VUK 165 no.lu sirküler
6. Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının Düzeltilmesi
555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 20’nci maddesinde yapılmakta olan
yatırımlar hesabının düzeltilmesine ilişkin açıklamalar yapılmış olup, söz konusu Tebliğde
yapılan açıklamalara göre düzeltme işlemlerine ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiştir.
6.1. 31/12/2023 Tarihi İtibarıyla Devam Eden Yatırımlara İlişkin Düzeltme
İşlemleri 555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 20 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan (yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların yapıldığı) yatırımlara ilişkin tutarların düzeltilmesi; söz konusu yatırımlara ait geçmiş her ay sonu itibarıyla kesinleşmiş harcama tutarlarının (ROFM var ise düşülmesi şartıyla) o ayın düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınması yoluyla bulunacak düzeltme katsayısı ile çarpılması ve bulunan bu tutarların toplanması suretiyle yapılacaktır.
Örnek 14: Hesap dönemi takvim yılı olan (K) Ltd. Şti. tarafından 31/12/2023 tarihi
itibarıyla yapımı devam eden yatırıma ait kesinleşmiş harcama tutarları ve harcamaların ilgili olduğu aylar aşağıdaki gibi olup, yapılmakta olan yatırımlar hesabında bulunan bu tutarlar aşağıdaki gibi düzeltilecektir.
|
Yıl |
Ay | Harcama Tutarı (TL) (A) |
Düzeltme Katsayısı (B) |
Düzeltilmiş Değer (TL) |
| 2022 | Ocak |
100.000,00 |
2,58188 |
258.188,00 |
| 2022 | Şubat |
200.000,00 |
2,40791 |
481.582,00 |
| 2023 | Nisan |
110.000,00 |
1,34647 |
148.111,70 |
| 2023 | Mayıs |
15.000,00 |
1,33777 |
20.066,55 |
| 2023 | Temmuz |
5.000,00 |
1,16055 |
5.802,75 |
| 2023 | Kasım |
500.000,00 |
1,01144 |
505.720,00 |
| 2023 | Aralık |
22.000,00 |
1,00000 |
22.000,00 |
| Toplam |
952.000,00 |
1.441.471,00 |
||
Buna göre söz konusu hesabın düzeltilmesi sonucu muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır
_____________________________ / ___________________________________
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar 489.471,00
… Yapılmakta Olan Yatırımlar E D Farkıı
698 Enflasyon Düzeltme Hesabı 489.471,00
_____________________________ / ___________________________________
6.2. İlgili Aktif Hesabına 1/1/2024 Tarihinden Önce Aktarılmış Bulunan Yatırımlara İlişkin Düzeltme İşlemleri
555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 20 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre, 2023 hesap dönemi sonu itibarıyla bilançoda yer almayan, ilgili aktif hesabına söz konusu bilanço tarihinden önce aktarılmış bulunan ve yapılmakta olan yatırımlar hesabından gelmiş olan değerlerin düzeltmeye esas tarihi olarak, söz konusu değerlerin aktifleştirme tarihlerinin değil, yapılmakta olan yatırımlar hesabının kullanıldığı tarihlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Buna göre söz konusu değerlerin düzeltilmesi iki aşamada gerçekleştirilecektir. Öncelikle her bir aya ilişkin yatırım harcaması, harcamanın gerçekleştiği ay sonu itibarıyla aktifleştirme tarihine kadar, sonra da aktifleştirilen bedel kül halinde aktifleştirme tarihinden 2023 hesap dönemi sonuna kadar düzeltilecektir.
Mezkûr fıkrada yapılan açıklamalara göre düzeltme işlemlerine ilişkin örneğe aşağıda yer verilmiştir.
Örnek 15: Hesap dönemi takvim yılı olan (L) Ltd. Şti.’nin 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançosunda yer alan fabrika binası, mükellef tarafından 17/11/2022 tarihi itibarıyla yapımı bitirilerek aynı tarih itibarıyla aktifleştirilmiştir.
Söz konusu binaya ilişkin düzeltme işlemleri iki aşamada gerçekleştirilecektir.
- Aşama
Her bir aya ilişkin yatırım harcaması, harcamanın gerçekleştiği ay sonu itibarıyla binanın aktifleştirme tarihine kadar düzeltilecek olup, bina yatırımı için yapılan kesinleşmiş harcamalara ait tutarlar, harcamaların ilgili olduğu aylar ve düzeltilmesi aşağıdaki gibidir.
|
Yıl |
Ay |
Harcama Tutarı (TL) (A) | Harcama Tarihindeki Yİ-ÜFE
(B) |
Binanın Aktifleştirilme Ayına ait Yİ-ÜFE8
(C) |
Düzeltme Katsayısı (D) = (C / B) |
Düzeltilmiş Değer (TL) (A x D) |
| 2021 | Ocak | 100.000,00 | 583,38 | 2.026,08 | 3,47300 | 347.300,00 |
| 2021 | Şubat | 200.000,00 | 590,52 | 2.026,08 | 3,43101 | 686.202,00 |
| 2021 | Nisan | 110.000,00 | 641,63 | 2.026,08 | 3,15771 | 347.348,10 |
| 2022 | Mayıs | 15.000,00 | 1.548,01 | 2.026,08 | 1,30883 | 19.632,45 |
| 2022 | Haziran | 5.000,00 | 1.652,75 | 2.026,08 | 1,22588 | 6.129,40 |
| 2022 | Temmuz | 500.000,00 | 1.738,21 | 2.026,08 | 1,16561 | 582.805,00 |
| 2022 | Ağustos | 22.000,00 | 1.780,05 | 2.026,08 | 1,13822 | 25.040,84 |
| TOPLAM | 952.000,00 | 2.014.457,79 | ||||
Enflasyon Düzeltme Farkı (Yap. Ol. Yat.) = 2.014.457,79 – 952.000,00 = 1.062.457,79 TL.
- Aşama
Binanın 17/11/2022 tarihinde aktifleştirilen bedeli kül halinde aktifleştirme tarihinden 2023 hesap dönemi sonuna kadar düzeltilecektir.
|
Yıl |
Ay |
Yİ-ÜFE |
|
2022 |
Kasım |
2.026,08 |
|
2023 |
Aralık |
2.915,02 |
Düzeltme Katsayısı = 2.915,02 / 2.026,08 = 1,43875
Düzeltmeye Esas Tutar = 952.000,00 + 1.062.457,79 = 2.014.457,79 TL.
Düzeltilmiş Tutar = 2.014.457,79 x 1,43875 = 2.898.301,15 TL.
Enflasyon Düzeltme Farkı (Bina) = 2.898.301,15 – 2.014.457,79 = 883.843,36 TL.
Toplam Enflasyon Düzeltme Farkı = 1.062.457,79 + 883.843,36 = 1.946.301,15 TL.
Buna göre söz konusu hesabın düzeltilmesi sonucu muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
_____________________________ / ___________________________________
252 Binalar 1.946.301,15
… Binalar E D Farkı
698 Enflasyon Düzeltme Hesabı 1.946.301,15
_____________________________ / ___________________________________
DİPNOTLAR
7 İlk madde ve malzeme hesabının düzeltilmesinde, üretime sevk edilen ve varsa satılan ilk madde malzeme maliyeti; yarı mamuller-üretim hesabının düzeltilmesinde ise üretime sevk edilen ve varsa satılan yarı mamul maliyeti dikkate alınacaktır.
8 2022/Kasım ayına ait Yİ-ÜFE
