Çalışma İzin Değerlendirme Sürecinde Gerekli Bilgi ve Belgeler
Çalışma izin başvuruları genel olarak yabancıların ilgili Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerine çalışma izni ve vizesi başvurusu yapmaları şeklinde başlar. Ancak Türkiye’de bulunan yabancının geçerliliği devam eden en az 6 ay süreli ikamet izni varsa çalışma izin başvurusu yurtiçi başvuru olarak yapılabilir. İstenilen belgeler e-izin otomasyon sistemi üzerinden çevrimiçi gönderilecektir.
İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi. (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.) Örnek iş sözleşmelerini görüntülemek için Tıklayınız.
Pasaport sureti. (Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir.) (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.) Önemli Not: 6458 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi uyarınca, Bakanlığımızca talebi uygun bulunan yabancılara verilecek çalışma izinleri pasaport bitim tarihinden altmış gün önceki tarihi aşmayacak şekilde düzenlenmektedir. Ayrıca çalışma izni başvuru tarihi itibariyle altmış günden az süreli pasaport ve pasaport yerine geçen belgeyle yapılan çalışma izin başvuruları işleme alınmamaktadır.
Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Diploma veya Geçici Mezuniyet Belgesi sureti, bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi olarak gönderilecektir. Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılar ile Bakanlığımızın gerekli gördüğü mesleklerde çalışacak yabancılar için diploma zorunludur. Ev hizmetlerinde diploma ibrazı zorunlu olmayıp, bitirilen en son okula ilişkin beyan yeterlidir.
Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi .
Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu.
Eğitim Sektörü:
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel öğretim kurumlarında görev alacak yabancılar için Milli Eğitim Bakanlığından alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir belge (Ön İzin Belgesi)
Yabancı istihdam edecek özel öğretim kurumları için, Milli Eğitim Bakanlığından alınmış “Kurum Açma ve Öğretime Başlama İzni” ve “Ruhsatname”
Ev Hizmetleri:
Ev hizmetlerinde yaşlı, hasta ve çocuk bakımı dışında yabancılara çalışma izni verilmemektedir.
Sağlık Sektörü:
Sağlık Bakanlığına bağlı özel sağlık kurumlarında görev alacak yabancı sağlık meslek mensupları için, görev yapacakları sağlık kurumunun bulunduğu ilin İl Sağlık Müdürlüğünden alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir Ön İzin Belgesi, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.
Yabancı istihdam edecek özel sağlık kurumları için, İl Sağlık Müdürlüğünden alınmış Faaliyet İzin Belgesi.
Turizm Sektörü:
Turizm işletme belgesi bulunan işyerlerinde istihdam edilecek yabancılar için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış İşletme ve Yatırım Belgesi, belgeli işletme değil ise Ticaret odasından alınmış Faaliyet Belgesi, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.
Eğlence Sektörü:
Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Bonservis (Çalışma izni istenilen yabancının sanatçı olarak uluslararası üne sahip veya aynı düzeyde yabancı işletmelerde program yaparak çalışmış olduğunu gösteren bonservisinin üzerinde 1961 Lahey Sözleşmesine göre apostil şerhi veya Dış Temsilcilik tasdik şerhi bulunacaktır.) (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.)
Türkçe ve yabancının dilinde düzenlenen İş Sözleşmesi, (İşveren ve yabancının ıslak imzaların bulunduğu iş sözleşmesi elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi olarak gönderilecektir.)
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış İşletme Belgesi,
Yabancı Sanatçılarla Yapılacak İş Sözleşmesinde Yer Alması Zorunlu Hususlar:
Yabancı sanatçıların çalışma sürelerini müteakip ülkelerine dönüşlerinde, dönüş biletleri ile yol masraflarının işverenlikçe karşılanacağını taahhüt edeceklerine ilişkin kayıt,
Ücretin her altı ayda bir değişen asgari ücretin üç katından daha düşük olamayacağına ilişkin taahhüt,
İşyeri Vergi Numarası,
Çalışanın haklarının yanı sıra, gerektiğinde danışılmak üzere 155 Polis İmdat ve 157 İnsan Ticareti Mağdurlarına Yönelik Yardım hattı, Alo 170 yardım hattı numaraları ile Bakanlığımız Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinin irtibat telefonları yer alacaktır.
Havacılık Sektörü:
Havacılık sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde istihdam edilecek yabancı pilotlar için Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Pilot Lisansı, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir. Bakanlığımızca düzenlenecek çalışma izni, yabancı uyruklu pilotların lisanslarını Türkiye’de geçerli kılan Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınacak Validasyon Belgesi ile birlikte geçerlilik kazanmaktadır.
Mühendis ve Mimarlar
Mesleki Hizmetler kapsamında mühendis/mimar olarak çalışma izni talep edilen yabancının, yurt dışında yükseköğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği’ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi olarak gönderilecektir.)
Mühendis/mimar/şehir plancısı olarak yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk istihdam edildiğini ispata dair ücret bordosu (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.)
Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Faaliyet Gösteren Şirket ve Şubeler
Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde öngörülen özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar kriterlerinden en az birini karşılayan şirket ve şubelerde istihdam edilecek yabancılar için aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre başvuru yapılacaktır.
Kuruluşun yaptığı son yıl ihracat tutarının en az 1 milyon ABD Doları olduğuna ilişkin belgeler (İhracat bedeline ilişkin banka dekontu, banka yazsı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler)
Yukarıda Belirtilen Şartlardan En Az Birisini Sağlayan Kuruluşta Görev Alacak Kilit Personel İçin İstenilen Belgeler:
Şirket Ortağı, Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Şirket Müdürü, Şirket Müdür Yardımcısı ve benzeri mevkiler için (İmza Sirküleri, Yönetim Kurulu veya Ortaklar Kurulu Kararı fotokopisi gibi belgeler)
Kuruluşun hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetim için temel sayılan bilgiye sahip uzmanlardan (bonservis ve tercümesi, diploma sureti ve tercümesi ile bu kapsamdaki personelin istihdam edileceği alana yönelik değer belge ve bilgiler ve tercümesi (Örneğin ihracat elemanlı için ülkeler bazında ihracatı gösteren ilgili bankaca onaylı banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi gibi)
İstihdam edilecek kilit personelin yurt dışındaki ana şirket tarafından görevlendirildiğine ilişkin görevlendirme yazısı
İrtibat Büroları:
İrtibat bürolarında istihdam edilecek yabancılar için Ekonomi Bakanlığından alınmış faaliyet izni, bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak çevrimiçi gönderilecektir.
İrtibat büroları için son yıl içinde yurt dışından en az 200 bin ABD Doları veya karşılığı Döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belgeler (Büro yetkilisi için yetki belgesi ve döviz transferi ile ilgili banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi gibi belgeler
Çalışma İzni Türleri
Türkiye’de yabancıların işgücü piyasasına erişimleri için başvurulabilecek farklı türdeki çalışma izinleri, 13.08.2016 tarih ve 29800 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nda tanımlanmıştır.
1. Süreli Çalışma İzni
Çalışma izni başvurusu olumlu değerlendirilen yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak şartıyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir iş yerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte ve bir işverene bağlı olarak çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıla kadar geçerli süreyle düzenlenen çalışma iznidir.
Süreli çalışma izni yasal süreler içinde başvuru yapılması halinde uzatılabilir. Çalışma izni süre uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilir. Ancak, farklı bir işveren yanında çalışmak üzere yapılan başvurular ilk başvuru kapsamında değerlendirilir.
2. Süresiz Çalışma İzni
Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Ancak, yabancının başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak hak sağlamaz.
Süresiz çalışma izni olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır. Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır.
Süresiz çalışma izni olan yabancının seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü yoktur.
Süresiz çalışma izni belgeleri çalışma izni başlangıç tarihi itibarıyla her beş yılın sonunda yenilenir. Belge yenileme başvurusu süresiz çalışma izni başlangıç tarihinden itibaren beş yıllık sürenin dolmasından önceki altı ay içerisinde ve her halükarda süre dolmadan yapılır.
3. Bağımsız Çalışma İzni
Bir işverene bağlı olmaksızın yabancı adına düzenlenen ve yabancıya Türkiye’de kendi ad ve hesabına çalışma hakkı veren çalışma iznidir. Bağımsız çalışma izni süreli olarak düzenlenir.
Bağımsız çalışma izninin uluslararası işgücü politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde, yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ile Uluslararası İşgücü Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınır.
4. Turkuaz Kart
Uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara Turkuaz Kart verilir. Turkuaz Kart sahibi yabancı Kanun’da düzenlenen süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır.
Turkuaz Kart sahibi yabancının, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına Turkuaz Kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve ikamet izni yerine geçen belge verilir.
Geçici koruma sağlanan yabancılar Turkuaz Kart uygulamasının dışındadır.
Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri
1. İstihdam kriteri
2. Mali yeterlilik kriteri
3. Ücret kriteri
4. İstihdam ve mali yeterlilik kriteri istisnası
1. Bilişim sektörü
2. Eğitim sektörü
3. Ev hizmetleri sektörü
3.3. Çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde;
4. Havacılık sektörü
5. İleri teknoloji gerektiren sektörler
6. Kamu projeleri
7. Sağlık sektörü
8. Turizm sektörü
9. Yabancı öğrenciler
10. Genel değerlendirme kriterlerinin uygulanacağı durumlar
11. Sektör, meslek veya iş temelinde kriter muafiyetlerinin uygulanması
1. Şirket ortağı yabancı için mali yeterlilik ve istihdam kriterleri
1.1. Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde;
a) Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde, yabancının ortağı olduğu işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması koşuluyla yabancının sermaye tutarının en az 500.000 TL olması ve ortaklık payının en az yüzde yirmi olması şartı aranır.
b) Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde, işyerinde en az beş Türk vatandaşının istihdamı gerekir. İşyerinde en az beş Türk vatandaşı istihdamı şartı bakımından, şirket ortağı veya işyeri sahibi yabancıya verilecek ilk çalışma izni şerhli olarak düzenlenir. İlk çalışma izni süresinin yedinci ayının başından itibaren işyerinde her ay en az beş Türk vatandaşının istihdamı esastır.
1.2. 100.000 ABD Doları ve üzerinde sermaye payı olan yabancı ortak adına yapılacak çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde düzenlenen kriterler uygulanmaz.
1. Değerlendirme kriterlerinden muaf olan yabancılar
1. Gönüllülük esaslı faaliyetler
1.1. Çalışma niteliğini haiz olmayıp sadece gönüllülük esaslı faaliyetlerin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan çalışma izni başvuruları olumsuz değerlendirilir.
2. Geçiş hükümleri
2.1. Değerlendirme Kriterlerinin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş çalışma izinlerinin uzatma başvurularında çalışma izni değerlendirme kriterleri Genel Müdürlükçe uluslararası işgücü politikası kapsamında farklı uygulanabilir. Uzatma başvurularında, bu başvurunun ilk yapıldığı tarihte geçerli olan mali yeterlilik kriteri baz alınarak değerlendirme yapılır.
3. Yürürlük
3.1. A Bölümünün “Mali yeterlilik kriteri” başlıklı 2’nci maddesinde yer alan ödenmiş sermaye ve net satışlara ilişkin eşikler ile C Bölümünün “Şirket ortağı yabancı için mali yeterlilik ve istihdam kriterleri” başlıklı 1’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan sermaye tutarı eşiği hariç olmak üzere bu düzenlemede yer alan kriterler 01/10/2024 tarihinde yürürlüğe girer.
3.2. A Bölümünün “Mali yeterlilik kriteri” başlıklı 2’nci maddesinde yer alan ödenmiş sermaye ve net satışlara ilişkin eşikler ile C Bölümünün “Şirket ortağı yabancı için mali yeterlilik ve istihdam kriterleri” başlıklı 1’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan sermaye tutarı eşiğine ilişkin uygulama 01/01/2025 tarihinde yürürlüğe girer.
3.3. Çalışma izni başvurularında 01/01/2025 tarihine kadar;
a) İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 150.000 ABD Doları olması,
b) Şirket ortağı yabancının, sermaye tutarının en az 40.000 TL olması mali yeterlilik kriteri bakımından yeterli kabul edilir.
TAVSİYE EDİLEN İLAVE İÇERİKLER
Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.