1- EMLAK VERGİSİNİN KONUSU NEDİR?
Türkiye sınırları içinde bulunan bina, arsa ve araziler emlak vergisinin konusuna girmektedir.
2- EMLAK VERGİSİNİN KONUSUNA GİREN BİNA, ARSA VE ARAZİ TABİRLERİ İLE NE KASTEDİLMEKTEDİR?
Bina: Yapıldığı madde ne olursa olsun, gerek karada gerek su üzerindeki sabit inşaatın hepsidir.
***Yüzer havuzlar, sair yüzer yapılar, çadırlar ve nakil vasıtalarına takılıp çekilebilen seyyar evler ve benzerleri bina sayılmaz.
Arazi: Sınırları yeterli vasıtalarla belirlenmiş, yatay ve düşey sınırları bulunan yeryüzü parçasıdır.
Arsa: Belediye sınırları içinde Belediyece parsellenmiş arazi arsa sayılır.
3- BİNA VE ARAZİ VERGİSİNİN MÜKELLEFLERİ KİMLERDİR?
Bina veya arazinin maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa bina veya araziye malik gibi tasarruf edenlerdir. Bir bina veya araziye paylı mülkiyet halinde malik olanlar hisseleri oranında mükelleftirler. Elbirliği mülkiyette ise malikler vergiden müteselsilen sorumludurlar.
4- EMLAK VERGİSİ HANGİ ORANLARDA ALINMAKTADIR?
Aşağıda emlak vergi oranları konut, işyeri, arsa ve araziye göre belirtilmiştir;
5- BİNA VE ARAZİ VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET NE ZAMAN BAŞLAR VE NE ZAMAN SONA ERER?
Mükellefiyetin başlaması:
Bina ve arazi vergisi mükellefiyeti;
5.1- 33 üncü maddenin (1) ilâ (7) numaralı fıkralarında yazılı vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde bu değişikliklerin vuku bulduğu, aynı maddenin (8) numaralı fıkrasında yazılı halde ise bu duruma bağlı olarak takdir işleminin yapıldığı tarihi,
5.2- Dört yılda bir yapılan takdir işlemlerinde takdir işleminin yapıldığı tarihi,
5.3- Muafiyetin sukut ettiği tarihi,
Takip eden bütçe yılından itibaren başlar.
6- BİNA VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET NE ZAMAN SONA ERER?
Bina vergisinde mükellefiyetin sona ermesi;
6.1- Yanan,
6.2- Yıkılan,
6.3- Tamamen kullanılmaz hale gelen veya
6.4- Vergiye tabi iken muaflık şartlarını kazanan binalardan dolayı mükellefiyet,
bu olayların vuku bulduğu tarihi takip eden taksitten itibaren sona erer.
***Oturulması ve kullanılması kanunların verdiği yetkiye dayanılarak yasak edilen binaların vergileri, mükelleflerce, keyfiyetin vergi dairesine (belediyeye)bildirilmesi veya vergi dairesince (belediyece) re’sen tespit edilmesi üzerine, bu olayların vukua geldiği tarihlerden sonra gelen taksitlerden itibaren, bu hallerin devam ettiği sürece alınmaz.
7- ARAZİ VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET NE ZAMAN SONA ERER?
Arazi vergisinde mükellefiyetin sona ermesi;
7.1- Vergiye tabi iken muaflık şartlarını kazanan araziden dolayı mükellefiyet, bu olayın vuku bulduğu tarihi takip eden taksitten itibaren sona erer.
***Kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tasarrufu yasak edilen arazinin vergisi, mükelleflerce keyfiyetin vergi dairesine bildirilmesi veya vergi dairesince re’sen tespit edilmesi üzerine, yasaklama tarihini izleyen taksitlerden itibaren bu hallerin devam ettiği sürece alınmaz.
7.2- Deprem, su basması, yangın gibi tabii afetler sebebiyle yanan, yıkılan binaların arsalarına ait vergiler, bu olayların vukua geldiği tarihleri takip eden bütçe yılından itibaren iki yıl süre ile alınmaz.
***Üzerine bina yapılan arsanın arazi vergisi mükellefiyeti, inşaatın bittiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren sona erer.
8- VERGİ DEĞERİNİ DEĞİŞTİREN SEBEPLER NELERDİR?
Vergi değerini değiştiren sebepler aşağıda gösterilmiştir.
8.1- Yeni bina inşa edilmesi, (Mevcut binalara ilaveler yapılması veya asansör veya kalorifer tesisleri konulması yeni inşaat hükmündedir.)
8.2- Bir binanın,
8.2.1- Yanması,
8.2.2- Yıkılması suretiyle veya sair sebeplerle tamamen veya kısmen harap olması
8.2.3- Binada mevcut asansör veya kalorifer tesislerinin kısmen veya tamamen kaldırılması,
8.3- Bir binanın,
8.3.1- Kullanış tarzının tamamen değiştirilmesi,
8.3.2- Bir binanın ikamete mahsus mahallerinden bir kısmının dükkân, mağaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasına mahsus mahaller haline kalbedilmesi, (Bu hükmün uygulanmasında bir apartmanın her dairesi bir bina sayılır ve tadil sebebi, yalnız kullanış tarzı tamamen veya kısmen değiştirilen daire için geçerli olur.)
8.4- Arazinin hal ve heyetinde değişik olması,
8.5- Bir binanın mütemmimi durumunda olan arazinin,
8.5.1- Mütemmimlik durumundan çıkması,
8.5.2- Bir arazi ve arsanın bina mütemmimi durumuna girmesi,
8.6- Bir bina veya arazinin,
8.6.1- Taksim veya ifraz edilmesi,
8.6.2- Mükellefinin değişmesi (Araziden bir kısmının istimlak edilmesi de ifraz hükmündedir),
8.7- Müteaddit arazi ve arsaların tek bir arazi ve arsa haline getirilmesi veya müteaddit hisselere ayrılmış olan bir binanın bütün hisselerinin birleştirilmesi.
8.8- Herhangi bir sebep yüzünden bir şehir, kasaba veya köyün tamamında devamlı olmak üzere bina ve arazinin değerlerinde % 25’i aşan oranda artma veya eksilme olması.
9- EMLAK VERGİSİNDE TARH VE TAHAKKUK İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
Bina ve arazi vergisi, ilgili belediye tarafından;
4 yılda bir defa olmak üzere takdir işlemlerinin yapıldığı yılı takip eden bütçe yılının Ocak ve Şubat aylarında,
9.1- Kanunun 33 üncü maddesinin (1) ilâ (7) numaralı fıkralarında yazılı vergi değerini tadil eden sebeplerle bildirim verilmesi icap eden hallerde, vergi değerini tadil eden sebeplerin meydana geldiği bütçe yılını takip eden yılın Ocak ayı içinde, vergi değerini tadil eden sebep bütçe yılının son 3 ayı içinde vuku bulmuş ve bildirim, vergi değerini tadil eden sebebin meydana geldiği bütçe yılını takip eden yılda verilmiş ise bildirimin verildiği tarihte,
9.2- 33’üncü maddenin (8) numaralı fıkrasında yazılı hallerde, takdir işlemlerinin yapıldığı bütçe yılını takip eden yılın Ocak ve Şubat aylarında,
9.3- 29’uncu maddeye göre hesaplanan vergi değeri esas alınarak yıllık olarak tarh olunur. Bu şekilde tarh ve tahakkuk eden vergi, takip eden yıllarda, her bütçe yılının başından itibaren o yıl için tahakkuk etmiş sayılır.
Bir il veya ilçe hududu içerisinde birden fazla belediye olması halinde, belediye ve mücavir alan sınırları dışında bulunan bina ve araziye ait bina ve arazi vergisini tarha yetkili olacak belediye, ilgili valiler tarafından belirlenir.
10- EMLAK VERGİSİNDE VERGİ DEĞERİ (MATRAH) NEDİR?
Vergi değeri;
10.1- Arsa ve araziler için, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun asgari ölçüde birim değer tespitine ilişkin hükümlerine göre takdir komisyonlarınca
10.1.1- Arsalar için her mahalle ve arsa sayılacak parsellenmemiş arazide her köy için cadde, sokak veya değer bakımından farklı bölgeler (turistik bölgelerdeki cadde, sokak veya değer bakımından farklı olanlar ilgili valilerce tespit edilecek pafta, ada veya parseller),
10.1.2- Arazide her il veya ilçe için arazinin cinsi (kıraç, taban, sulak) itibarıyla takdir olunan birim değerlere göre,
10.2- Binalar için, Maliye ve Çevre ve Şehircilik Bakanlıklarınca müştereken tespit ve ilân edilecek bina metrekare normal inşaat maliyetleri ile (a) bendinde belirtilen esaslara göre bulunacak arsa veya arsa payı değeri esas alınarak 31’inci madde uyarınca hazırlanmış bulunan Tüzük hükümlerinden yararlanılmak suretiyle, hesaplanan bedeldir.
***Vergi değeri, mükellefiyetin başlangıç yılını takip eden yıldan itibaren her yıl, bir önceki yıl vergi değerinin 213 sayılı Kanun hükümleri uyarınca aynı yıl için tespit edilen yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılması suretiyle bulunur.
11- EMLAK VERGİSİNDE ÖDEME SÜRESİ NE ZAMANDIR?
Emlak vergisi birinci taksiti, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında, ikinci taksiti ise Kasım ayı içinde olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
Maliye Bakanlığı ödeme aylarını, bölgelerin özelliklerine göre değiştirebilir.
12- 2464 SAYILI BELEDİYE GELİRLERİ KANUNUNDA YER ALAN GELİRLER NELERDİR?
Bu Kanun uyarınca sağlanan gelirler;
12.1- Vergiler,
12.2- Harçlar,
12.3- Harcamalara katılma payları,
12.4- Ücretler,
12.5- Müze giriş ücretlerinden,
verilen pay ve maden paylarıdır.
Kaynak: Vergi Usul Kanunu – 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
