1- KİMLER ENGELLİ KULLANIMINA MAHSUS EŞYALARIN SERBEST DOLAŞIM MUAFİYETİNDEN FAYDALANABİLİR?
1.1- Özel tertibatlı engelli aracını muafiyet kapsamında serbest dolaşıma sokacak kişinin ortopedik engelinin bulunması gerekir.
1.2- Muafiyetten yararlanacak kişide el ve ayak fonksiyonlarının tamamen yitirilmiş olması şartı aranır.
1.3- Engelli kişinin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında ikamet etmesi halinde yerleşim yerini Türkiye Gümrük Bölgesine kesin olarak nakletmesi gerekir.
1.4- Engelli kişinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olması halinde aracın Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki gerçek veya tüzel kişiler tarafından bağış yoluyla gönderilmesi veya bedel karşılığı alınmış olması gerekir.
1.5- Kapsam dâhilinde kişilerin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında ve/veya Türkiye’de kalış sürelerini gösteren yurda giriş-çıkış kayıtları elektronik sistemler üzerinden tespit edilir.
2- MUAFİYETTEN YARARLANMAK İÇİN HANGİ BELGELER NEREYE VERİLMELİDİR?
Muafiyetten faydalanan kişilerin kendileri, vasileri veya Gümrük Kanununun 225’inci maddesi çerçevesinde temsil yetkisini haiz kişiler tarafından; özel tertibatlı engelli aracı için, araç Türkiye’ye getirilmeden önce Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü, Gebze Gümrük Müdürlüğü, İzmir Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü, Ankara Gar Gümrük Müdürlüğü, Malatya Gümrük Müdürlüğü, Rize Gümrük Müdürlüğü ve Mersin Gümrük Müdürlükleri yetkilidir.
2.1- 4458 Sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Kararın 104’üncü maddesinin birinci fıkrasının;
2.1.1- (a) bendi kapsamında engelli kişilerin bizzat kendileri veya Gümrük Kanununun 225’inci maddesi çerçevesinde temsil yetkisini haiz kişiler tarafından serbest dolaşıma giriş talebinde bulunulan motorlu veya motorsuz koltuk, bisiklet ve diğer eşya için;
2.1.1.1- Nüfus cüzdanı örneği,
2.1.1.2- Kişinin engelli olduğunu gösteren sağlık raporu.
2.1.2- (b) bendi kapsamında serbest dolaşıma giren motorlu veya motorsuz koltuk, bisiklet ve diğer eşya için, bağış belgesinin aslı.
2.1.3- (c) bendi kapsamında serbest dolaşıma giren motorlu kara nakil vasıtaları için;
2.1.3.1- Aracın bağış yoluyla gelmesi halinde; aracın bağışlayana ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi ile bağış belgesi,
2.1.3.2- Aracın bir bedel karşılığında gerçek kişiden satın alınması halinde taraflar arasında düzenlenen satış sözleşmesi; tüzel kişiden satın alınması halinde fatura aslı ve her iki belgenin tercümesi,
2.1.3.3- Aracın Sağlık Bakanlığınca yetki verilenler tarafından getirilmesi halinde yetkiye ilişkin yazı.
2.2- Kararın 104 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında özel tertibatlı aracı serbest dolaşıma giriş talebinde bulunacak kişiler için;
2.2.1- a) Kararın 104 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi kapsamı kişiler için; 26.09.2006 tarihli ve 26301 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik esasları çerçevesinde engelli kişi adına düzenlenmiş “Sürücü Adayları ve Sürücüler İçin Sağlık Raporu”nun aslı veya söz konusu raporu düzenleyen kurum tarafından ya da noter tarafından onaylanmış örneği,
2.2.1.1- Söz konusu raporda, özel tertibat kod numarası ile engelli kişinin hangi sınıf sürücü belgesi alacağının belirtilmiş olması gerekir.
2.2.1.2- İlgili kişi tarafından, kişinin yurt dışında yerleşik bulunduğu ülkenin resmi bir hastanesinden alınan rapor ibraz ediliyor ise raporun Türkçe tercümesinin de bulunması gerekir.
2.2.2- Kararın 104’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamı kişiler için; Sağlık Bakanlığı tarafından sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kurumundan alınmış kişinin el ve ayak fonksiyonlarını tamamen yitirmiş olduğunu ve kişinin rampa veya lift sistemli araç ile taşınabileceğini gösteren sağlık kurulu raporunun aslı veya aslının bir kamu kurumu tarafından ya da noter tarafından onaylanmış örneği,
2.2.3- Kararın 104’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi kapsamında aracı bizzat kullanacak engelli kişiler için, engellinin kullanmaya yetkili olduğu araç cinsine göre “A” veya “B” sınıfı sürücü belgesi,
2.2.4- Yurt dışında ikamet eden engelli kişiler için; ikametin Türkiye’ye nakledildiğine ilişkin dış temsilciliklerimizden alınacak ikamet nakil belgesi ile yerleşim yeri naklinden önce satın alınan aracın mülkiyetinin kendisine ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi,
2.2.5- Yerleşim yeri Türkiye’de bulunan engelli şahsa;
2.2.5.1- Yurt dışından bağış yapılması halinde; aracın bağışlayana ait olduğunu gösteren mülkiyet belgesi ile bağış belgesi,
2.2.5.2- Aracın yurt dışından bir bedel karşılığında gerçek kişi tarafından satılması halinde taraflar arasında düzenlenen satış sözleşmesi; tüzel kişi tarafından satılması halinde fatura aslı ve her iki belgenin Türkçe tercümesi,
2.2.6- Araca takılan özel tertibata ilişkin fatura,
2.2.7- Nüfus cüzdanı örneği,
2.2.8- Kararın 104 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki araçlar için engelli kişinin hukuki tasarruf ehliyetini haiz olmaması halinde vasilik belgesi,
2.2.9- Engelli kişinin yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması halinde vukuatlı nüfus kayıt örneği.
2.3- Kararın 104 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında özel tertibatlı aracın verasete konu olması halinde;
2.3.1- Veraset ilamı,
2.3.2- Birden fazla varis bulunması halinde Türkiye’de bulunan diğer mirasçılar için noter tasdikli feragat mukavelesi.
3- ENGELLİ KİŞİYE İLİŞKİN TESPİTLER NASIL YAPILIR?
3.1- Kararın 104’üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamı aracın serbest dolaşıma girişi talebi, Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürü veya yetki vereceği Bölge Müdür Yardımcısı başkanlığında, Gümrük Müdürü ve/veya Müdür Yardımcısı, bir muayene memuru ile Sağlık Bakanlığını temsilen ortopedi ve travmatoloji uzmanı bir doktordan oluşan komisyon tarafından değerlendirilerek karara bağlanır. Söz konusu komisyon yetkili gümrük müdürlüğünde her ayın ilk salı günü toplanır.
3.2- Komisyonun toplanacağı gün engelli kişi de gümrük idaresinde hazır bulunur. Kararın 104 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamı kişilerin komisyona katılması zorunlu olmayıp vekâlet vereceği başka bir kişi ya da varsa vasisinin temsilci olarak komisyona katılması mümkündür.
3.3- Özel tertibatlı aracın serbest dolaşıma girişine ilişkin olumlu kararın Komisyon tarafından oybirliği ile verilmesi gerekir.
3.4- Komisyon kararı, yetkili gümrük müdürlüğünce düzenlenen “Komisyon Karar Belgesi”nde (Ek-3) belirtilir. Kararın olumlu olması halinde karar belgesinin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren 6 aydır.
3.5- Özel tertibatlı aracın, veraset yoluyla intikali sonrasında, aracın varis tarafından engelli olan başka bir kişiye devri halinde aracı devralan engelli kişinin, Kararın 104’üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında muafen araç ithal edebilecek olan engelli kişi için aranılan şartları taşıması ve gerekli işlemleri tamamlaması gerekmektedir.
4- ENGELLİ ARACINA İLİŞKİN ŞARTLAR NELERDİR?
4.1- Yetkili gümrük müdürlüğünde toplanan komisyonca engelli kişi tarafından serbest dolaşıma giriş talebinde bulunulacak araçta, ibraz edilen sağlık raporu ve kişinin durumu dikkate alınarak, aracın sürüş güvenliğini sağlayacak şekilde, engelin gerektirdiği özel tertibat belirlenir.
4.2- Özel tertibatlı aracın serbest dolaşıma giriş işlemlerinin yapılacağı gümrük idaresine sunulduğu tarih itibarıyla, model yılı dahil, 3 yıldan eski olmaması gerekmektedir.
4.3- Kararın 104’üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, sadece otomatik vitesli olan aracın, Kararın 104’üncü maddesi kapsamında serbest dolaşıma girişi mümkün değildir.
5- SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ İŞLEMLERİ NASIL YAPILIR?
5.1- Kararın 104 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamı araç tertibatlandırılmış olarak giriş gümrük idaresine sunulur ve söz konusu gümrük idaresinde aracın 1 no.lu Taşıt Takip Programının “özürlü araç” seçeneğine kaydettirilmesi gerekir.
5.2- Özel tertibatlı araç, komisyon karar belgesinin geçerlilik süresi içerisinde belgelerle birlikte söz konusu komisyon karar belgesini düzenleyen yetkili gümrük müdürlüğüne teslim edilir.
5.3- (3) Gümrük Müdürü veya yetkilendireceği Gümrük Müdür Yardımcısı başkanlığında iki muayene memurundan oluşan bir heyet tarafından aracın söz konusu komisyon karar belgesine uygunluğunun tespit edilmesi halinde serbest dolaşıma girişine izin verilir.
5.4- Gümrük idaresince, serbest dolaşıma giriş işlemi tamamlanan Kararın 104 ‘üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki özel tertibatlı araç için düzenlenecek trafik şahadetnamesine Ek-2’de; ikinci fıkrasının (a) bendindeki özel tertibatlı araç için Ek-4’te; ikinci fıkrasının (b) bendindeki bizzat engelli kişi tarafından kullanılmayan araç için düzenlenecek trafik şahadetnamesine Ek-5’te; bu aracın verasete konu olması halinde ise araç için varis adına düzenlenecek olan trafik şahadetnamesine Ek-6’da yer alan şerh konularak ilgili trafik tescil idaresine gönderilir.
6- ARACIN SATIŞ VE DEVRİ İŞLEMLERİ NASIL YAPILIR?
Özel tertibatlı aracın devredilmesi veya satılması halinde aşağıda yer alan hususlar dikkate alınır.
6.1- Engelli kişi tarafından, başka bir engelli kişiye herhangi bir süre kısıtı bulunmaksızın ve gümrük vergileri tahsil edilmeksizin aracın devri mümkündür.
6.2- Engelli kişi tarafından, engelli olmayan başka bir kişiye aracın serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren, üç yıl geçmeden aracın satışı mümkün değildir.
6.3- Serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren üç ila on yıl arasında engelli olmayan başka bir kişiye aracın satışında gümrük vergileri tahsil edilir. On yıl sonrasında, söz konusu araçların satışında gümrük vergileri aranmaz.
6.4- Engelli kişinin vefatı halinde,
6.4.1- Aracın varise intikalinde gümrük vergileri aranmaz. Varislerin, kendi adlarına yeni bir trafik şahadetnamesi düzenlenmesini teminen veraset ilamı tarihinden itibaren altı ay içinde yetkili gümrük idaresine başvurması gerekmektedir.
6.4.2- Varis tarafından, engelli veya engelli olmayan başka bir kişiye herhangi bir süre kısıtı bulunmaksızın aracın devri veya satışı mümkündür.
6.4.3- Varis tarafından engelli olan başka bir kişiye aracın devrinde gümrük vergileri aranmaz. Aracın serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren beş yıl içerisinde engelli olmayan başka bir kişiye satışında ise gümrük vergileri tahsil edilir. Beş yıl sonrasında söz konusu araçların satışında gümrük vergileri aranmaz.
6.4.4- Varise intikal etmiş engelli aracının, varis tarafından engelli olan bir kişiye devrinden sonra, bu engelli kişi tarafından aracın engelli olmayan başka bir kişiye satışında, aracın serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren 10 yıllık süre dolmuş ise gümrük vergileri aranmaz.
Ek-2 İçin Tıklayınız
Ek-3 İçin Tıklayınız
Ek-4-5-6 İçin Tıklayınız
Kaynak: Resmi Gazete (06.06.2017 – 30088)
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
