Gelişmekte olan Ekonomiler
Çin
2019 yılının Aralık ayında Çin’de başlayan Kovid-19 salgını, insan sağlığına verdiği zararların yanında ekonomik yıkımı da beraberinde getirmiştir. Salgının yıkıcı sonuçlarını ilk deneyimleyen ülke olarak Çin, salgın ile mücadelede uyguladığı politikalarla belirli farklar yarattıysa da, bu politikalar birtakım ekonomik ödünleşimleri de beraberinde getirmiştir. Çin salgının merkezi olan Vuhan’ı tamamen kapatarak ilk bölgesel karantina uygulamasıyla ekonomik aktiviteyi olağanüstü yavaşlatma hususunu da ilk deneyimleyen ülke olmuştur. Dolayısıyla, sınai üretim ve perakende satışlar arz ve talebin düşmesiyle bu negatif şoktan payını almış ve tarihi düşüş yaşamışlardır. Çin ekonomisi 2008 Küresel Krizi’ne göre daha kötü bir tablo ile karşı karşıyadır. Bunun sebebi, Kovid-19 şokunun hanehalkını, iş dünyasını, finans kurumlarını ve tüm piyasayı aynı zamanda etkilemesidir. Ayrıca belirtmek gerekir ki Çin, bazı gelişmiş ekonomilerdeki politikacılar tarafından salgını yeterince erken duyurmamak ve uluslararası toplumla gerektiği şekilde işbirliği yapmamakla suçlanmıştır.
Pandemi dolayısıyla tüm dünyada, şirketlerin nakit akışlarının bozulma tehlikesi söz konusu olmuştur. Önlem olarak genelde merkez bankaları devreye girip politika faizlerini indirmeye başlamışlardır. Bu çerçevede Çin Merkez Bankası (PBOC) da Mart ayında ters repo faiz oranını yüzde 2.40’tan yüzde 2.20’ye düşürerek 20 baz puanlık indirime gitmiştir. Ayrıca, zorunlu karşılık oranlarında da indirime giderek kredi verilmesini kolaylaştırmıştır. Böylelikle, küçük ve orta ölçekli firmalar ile turizm sektöründeki firmaların likidite sıkışıklığı rahatlatılmaya çalışılmıştır. Ancak, PBOC muadil büyüklükteki ekonomilerle karşılaştırıldığında daha ihtiyatlı bir parasal genişleme politikası izlemektedir.
Tüm bu yaşananlar sonucunda Çin ekonomisi salgından dolayı ağır bir şekilde sarsılmış ve 2020 ilk çeyreğinde yıllık bazda yüzde 6,8 küçülmüştür. Bu, Çin’de 1976’dan beri yaşanan ilk daralmaya ve resmi çeyreklik GSYH rakamlarının açıklanmaya başladığı tarih olan 1992’den beri görülen en kötü performansa işaret etmektedir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise ülkenin ekonomisi geçen yılın son çeyreğine kıyasla 2020 birinci çeyreğinde yüzde 10 daralmıştır. Sanayi kapasite kullanım oranı 2019’un son çeyreğindeki yüzde 77,5’ten 2020 ilk çeyreğinde yüzde 67,3’e gerilemiştir. Sonuç olarak sanayi üretimi yıllık yüzde 8,4 düşmüştür. Ayrıca, perakende satışlar ilk çeyrekte yüzde 19 düşerek ekonomik daralmaya etki etmiştir. Çin’de PMI 2019 son çeyreğinden sonra sert bir şekilde gerilemiştir. Ocak 2020 de 0,2 puan hafif bir azalışın ardından, Şubat’ta 14,3 puanlık düşüşle endeksin ilk hesaplandığı 2004 Nisan ayından bu yana kaydedilen en düşük seviye gözlenmiştir.
Bununla birlikte, Mart ayında salgının kontrol altına alınmaya başlanmasından dolayı İmalat PMI göstergesi Nisan’dan sonra Mayıs ve Haziran’da sırasıyla 50,7 ve 51,2 seviyelerine çıkarak iş dünyasında yeniden istikrar sağlanmaya başladığını işaret etmiştir. Sanayi üretim endeksi de bu eğilimi desteklemiş, salgın sonrası üst üste üç aydır pozitif büyüme kaydedilmiştir.
Kovid-19 salgınının etkilerinin yanı sıra, ABD ile yaşanan ticaret savaşları da 2020 yılında Çin’in ekonomisinin gündem maddelerinden biri olmuştur. 2018’in ortalarından bu yana, Çin ve ABD birbirlerinin ürünlerine sürekli olarak farklı ticaret engelleri koymaktadırlar. Eylül 2019’da Çin ve ABD’nin ek gümrük vergileriyle birbirlerine misilleme yapmaları sonucu gerginlikler zirveye ulaşmıştır. Sonuç olarak, iki ülke arasındaki ticaret 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,3 (yaklaşık 101 milyar ABD doları) küçülmüştür. 2020 Ocak ayından beri tarifelerde gevşemeler olsa da, iki ülke arasındaki ticaret hacimleri 2020 yılının ilk üç ayında toparlanmamıştır. Bunun sebebi esas olarak Çin’de başlayan Kovid-19 salgınıdır. Spesifik olarak, toplam Çin-ABD ticareti yıllık bazda birinci çeyrekte yüzde 20,3 düşmüştür. Birinci faz ticaret anlaşması ile ABD ve Çin’in verdiği taahhütler açığa kavuşturulmuştur: ABD firmaları için Çin’in finansal hizmetler ve tarım pazarına erişim ve Çin’in ihracatını artırmak için para birimini manipüle etmeyeceği sözünü vermiş, karşılığında, ABD Çin mallarına uyguladığı vergileri kaldıracağını taahhüt etmiştir. Böylelikle, iki ülke arasındaki ticaret savaşı ve beraberinde getirdiği gerilimler bir süre sakinleşmiştir. Bununla birlikte, “Tek kuşak, tek yol” projesi ile başlayan, Hong Kong’un statüsü üzerinde eden tartışmalar ve son olarak deniz yetki alanları hususunda iki ülkenin çıkar çatışmaları ile devam eden anlaşmazlıklar küresel ekonomi üzerinde önümüzdeki dönemde bir belirsizlik yaratma potansiyeli taşımaktadır.
Kaynak: Strateji ve Bütçe Başkanlığı Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Bülteni (Ocak-Haziran)
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
