Maden ruhsatı müracaatları medeni hakları kullanmaya ehil Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına, madencilik yapabileceği statüsünde yazılı Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiliği haiz şirketlere, kamu iktisadi teşebbüsleri ile müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile diğer kamu kurum, kuruluş ve idarelerine, gerçek veya tüzel tek kişi adına verilir. II. grup (b) ve IV. grup madenler dışındaki ruhsatlar ihale ile verilir. II. grup (b) ve IV. grup madenler için yapılan müracaatların işletme ruhsat taban bedeli ödenerek yapılması zorunludur.
Müracaat sahibi; ruhsat bedelinin yatırıldığına dair belgeyi ve Maden Yönetmeliğinde bulunan Ek Form-6’daki diğer belgeler ile ön inceleme raporu, maden arama projesi ile mali yeterlilik belgelerini müracaat gününden itibaren iki ay içinde Genel Müdürlüğümüze vermek zorundadır.
Ruhsat bedelinin yatırıldığını gösteren belge, Maden Yönetmeliğinde bulunan Ek Form-6’daki diğer belgeler, 21.07.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi kapsamında vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge, ön inceleme raporu, maden arama projesi ve mali yeterlilik belgelerinin Genel Müdürlüğümüze süresi içinde ve eksiksiz olarak verilmesi zorunludur.
Maden işletme faaliyetinde bulunmak için alınması gereken izinler nelerdir?
Maden İşletme ruhsatına sahip özel ve tüzel kişiler işletme faaliyetinde bulunulacak alan için Çevresel Etki Değerlendirmesi Kararı, Gayrı Sıhhi Müessese Kapsamında İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ve faaliyette bulunulacak alana ait mülkiyet izni alarak Maden İşleri Genel Müdürlüğüne İşletme İzni müracaatında bulunur. Genel Müdürlük tarafından faaliyette bulunulacak alan için İşletme İzni düzenlenmesine müteakip maden üretim ve satış faaliyetinde bulunulabilir. Genel Müdürlüğümüz kayıtlarına işlenmiş özel izin alanları ve mahallinde tetkik esnasında tespit edilen ve izin alınması gereken (elektrik iletim hattı, karayolu vb.) alanlar içinde ilgili kurumlardan izin alınması gerekmektedir.
Maden sahalarında yapılan üretim faaliyetlerinin çevreye olan etkileri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hangi yönlerden denetlenmektedir?
Ruhsat sahipleri tarafından maden sahalarında üretim aşamasına geçebilmek ve işletme izni alabilmek için 3213 Sayılı Maden Kanunun 7. maddesi gereğince aranan şartlardan biri Çevresel Etki Değerlendirmesi kararıdır.
Yapılacak olan faaliyet Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin EK-I ve EK-II listesine tabi ise proje sahibi tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına proje tanıtım dosyası ile başvuru yapılır. Yapılan değerlendirmeler neticesinde ruhsat sahipleri tarafından yapılacak olan faaliyetle ilgili Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumsuz kararı alınır.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında gerçekleştirilen bu süreçlerde madencilik faaliyetinin sebep olacağı çevresel etkiler hem Bakanlığımız Maden İşleri Genel Müdürlüğü hem de ilgili tüm Kurumlar tarafından detaylı bir şekilde incelenmektedir.
Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinin yansıra, Maden Yönetmeliğinin 26. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları kapsamında kırma-eleme tesislerinde toz indirgeme sistemi olacak şekilde bunkerler, kırıcılar, elekler, bantlar ve malzeme dökülme noktalarının en az ünite bazında kapatılması gerekmektedir. Aksi halde tesisin faaliyetleri durdurulur. Aynı maddenin beşinci fıkrası gereği ruhsat veya hammadde üretim izin sahasında galeri atımı yöntemi ile patlatma yapılması da yasaklanmıştır.
Su havzaları ile ilgili olarak ise; Maden Kanunun 7. maddesi kapsamında “Kazanılmış haklar korunmak kaydıyla içme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren 1000-2000 metre mesafe genişliğindeki şeritte galeri usulü patlatma yapılmaması, alıcı ortama arıtma yapılmadan doğrudan su deşarj edilmemesi şartıyla çevre ve insan sağlığına zarar vermeyeceği bilimsel ve teknik olarak belirlenen maden arama ve işletme faaliyetleri ile altyapı tesislerine izin verilir. 2000 metreden sonraki koruma alanı içinde çevresel etki değerlendirmesi raporuna göre yapılması uygun bulunan maden istihracı ve her türlü tesis yapılabilir. Ancak faaliyet sırasında alıcı ortama yapılacak deşarjlarda ilgili yönetmelikte belirtilen limitlere uyulması zorunludur.” hükmü gereği işlem tesis edilir.
Ayrıca terk talep edilen veya herhangi bir nedenle hükümden düşmüş olan ruhsat sahaları ile ilgili olarak Maden Yönetmeliğinin 85. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları kapsamında gerekli emniyet tedbirlerinin alınıp alınmadığı ve çevre ile uyum planının uygulanıp uygulanmadığı mahallinde tetkik edilerek değerlendirilir. Ruhsat sahasındaki faaliyetlerin çevre ile uyumlu olmadığının ve emniyet tedbirlerinin alınmadığının tespit edilmesi halinde belirtilen tedbirlerin alınması için ruhsat sahibine çevre ile uyum planı çerçevesinde gerekli güvenlik önlemlerinin alınması için en geç bir yıl süre verilir. Aksi halde, çevre ile uyum planı çerçevesinde gerekli tedbirler alınana kadar sorumluluk ruhsat sahibinin olması şartıyla, bu durum Valiliğe bildirilir. Gerekli yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda, çevre ile uyum çalışması için gerekli tedbirler, çevre ile uyum planına uygun olarak orman arazilerinde ilgili Orman İdaresi, diğer alanlarda İl Özel İdaresi veya Valilik tarafından yerine getirilir. Orman İdaresi, Valilik veya İl Özel İdaresi tarafından çevre ile uyum planına uygun olarak yapılan masraflar, Maden Kanunun 13. maddesi kapsamında ruhsat sahibinden alınan ruhsat bedelinin, çevre ile uyum planı çalışmalarını karşılamak üzere emanet olarak yatırılan tutardan karşılanır.
Madencilik faaliyetleri ile ilgili Devlete yapılması gereken ödemeler nelerdir?
Madencilik faaliyetleri için ruhsat bedeli ve Devlet Hakkı alınmaktadır. Ruhsat bedeli 3213 sayılı Maden Kanununun 13. maddesi kapsamında maden ruhsatı grubuna ve ruhsatın yüzölçümüne bağlı olarak değişmekte olup, işletme ruhsat bedelinin %70’i genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere, %30 ‘u ise çevre ile uyum planı çalışmalarını gerçekleştirmek üzere ilan edilen Vakıflar Bankası Kurumsal Tahsilat hesabına yatırılır.(Kaynak tuzlarından işletme ruhsat bedeli alınmaz).
Devlet hakkı tutarı ise 3213 sayılı Maden Kanununun 14. maddesinde belirtilen maddeler kapsamında ruhsata konu maden cinsine ve maden üretim miktarına bağlı olarak değişmektedir. Ruhsat sahipleri Maden Kanunun 29. maddesinin 4. fıkrası gereği, her yıl Nisan ayı sonuna kadar bir yıl önceki gerçekleştirdiği işletme faaliyetiyle ilgili teknik belgeleri, işletme faaliyet raporu ve işletme sahasında arama yapmış ise arama ile ilgili bilgileri Genel Müdürlüğümüze beyan etmekle yükümlüdür. Yapmış olduğu üretim ve satış miktarı üzerinden oluşan Devlet hakları işletme ruhsat taban bedelinden az olamaz. (Kaynak tuzlarında Maden Kanunun 14. maddesinin 5. fıkrası gereği bu şart aranmaz). Devlet hakkı ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır. Ocak başı fiyatı emsal fiyatlarından daha düşük olamaz ancak Maden Kanunun 14. maddesinin 3 fıkrası gereği ve Maden Yönetmeliğin 87. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı; ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil tesise ait enerji, su, kimyasallar, bakım-onarım, sarf malzemesi giderleri ile tesiste çalışan personel giderleri, tesisten satışa kadar olan nakliye giderleri, teknolojik test giderleri ve paketleme giderleri çıkarılarak oluşan fiyat üzerinden Devlet hakkı tahakkuk ettirilir.
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-Sıkça sorulan Sorular
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
