞILIKLARIN DEĞERLEMESİ NASIL YAPILIR?
Hasıl olan veya husulü beklenen fakat miktarı katiyetle kestirilemeyen ve teşebbüs için bir borç mahiyetini arz eden belli bazı zararları karşılamak maksadıyla hesaben ayrılan meblağlara karşılık denir.
***Karşılıklar mukayyet değerleriyle pasifleştirilmek suretiyle değerlenir.
***Amortisman kayıtları hakkındaki özel hükümler mahfuzdur.
8- DEĞERİ BİLİNMEYEN İKTİSADİ KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ NASIL OLUR?
Kendi ölçüleriyle değerlenmesine imkân bulunmayan iktisadi kıymetlerden bina ve arazi vergi değeriyle, diğerleri, varsa borsa rayici, yoksa mukayyet değerleri, o da yoksa emsal bedeliyle değerlenir.
[1] Mukayyet değer: Bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir.
[2] İrca: Eski durumuna getirme, çevirme, döndürme.
Kaynak: Vergi Usul Kanunu
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
