İkâmetgahının adresinin bir bölümünün serbest meslek faaliyetinin icrasında iş yeri olarak kullanılması halinde kira ve diğer harcamaların ne kadarlık kısmı firmaya gider yazılabilir?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’nci maddesine göre; serbest meslek kazancının tespitinde aşağıda yazılı giderler hasılattan indirilir:

1. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.).
2. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kâin sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile 27’nci maddede yazılı giyim giderleri.
3. Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla).
4. Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar (amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde aynı Kanunun 328 inci maddesine göre hesaplanacak zararlar dahil).
5. Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri.
6. Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller.
7. Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri.
8.  Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar.
9. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.
10.  Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar.

Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar gider olarak indirilemez.

İş yeri Kirası ve Amortismanı

İş yeri, serbest meslek faaliyetinin yapıldığı yazıhane, muayenehane, büro, oda, ev, apartman dairesi gibi yerlerdir. Serbest meslek erbabı tarafından mesleki faaliyetin icrası için kullanılan bu yerler kira ile tutulabileceği gibi, kendi mülkü de olabilir. Ayrıca meskenin bir kısmında da mesleki faaliyet icra edebilir.

İş yerinin Kira İle Tutulması Durumu

• Kira bedeli hangi dönemde ödenmiş ise o dönemde gider yazılabilir.
• Gelecek dönemlere ait ödenen kira bedellerinin peşin ödenmesi halinde ödenen kira bedelini tamamını ödediği yılda gider yazılabilir.
• Gelecek dönemlere ait kirası peşin ödenen işyerinden sözleşmede belirtilen süreden önce boşaltılarak peşin ödenen kiranın geri alınması durumunda alınan kira bedeli alındığı yıla hâsılat olarak kaydedilir.
• Kiralanan yer hem işyeri hem de mesken olarak kullanılıyorsa, ödenen kiranın tamamı ve ısıtma, aydınlatma ve diğer giderlerin yarısı gider yazılabilir.

İş yerinin Serbest Meslek Erbabının Mülkü Olması Durumu:

• İş yerinin serbest meslek erbabının mülkiyetinde bulunması halinde amortismanı gider yazılabilir.
• Serbest meslek erbabının mülkiyetinde bulunan yerin hem iş yeri hem mesken olarak kullanılması halinde amortismanın yarısı gider yazılır.
• İş yerinin amortisman giderlerinin tespiti için, gayrimenkulün maliyet bedeli biliniyorsa maliyet bedeli, maliyet bedeli bilinmiyorsa vergi değeri hesaplamaya esas alınır.
• Gayrimenkulün iktisabı için yapılan borç dolayısıyla ödenen faizler gider yazılamaz.
• Gayrimenkulün tamir bakım, onarım ve sigorta giderleri gider olarak yazılabilir.

Diğer Durumlar

• Eşe ait binanın iş yeri olarak kullanılması halinde, bir kira belli edilmişse bu tutar, kira belli edilmemişse emsal kira bedeli gider yazılır. Eş tarafından da bu emsal kira bedeli gayrimenkul sermaye iradı sayılır.
• Eşe ait binanın kısmen iş yeri kısmen mesken olarak kullanılması halinde de emsal kira bedeli uygulamasının gerekip-gerekmediği tartışmalara neden olmaktadır. Kanımızca emsal kira bedeli esası uygulaması burada da geçerlidir.
• Serbest meslek faaliyeti bir ortaklık halinde ve ortaklardan birine ait binada yürütülüyorsa, binanın sahibi ortağa ödenen kira bedelinin tamamı gider yazılabilir. Eğer kira ödemiyor ise iş yerinin emsal kira bedelinin tespit edilmesi ve bu miktarın gayrimenkulün sahibi ortak yönünden gayrimenkul sermaye iradı sayılması ve serbest meslek faaliyeti yönünden de gider yazılması gerekir.İş yeri İle İlgili Genel Giderler

Özellik arz eden durumlar aşağıda özetlenmiştir.

• İş yerinin aydınlatılması ve ısıtılması için ödenen giderler hâsılattan indirilebilir.(Doğal gaz, elektrik vb.) Mesken ve iş yerinin bir arada bulunması halinde Kiranın tamamı diğer giderlerin yarısı indirim konusu yapılabilir.
• Serbest meslek faaliyetlerinin yapılmasında kullanılan telefona ait giderler hâsılattan indirilebilir. Mesken ve iş yerlerinin bir arada kullanılması halinde bu giderlerin yarısı indirim konusu yapılabilir.
• Önceden kesin miktarı bilinmeyen veya ödenmeyen elektrik, su, doğal gaz ve telefon giderleri gibi giderler ödendiği dönemde gider olarak indirilebilir.
• Serbest meslek faaliyetinin yapılmasında kullanılan kırtasiyeye ilişkin ödemeler gider olarak yazılabilir.(kâğıt, kalem, defter, zarf, makbuz, vb.).
• Serbest meslek erbabının faaliyetinin gerektirdiği işlerde kullanıldığı, sekreter, odacı, kapıcı, hemşire gibi hizmet erbabına yaptığı ödemeler gider yazılabilir.
• Ödenmiş olması şartı ile işle ilgili olan ve Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca ödenen mesleki ilan ve reklam vergileri gider olarak hâsılattan indirilebilir.
• Serbest meslek erbabı mülkünü iş yeri olarak kullanıyorsa ayni vergi olan emlak vergisinin tamamını gider olarak hâsılattan indirilebilir. Mülkün hem iş yeri hem mesken olarak kullanılması halinde anılan vergilerin yarısının gider yazılması uygun olur.
• Serbest meslek erbabı tarafından ödenen resim ve harçlarda gider olarak hâsılattan indirilebilir. 

Mesleki Faaliyetin İcrasında başkasına Gördürülen Hizmetler Karşılığında Ödenen Paralar:  

Mesleki faaliyetin icrasında başkalarına gördürülen hizmetler karşılığında ödenen paraların serbest meslek kazancının tespitinde hâsılattan indirilecektir.

Serbest meslek erbapları faaliyetlerini sürdürürlerken diğer başka kişilerin yardımına ihtiyaçları olabilir ve bir kısım işleri başkalarına yaptırabilirler. Anılan kanun maddesi ile bu gibi kişilere ödenen paraların gider yazılmasına olanak tanınmıştır. Uygulamada bu tür ödemelere ilişkin aşağıdaki örnekler gösterilebilir.

• Operatörler ameliyat için yardımda bulunan asistanlara ve hemşirelere para ödeyebilirler.
• Diş hekimleri protezcilere diş yaptırarak ödemede bulunabilirler.
• Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler; bir Serbest Muhasebecinin veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirin ya da bir Yeminli Mali Müşavir; Serbest Muhasebeci Mali Müşavirin veya Yeminli Mali Müşavirin yardımına ihtiyaç duyabilir. Verilen hizmetlerle ilgili olarak ücret ödenebilir.

Serbest Meslek Kazancında Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler

Gelir Vergi Kanunu’nda serbest meslek kazancının tespitinde indirilemeyecek giderlere ilişkin düzenlemeye sadece 68’inci maddenin son fıkrasında yer verilmiştir.

Buna göre her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar gider olarak indirilemez. Bunun yanı sıra GVK’nda düzenlenen ve serbest meslek kazancının tespitinde indirim olarak dikkate alınacak giderler ayrı ayrı sıralanmıştır.

Buna göre kanunen serbest meslek kazancını tespitinde indirilemeyecek giderleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

• Mülkiyeti kendisine ait iş yerinde faaliyette bulunan serbest meslek erbabının, gayrimenkulü elde etmesi ile ilgili olarak yaptığı borçlanmalar nedeni ile ödenen faizler.
• Serbest meslek faaliyetinin icrası sırasında kaybolan paralar veya serbest meslek erbabının yanında çalışanlar tarafından çalınan paralar veya demirbaşlar gider olarak yazılamaz.
• Ödenen şahsi gelir vergisi gider yazılamaz.
• Serbest meslek erbabı tarafından ödenen her türlü para cezaları ve suçlarından doğan tazminatlar gider olarak yazılamaz.

—

Özelge: Serbest Meslek Erbabının satın aldığı gayrimenkulü işyeri olarak kullanmasından dolayı ödediği KDV’nin indirim konusu yapılması hk.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi kimlik numarasında Avukatlık faaliyetinden kayıtlı olduğunuz ve daire şeklinde satın alınan ve işyeri olarak kullanılacak olan gayrimenkulün satın alınması sırasında kullanılan konut kredi faizlerinin gider olarak düşülüp düşülemeyeceği, yine konut bedeli olarak kesilen faturadaki KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı ve bu işyeri için yapılan tadilat, tamirat ve mefruşat giderlerinin nasıl değerlendirileceği ve faturadaki KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hakkında, Başkanlığımızdan bilgi verilmesi istenilmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu Uygulaması Yönünden :

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 68 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; “Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.)”  hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun “Amortisman Mevzuu” başlıklı 313 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında; “İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.”  açıklamalarına yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 262 nci maddesinde de; “Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.” denilmiştir.

163 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, Yatırımların finansmanında kullanılan kredilerle ilgili faizlerden kuruluş dönemine ait olanların sabit kıymetle birlikte amortisman yoluyla itfa edilmek üzere yatırım maliyetine eklenmesi gerekmekte;  işletme dönemine ait olanların ise, ilgili bulundukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya da maliyete intikal ettirilmek suretiyle amortismana tabi tutulmasının mümkün olduğu ve iktisadi kıymetin aktifleştirme işleminin gerçekleştiği dönemin sonuna kadar oluşan kısmının maliyetle ilişkilendirilmesi, aktifleştirildikten sonraki döneme ilişkin olanların ise maliyet bedeline eklenmesi veya doğrudan gider yazılması hususunda mükelleflerin serbest oldukları belirtilmiştir.

Ayrıca, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun “işyeri” başlıklı 156 ncı maddesinde; “Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir.” tanımlaması yapılmıştır.

Konu ile ilgili olarak Başkanlığımız … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ekinde alınan … tarihli yoklama fişinin tetkiki sonucunda; söz konusu gayrimenkulün tamamının işyeri olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla, konut olarak edinmekle beraber serbest meslek faaliyetinizde işyeri olarak kullandığınız gayrimenkulün iktisabı için kullanılan banka kredisi nedeniyle ödenen faizlerin, gayrimenkulün aktife alındığı hesap dönemi sonuna kadar olan kısmının maliyete intikal ettirilmesi zorunlu olup, sonraki dönemlerde ödenen kredi faizlerinin maliyet bedeline intikal veya doğrudan gider olarak indirilmesi mümkün bulunmaktadır. Normal tamir, bakım ve temizlik giderleri dışında gayrimenkulü genişletmek veya değerini artırmak amacıyla yapacağınız giderler, gayrimenkulün maliyetine eklenerek amortisman ayrılmak suretiyle hasılattan indirilebilir. Normal tamir, bakım ve temizlik giderleri ise gayrimenkulün genişletilmesine veya değerinin arttırılmasına yönelik harcamalar olmadığından bu tip giderler doğrudan hasılattan indirilecektir.

Diğer taraftan, söz konusu gayrimenkul için hesaplanacak amortismanların, serbest meslek faaliyetinden elde edilen gelirlerden indirilebilecektir.

Katma Değer Vergisi Kanunu Uygulaması Yönünden :

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun “Vergi İndirimi” başlıklı 29 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında; Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri hüküm altına alınmış, aynı maddenin 3 üncü fıkrasında da; “İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.” hükmü yer almıştır.

Aynı Kanunun  “İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi” başlıklı 30/d maddesinde; “Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi ” nin indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Yine aynı Kanunun “İndirimin belgelendirilmesi” başlıklı 34 üncü maddesinde;

“1. Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebilir.

2. Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit olunur.”

Hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre, mesleki faaliyetiniz çerçevesinde işyeri olarak kullanılacağı anlaşılan söz konusu gayrimenkulün alımında ödenen KDV ile bu taşınmaza ilişkin olarak yapılan tamirat, tadilat, mefruşat vb. gibi giderler için yüklenilen KDV nin, faturada ayrıca gösterilmesi ve vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla faturanın kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

…

Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.