Kanunlardaki özel düzenlemeler hariç, fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişiler, derneklere üye olma hakkına sahiptir. Ancak, dernek tüzüklerinde üyelik için özel şartlar belirlenebilir. Derneklere üye olmak isteyen kişilerin, derneğe yazılı olarak başvuruda bulunması ve dernek yönetim kurulları da dernek tüzüğünde belirtilen hükümler doğrultusunda üyelik başvurularını en geç 30 gün içerisinde üyeliğe kabul veya red şeklinde karara bağlayarak sonucunu başvuru sahibine bildirmesi gerekmektedir.
Devlet memurlarının derneklere üye olması veya organlarında görev alması mümkün müdür?
Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. Ancak, Türk Silahlı Kuvvetleri ve kolluk kuvvetleri mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri hakkında özel kanunlarında getirilen kısıtlamalar saklıdır.
Bu çerçevede, Dernekler Mevzuatında yasaklayıcı bir hüküm bulunmamakla birlikte, Devlet memurlarının çalıştıkları kurumların özel kanunlarında yasaklayıcı bir hüküm yok ise dernek kurucusu veya kurulmuş derneklere üye olabilecekleri gibi bu derneklerin organlarında da görev alabileceklerdir.
Dernek üyeliğinden ayrılanlara ödemiş oldukları aidatlar geri verilebilir mi?
Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır.
Dernek gelirleri, üye ödentisi, dernek faaliyetleri sonucunda veya dernek malvarlığından elde edilen gelirler ile bağış ve yardımlardan oluşur.
Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, dernek malvarlığında hak iddia edemez.
Bu kapsamda, dernek üyeliğinden çıkan üyeye, üyelikte bulunduğu sürede vermiş olduğu üye ödentilerinin geri ödenmesi söz konusu değildir.
Derneğin üyesi olmayanlar yönetim kuruluna seçilebilir mi?
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 68 inci maddesinde; Her üyenin, derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkının olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanunun 73 üncü maddesinde “Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.” Hükmü bulunmaktadır.
Bu kapsamda, dernek yönetim kurulunda görev alan kişilerin o derneğin üyesi olması gereklidir.
Yabancı bir ülke vatandaşının derneğe üye olmasında sakınca var mıdır?
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 93 üncü maddesi hükmü gereğince Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler, dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye olabilirler. Onursal üyelik için bu koşul aranmaz.
Bu kapsamda, yabancı bir ülke vatandaşının Türkiye’de bir derneğe üye olabilmesi için Türkiye’de ikamet etme hakkı elde etmiş olması gerekmektedir.
Ancak, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının aynı zamanda başka bir ülkenin de vatandaşı olmaları durumunda Türkiye’de dernek kurmaları veya derneklere üye olmalarında bir engel bulunmamaktadır.
Dernek üyesi üyelik aidatını ödemediği için üyelikten çıkartılabilir mi?
Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır.
Dernek tüzüğünde üyelik aidatının ödenmemiş olması üyelikten çıkarılma sebebi olarak gösterilmişse, aidatını ödemeyen üye yönetim kurulu kararı ile üyelikten çıkartılabilir.
Tüzükte, üyelik aidatını ödememe çıkarılma sebebi olarak belirtilmemişse bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz edilebilir. Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir. Genel kurulda da üyenin aleyhine karar verilir ise karar tarihinden başlayarak bir ay içerisinde mahkemeye başvurularak çıkarma kararının iptalini istenebilir.
Dernek üyeliğinden istifa etmenin usulü nedir?
Hiç kimse, üyesi olduğu dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir. Dernek üyeliğinden ayrılma isteğini yazılı olarak yönetim kuruluna bildiren her üye o andan itibaren üyelikten ayrılmış olur. Dernek yönetim kurulu istifa yazısını almaktan kaçınırsa noter aracılığı ile istifa dilekçesinin yönetim kuruluna ulaştırılmasının sağlanması gerekir.
Yurt dışındaki bir derneğin Türkiye’de kurulmuş bir federasyona üyeliği ne şekilde olur?
Yurtdışında kurulu buluna dernekler, İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de faaliyette veya işbirliğinde bulunabilir, temsilcilik veya şube açabilir, dernek veya üst kuruluş kurabilir veya kurulmuş dernek veya derneklerin üst kuruluşu olan federasyonlara üye olabilirler.
Yabancı bir derneğin Türkiye’de kurulu bulunan bir federasyona üye olarak katılabilmesi için, federasyona üye olacak derneğin amacı ile üye olunacak federasyonun amacının örtüşmesi, federasyona üye olması yönünde derneğin genel kurulunun kararının bulunması, üyelik için İçişleri Bakanlığından izin alınmış olması ve federasyona yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusunun federasyon yönetim kurulunca kabul edilmiş olması gerekir.
Dernek üyeliğinden ayrılma durumunda aidat borçlarının durumu ne olur?
Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır. Yönetim kurulu aidat borçlarını Borçlar Kanununa göre icra yoluyla tahsil edebilir.
Kaynak: Sivil Toplum Müdürlüğü
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
