İşveren yaklaşık olarak 2 aydır işçilerine maaş ödeyemiyor. Bu durumda 10 kişi yaklaşık 10 gündür işe gelmiyor. İşveren de bu kişilerin çıkışını istiyor. Böyle bir durumda SGK çıkışı yapılabilir mi? Yapılıyorsa hangi kod ile yapılmalı ve çıkış yapılırsa cezai durumu mümkün müdür?
Kanun koyucu tarafından ücreti ödenmeyen işçiye iş akdinin haklı nedenle feshinden başka iş görmekten kaçınma hakkını tanımıştır. Nitekim benzer standartlarda yeni bir iş bulmadaki güçlük sebebiyle ücretini tam ve/veya zamanında alamayan bir kısım işçiler iş akdini feshetmek istememekte ve bu haksız duruma katlanmak mecburiyetinde kalmaktadır. İş görmekten kaçınma hakkı, iş akdini feshetmek istemeyen işçiye önemli bir güvence sağlamaktadır.
Ancak bu hak keyfi bir şekilde kullanılabilecek bir hak olmayıp Yasada öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda kullanılabilir. İş Kanunu’nun 34. maddesine göre; Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
İş Kanununa göre ücretin ödenmemesinin iş görmekten kaçınmayı haklı kılması için; En az 20 günlük gecikme olmalıdır: Söz konusu süre, ücretin ödenme zamanına göre hesaplanmaktadır. Başka bir anlatımla, 20 günlük gecikme süresinin başlangıç tarihi ücretin muaccel olduğu tarihtir. Kanunda belirtilen asgari “yirmi gün”, “iş günü” olmayıp ücretin ödenme zamanından itibaren yirmi tam günü ifade etmektir. Bu nedenle yirmi günlük sürenin içinde, tatil günlerinin bulunması sürenin işlemesine engel oluşturmayacaktır.
Hakkın kullanımı işçinin kişisel kararına dayanmalıdır: Ücret ödenmemeye dayalı iş görmekten kaçınmanın grev şeklinde tezahür etmemesi için, hakkın kullanılmasının kişisel karara dayanması gerekmektedir. Aksi takdirde yasal koşullara uymayan çalışmama eylemi dolayısıyla işçi aleyhine sonuçlar doğabilecektir.
Ödememe mücbir sebebe dayanmamalıdır: Mücbir sebebi teşkil eden olay; yıldırım düşmesi, don, yer çökmesi, aşırı fırtına, kasırga, zelzele v.s. gibi doğal olaylar olabileceği gibi, savaş, ihtilal, isyan, politik amaçla genel grev v.s. gibi insana bağlı sosyal olaylar veya ithal ve ihraç yasakları, sınırların kapatılması, sıkıyönetimce işçinin işine son verilmesi, düşman mallarına el konulması vs. gibi hukuki olaylar şeklinde olabilir.
Mücbir sebep teşkil etmeyen ve işvereni ödeme sıkıntısına düşüren diğer tüm sebeplerin iş görmekten kaçınmanın haklılığını ortadan kaldırmayacağını söyleyebiliriz. İş görmekten kaçınma hakkı doğan kişinin bu hakkını nasıl kullanacağı, işçinin bu hakkı kullanabilmesi için işverene ihbarda bulunma zorunluluğu olup olmadığı, belli bir süre öncesinde bildirim yapma yükümlülüğü olup olmadığı hususunda kanunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu sebeple ispat edilebilirlik bakımından işverene bildirimin yazılı olarak yapılması uygun olacaktır. Diğer yandan iş görmekten kaçınma hakkının kullanıldığı bildirilmeden işin bırakılması da işçi bakımından ciddi hak kayıplarına yol açabilir.
Nitekim durumdan bihaber olan işveren iş sözleşmesini sadakat borcuna aykırı hareket etmekten veya devamsızlıktan dolayı haklı olarak feshedebilir ki böyle bir durumda, işverene karşı iş görmekten kaçınma hakkının kullanıldığı ileri sürülemeyecektir. Bu nedenle iş görmekten kaçınma hakkını kullanıldığının işverene mutlaka bildirilmesi işçinin lehine olacaktır
Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
