İnşaat işi ile uğraşıyoruz. Kesilen fatura hal rusümü var, bunu beyannamede gösterecek miyim?

Hal rüsumu, malları satın alanlarca toptan satış bedeli üzerinden toptancı hali bulunan belediye veya işletmelere ödenen meblağdır. İlgili mevzuatı çerçevesinde ithal edilen mallar ile fatura veya müstahsil makbuzu ile üreticilerden satın alınan mallardan; toptancı halinde satılanlardan yüzde bir, toptancı hali dışında satılanlardan yüzde iki oranında hal rüsumu alınır. Hal rüsumu, bildirim işleminin tamamlanmasıyla tahakkuk eder.

Hal rüsumu ödeyen mükellef bunu beyannamede beyan etmez. Malın maliyetine yazar.

İLİNTİLİ İÇERİK

TOPTANCI HALLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR 

1) Toptancı halleri kimler tarafından kurulabilecektir?

Toptancı halleri, imar planında belirlenmiş alanlarda toptancı halinde bulunması gereken hizmet tesislerini içeren projeler çerçevesinde belediye sınırı ve mücavir alanları içinde belediyeler, büyükşehir belediye sınırı ve mücavir alanları içinde büyükşehir belediyeleri tarafından kurulabilecektir. Büyükşehir belediye sınırı ve mücavir alanları hariç, belediye sınırı ve mücavir alanları içinde birden fazla toptancı hali kurulamayacaktır. İlgili belediyeden izin almak kaydıyla gerçek veya tüzel kişiler tarafından da toptancı hali kurulabilecektir. Büyükşehir belediyeleri sınırları ve mücavir alanları içinde belediye toptancı haline bağlı olarak şube niteliğinde faaliyet göstermek üzere ilgili belediyece haller kurulabilecektir.

2) Toptancı halleri nasıl kurulacaktır?

Toptancı halleri, toptancı hali kuruluş komisyonunun raporu göz önünde bulundurularak belediye meclisi kararı ile kurulacaktır. Toptancı hali, kuruluş işlemleri tamamlandıktan sonra en geç bir ay içinde ilgili belediye tarafından, Hal Kayıt Sistemine kaydedilmek üzere Ticaret il müdürlüğüne bildirilecektir. Sisteme kayıt tarihi, toptancı halinin resmi olarak faaliyete başlama tarihi olacaktır.

3) Toptancı halleri ne şekilde sınıflandırılmıştır?

Toptancı halleri, halde bulunan toplam işyeri sayısına göre sınıflandırılmıştır. Toplam işyeri sayısı, 30 ila 100 olan toptancı halleri küçük, 101 ila 250 olan toptancı halleri orta, 251 ve üzeri olan toptancı halleri ise büyük toptancı hali olarak kabul edilmiştir.

4) Toptancı hallerinde bulunması gereken zorunlu hizmet tesisleri nelerdir?

Sınıfına bakılmaksızın tüm toptancı hallerinde; iş yerleri, idare binası, fiyat panosu, bilgi işlem sistemi, hoparlör sistemi, aydınlatma sistemi, güvenlik kamerası, giriş-çıkış kontrol kulübesi, ağırlık kontrol ünitesi, çöp toplama yeri, tuvalet, otopark ve boş ambalaj depolama yeri bulunması zorunludur. Bunun yanı sıra, laboratuvar, soğuk hava deposu ile tasnifleme ve ambalajlama tesislerinin kurulması küçük toptancı halleri için zorunlu olmayıp, orta ve büyük toptancı hallerinde ise, ancak işyerlerinde faaliyet gösterenlerin üçte birinin yazılı talepte bulunmasıyla zorunlu hale gelir. Ancak, laboratuar ve soğuk hava deposu ile tasnifleme ve ambalajlama tesislerinin toptancı halinde kurulma zorunluluğu, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik ve Bakanlık düzenlemelerine aykırı hüküm içermeyecek şekilde yapılacak belirli süreli sözleşme veya protokoller ile toptancı halinin bulunduğu yerdeki gerçek veya tüzel kişiler eliyle yürütülmesi halinde aranmaz.

5) Toptancı hal kuruluş komisyonu kimlerden oluşur?

Başkanlığı, ilgili belediye başkanı ya da görevlendireceği yardımcısı tarafından yürütülen toptancı hali kuruluş komisyonu; belediyenin imar ve denetim ile ilgili müdürlüklerinden görevlendirilecek iki temsilci ile ticaret il müdürlüğü, il/ilçe emniyet müdürlüğü, il/ilçe tarım ve orman müdürlüğü, il/ilçe sağlık müdürlüğü/ilçe sağlık grup başkanlığı, çevre ve şehircilik il müdürlüğü, ticaret odası/ticaret ve sanayi odası ile ziraat odasınca belirlenecek birer temsilci olmak üzere on üyeden oluşur. Bu komisyonda, varsa ilgili meslek örgütünden de bir temsilciye yer verilir. Komisyonun, o yerde ilgili kuruluşun bulunmamasından kaynaklanan noksan üyelikleri, sırasıyla ilçe ya da il nezdinde faaliyet gösteren ilgili kuruluşça doldurulacaktır.

6) Toptancı hal kuruluş komisyonunun yapacağı incelemenin kapsamı nedir?

Bu komisyon imar planlarında toptancı hal yeri olarak belirlenen veya belirlenecek alanın uygunluğunu, malların arz ve talep derinliğinin bulunması, üretici ve tüketicinin korunması, toptancı hali sayısı ve bunların birbirlerine yakınlığı, üretici yoğunluğu, tüketici piyasasının büyüklüğü ile çevreye, altyapıya ve trafiğe getirilecek yük çerçevesinde incelemeye tabi tutacaktır. Ayrıca, toptancı halin coğrafi konumunun ve ulaşım imkânlarının uygunluğunu, yerleşim alanının giriş veya çıkışındaki bir ana karayolu veya suyolu yakınında ya da demiryolu güzergâhında bulunup bulunmadığını, mesken ve işyerleri ile gıda güvenilirliği bakımından risk oluşturan tesis ve benzeri yerlere uzaklığını, kuru, iyi drene edilmiş ve su baskınlarına maruz kalmayacak yapıda olup olmadığını ve ilgili mevzuata göre toptancı hali kurulmasına engel bir durumunun bulunup bulunmadığını da inceleyecektir.

7) Toptancı hal projesi ne zaman ve ne şekilde hazırlanır?

Toptancı hal projesi, toptancı hali kuruluş komisyonu raporu üzerine alınan belediye meclisi kararını takiben bir yıl içinde, toptancı halinde bulunması gereken hizmet tesislerini içerecek şekilde ilgili belediye veya özel hal kurma izni verilen kişilerce hazırlanacak ve belediye encümenince onaylanacaktır. Toptancı hal projesinin hazırlanmasında; toplam iş yeri sayısının en az yüzde yirmisinin üretici örgütlerine ayrılması ve zorunlu hizmet tesislerinin amaçlarına uygun olarak kullanılmasına imkân sağlayacak şekilde yerleştirilmesi hususuna dikkat edilecektir. Toptancı hal projesi, halde faaliyet gösterenlerin hakları göz önünde bulundurulmak üzere ihtiyaca göre belediye encümeni kararıyla değiştirilebilecektir.

8) Özel toptancı hal kurucularında aranılacak şartlar nelerdir?

Özel toptancı hallerinin tüzel kişilerce kurulması esastır.
Tüzel kişi kurucuların;
– Anonim şirket veya kooperatif şeklinde kurulması,
– Ödenmiş sermayesinin küçük ve orta toptancı halleri için en az beş yüz bin, büyük toptancı halleri için ise en az bir milyon Türk Lirası olması,
– Ana sözleşmesinin 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun (Kanun) ve Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) hükümlerine uygun olması ve bu sözleşmenin amaç bölümünde toptancı hal kurmak ve işletmek ibaresine yer verilmesi,
– Yönetim kurulu üyelerinin 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmaması ve bu kişiler ile şirketin mali ve ticari itibar bakımından engel bir durumunun bulunmaması,
– En az iki yüz elli bin Türk Lirası tutarında teminat vermesi,
– Vergi mükellefi olması,
– İlgili mevzuatla aranılan diğer şartlara sahip olması gerekmektedir.
Gerçek kişi kurucuların ise;
– En az iki yüz elli bin Türk Lirası tutarında teminat vermesi,
– Vergi mükellefi olması,
– İlgili mevzuatla aranılan diğer şartlara sahip olması.
– Fiil ehliyetine sahip olması,
– Mali ve ticari itibar bakımından engel bir durumunun bulunmaması,
– 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmaması gerekmektedir.

9) Hal Kayıt Sistemi nedir?

Hal Kayıt Sistemi; 5957 sayılı “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun”un 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrasına istinaden kurulmuştur. Sistem 15/02/2012 tarihinde resmi olarak kullanıma açılmıştır. Hal Kayıt Sistemi ile halde veya hale bildirilerek işlem gören malların cinsine, miktarına, fiyatına, alıcı ve satıcısına ilişkin bilgiler ve Bakanlıkça gerekli görülecek diğer hususların elektronik ortamda tutulması ve elektronik ortamda tutulan bu bilgilerin izlenmesi ve duyurulması, meslek mensuplarının kayıt altına alınması, bunlara yönelik veri tabanının oluşturulması ve toptancı halleri arasında ortak bilgi paylaşımının ve iletişimin sağlanması amaçlanmaktadır. Sistem, www.hal.gov.tr web adresi üzerinden çalışmaktadır.

10) Bildirim nedir?

Bildirim; bildirim miktarı veya üzerindeki malların üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden her ne sebeple olursa olsun sevkinden önce bildirimciler tarafından Hal Kayıt Sistemine yapılan beyan işlemidir.

11) Bildirim işlemi nasıl ve kim tarafından yapılacaktır?

Bildirim işlemi;
– Toptancı haline doğrudan başvurularak yapılacak bildirimlerde, bildirimcinin veya yetkilendirdiği kişinin beyanına göre toptancı halinde görevli personelce,
– Sistem internet sayfası üzerinden çevrimiçi yapılacak bildirimlerde, doğrudan bildirimcilerce,
– 444 0 425 numaralı çağrı merkezi üzerinden telefonla yapılacak bildirimlerde ise, bildirimcinin beyanına göre çağrı merkezinde görevli personelce sistem üzerinden yapılacaktır.

12) Sisteme giriş nasıl yapılacaktır?

Sisteme ilk giriş, bildirimci olarak sisteme kaydolan kişilere hal ya da il müdürlüğü tarafından verilen kullanıcı adı ve şifresi ile yapılacak (güvenlik kodunun da yazılması gerekmektedir), sisteme giriş yapan bildirimci şifresini değiştirecek ve daha sonraki girişlerinde kendi oluşturduğu şifresini kullanacaktır.

13) Bildirim iptal işlemleri nereden ve nasıl yapılır?

Sistem üzerinden yapılan bildirimlerin iptal işlemleri hal müdürlüklerince veya il müdürlüklerince yapılmaktadır. Yanlış yapılan bildirimlerin iptal işlemleri için toptancı halinde faaliyet gösterenler ilgili toptancı hal yönetimine, hal dışında faaliyet gösterenler ise ticaret il müdürlüklerine bir dilekçe ile müracaat etmeleri gerekmektedir.

14) Sistem üzerinden bildirim yapılamadığı durumlarda ne tür bir işlem yapılacaktır?

Sistemden kaynaklanan sorunlar nedeniyle bildirim işleminin sistem üzerinden yapılamadığı durumlarda, bildirim işlemi bildirimci veya yetkilendirdiği kişi tarafından Yönetmeliğin 5 nolu ekinde yer alan belgenin doldurulması ve ilgili toptancı haline onaylatılması suretiyle gerçekleştirilebilecektir. Onay işleminden önce bildirimcinin veya yetkilendirdiği kişinin kimlik bilgilerine ilişkin gerekli sorgulamalar yapılacaktır. Onaylanan belgenin bir nüshası bildirimciye verilecek ve diğer nüshası sisteme işlenmek üzere ilgili toptancı halince muhafaza edilecektir. Bu belge, malın künyesi olarak kullanılabilecektir.

15) Bildirimciler kimlerdir?

Bildirimciler, organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilen sertifikalı ürünler dâhil bildirim miktarı veya üzerindeki sebze ve meyvelerin her ne şekilde olursa olsun alımı, satımı ve devrini yapan gerçek veya tüzel kişilerdir. Bu kişiler;
– Sınaî üretimde kullanmak üzere mal satın alan sanayiciler,
– İhraç etmek üzere mal satın alan ihracatçılar,
– İlgili mevzuatı çerçevesinde mal ithal eden ithalatçılar,
– Üretici örgütleri,
– Komisyoncular,
– Tüccarlar,
– Üreticiden temin ettiği malları, tüketiciye satan market, manav, pazarcı ve diğer perakendeciler,
– Üreticiden temin ettiği malları münhasıran kendi tüketiminde kullanan lokanta, otel, yemekhane, hastane ve yurt gibi kuruluşlardır.

16) Hal Kayıt Sistemine kimler kayıt olacaktır?

Bildirimciler, sisteme kaydolmak zorundadır. Malların depolandığı, işlendiği veya sevk edildiği depo, şube, tesis veya dağıtım merkezleri de sisteme kaydolacaktır. Kendilerince üretilen henüz satışa konu olmamış malları depolama amacıyla sevk eden ya da toptancı halinde işyeri bulunan üreticiler de sisteme kaydolacaktır.

17) Sebze ve meyve alım satımı ile uğraşmayan, sadece sebze ve meyvenin depolanması ve muhafazası faaliyeti ile iştigal eden depo sahipleri de sisteme kayıt olacak mı?

Henüz satışa konu olmayan ve depolarda muhafaza edilmek üzere gönderilen ya da buralarda muhafaza edilen mallar da bildirime tabi olduğundan ve malların, depolarda muhafaza edilebilmesi ya da şube, tesis veya dağıtım merkezi aracılığıyla sevk edilebilmesi, bunların önceden sisteme kaydedilmesi ile mümkün olabileceğinden depo, şube, tesis veya dağıtım merkezlerinin de sisteme kaydı gerekmektedir.

18) Künye nedir?

Künye, bildirim yapıldıktan sonra sistem tarafından oluşturulan ve malın üretim yerini, cinsini, miktarını, hangi üretici/işletmeye ait olduğunu ve varsa sertifika bilgilerini içeren belgedir. Künye, ilgililer tarafından sistem üzerinden belge veya Bakanlıkça zorunlu kılınması halinde barkodlu etiket olarak bastırılabilmektedir.

19) Künye nerede bulundurulacaktır?

Toptan veya perakende mal satışında, malların üzerinde veya kap ya da ambalajlarının herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek bir yerinde künyenin bulundurulması zorunludur. Kap veya ambalajlarından çıkarılarak satışa sunulan mallara ilişkin künyelerin, herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek bir şekilde satış alanının uygun bir yerinde bulundurulması gerekmektedir.

20) Hal rüsumu nedir?

Hal rüsumu, malları satın alanlarca toptan satış bedeli üzerinden toptancı hali bulunan belediye veya işletmelere ödenen meblağdır. İlgili mevzuatı çerçevesinde ithal edilen mallar ile fatura veya müstahsil makbuzu ile üreticilerden satın alınan mallardan; toptancı halinde satılanlardan yüzde bir, toptancı hali dışında satılanlardan yüzde iki oranında hal rüsumu alınır. Hal rüsumu, bildirim işleminin tamamlanmasıyla tahakkuk eder.

21) Hangi alım satım işlemlerinden hal rüsumu alınmaz?

Bildirimde bulunmak kaydıyla;
– Sınaî üretimde kullanılmak üzere satın alınan mallardan,
– İhraç edilmek üzere satın alınan mallardan,
– 1/12/2004 tarihli ve 5262 sayılı Organik Tarım Kanunu kapsamında organik tarım faaliyetleri esaslarına uygun olarak üretilen ham, yarı mamul veya mamul haldeki sertifikalı ürünlerden,
– İyi tarım uygulamaları kapsamında sertifikalandırılan ürünlerden,
– Üreticilerce perakende olarak doğrudan tüketicilere satılan mallardan,
– Üretici örgütlerince toptancı hali içinde ve dışında satılan mallardan hal rüsumu alınmaz.
Sınaî üretimde kullanılmak veya ihraç edilmek üzere bildirimde bulunulan ancak sınaî üretimde kullanılmayan ya da ihraç edilmeyen malların iç piyasada satışa sunulan kısmından hal rüsumu alınır. Gıda güvenilirliği ve kalitesi analizleri, Tarım ve Orman Bakanlığınca yetkilendirilmiş kamu laboratuarlarında veya özel laboratuarlarda yapıldığı belgelenen mallar üzerinden alınacak hal rüsumu, yarısı oranında alınır.

PAZAR YERLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

1) Pazar yerleri kimler tarafından kurulur?

Pazar yerleri; imar planında belirlenmiş veya asıl tahsis amacını engellememek kaydıyla ayrılmış diğer alanlarda belediyeler veya belediyelerin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştirakleri tarafından kurulur. Gerçek veya diğer tüzel kişiler tarafından pazar yerleri kurulamaz.

2) Pazar yerlerinin kurulmasında dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Semt pazarının kurulmasında, tüketici piyasasının büyüklüğü, ulaşım imkânları, semt pazarı sayısı ve bunların birbirlerine yakınlığı ile semt pazarının çevreye, altyapıya ve trafiğe getireceği yükler ile can ve mal güvenliği riski göz önünde bulundurulacaktır. Üretici pazarının kurulmasında, yörede yetiştirilen mal miktarı ve çeşidi, üretim sezonu ile üretici ve tüketici talepleri dikkate alınacaktır.

3) Pazar Yeri Kuruluş Komisyonu nasıl kurulur ve kimlerden oluşur?

İmar planlarında veya asıl tahsis amacını engellemeyen diğer alanlarda pazar yeri olarak belirlenen veya belirlenecek alanın uygunluğunu değerlendirmek üzere bir pazar yeri kuruluş komisyonu kurulur. Komisyon tarafından hazırlanan rapor, belediye meclisine sunulur. Belediye meclisi komisyon tarafından hazırlanan raporu değerlendirmek suretiyle pazar yeri kuruluşuna karar verir. Pazar yeri kuruluş komisyonu başkanlığı, ilgili belediye başkanı ya da görevlendireceği yardımcısı tarafından yürütülür. Komisyonun diğer üyelikleri, belediyenin imar ve denetim ile ilgili müdürlüklerinden görevlendirilecek ikişer ve il müdürlüğü, il/ilçe emniyet müdürlüğü, il/ilçe tarım ve orman müdürlüğü, il/ilçe sağlık müdürlüğü/ilçe sağlık grup başkanlığı, ilgili meslek kuruluşu ve ziraat odası ile o yerde faaliyet gösteren en fazla üyeye sahip tüketici örgütünce belirlenecek birer temsilciden oluşur.

4) Pazar yerinde bulunması gereken hizmet tesisleri nelerdir?

Pazar yerlerinde; pazarcı ve üretici satış yerleri, zabıta bürosu, çöp toplama yeri, elektronik tartılar, hoparlör sistemi, aydınlatma sistemi, güvenlik kamerası ve tuvalet bulunması zorunludur.

5) Satış yeri tahsis edilecek üreticilerde hangi şartlar aranır?

Satış yeri tahsis edilecek üreticilerde;
– Sebze veya meyve üreticisi olmak,
– Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde tutulan ilgili sistemlere kayıtlı olmak,
– Başvuru tarihinden önceki bir yıl içinde belediyece hakkında tahsis iptal kararı verilmemiş olmak,
– İlgili mevzuatla aranılan diğer şartlara sahip olmak şartları aranır.

HAL HAKEM HEYETLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

1) Hakem heyetleri nerelerde kurulur?

Hakem heyetleri, il merkezlerinde kurulur. Bakanlıkça gerekli görülen ilçe merkezlerinde de hakem heyeti kurulabilir.

2) Hakem heyetlerinin yetki alanları neresidir?

İl hakem heyetinin yetki alanı il, ilçe hakem heyetinin yetki alanı ilçe sınırlarıdır.

3) Hakem heyeti hangi üyelerden oluşur?

Hal hakem heyeti; illerde ticaret il müdürü veya en az şube müdürü seviyesinde görevlendirilecek bir ticaret il müdürlüğü personeli, ilçelerde ise kaymakam veya kaymakamın görevlendireceği bir kamu görevlisi başkanlığında toplanır. Hakem heyetinin diğer üyeliklerini; tarım ve orman il müdürlüğü ve belediyenin görevlendirdiği birer personel, baronun görevlendirdiği bir avukat, ziraat odasının görevlendirdiği bir üretici, ilgili mühendis odasının (ziraat veya gıda) görevlendirdiği bir mühendis, ticaret ve sanayi odası ile esnaf ve sanatkarlar odaları birliği tarafından görevlendirilecek birer meslek mensubu ve en fazla üyeye sahip tüketici örgütü ile komisyoncu ve/veya tüccarların oluşturduğu dernekçe seçilecek birer temsilci oluşturur.

4) Hangi konularda hakem heyetine başvuru yapılabilir?

Üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında 5957 sayılı Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklar ile toptancı hali yönetimi veya personelinin uygulamalarından veyahut toptancı hallerinin ve pazar yerlerinin yönetim ve işleyişinden kaynaklanan uyuşmazlıklara ilişkin konularda hakem heyetine başvuru yapılabilir. 2023 yılı için değeri 388.917,43 Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda hakem heyetine başvuru zorunludur.

5) Hal hakem heyetine nasıl başvurulur?

Hakem heyetine başvurular, uyuşmazlığa delil teşkil eden belgelerin ekli olduğu dilekçe ile ilgili ticaret il müdürlüğüne ya da e-devlet üzerinden “Hal Hakem Heyeti Başvurularının Yapılması” adresine erişim sağlanarak yapılır.

6) Uyuşmazlıklarda hangi hal hakem heyetine müracaat edilecektir?

Başvurular, mal alım satım işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda malı alan ya da satanın faaliyet gösterdiği, diğer uyuşmazlıklarda ise müracaat sahibinin faaliyet gösterdiği veya ikamet ettiği yerdeki hakem heyetine yapılır.

7) Hal Hakem Heyeti kararlarına nasıl itiraz edilir?

Taraflar, hal hakem heyetinin kararına karşı on beş gün içinde hal hakem heyetinin bulunduğu yerde ticarî davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz, hal hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hâkim, hal hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir. Hal hakem heyeti kararlarına yapılan itiraz üzerine asliye ticaret mahkemesinin vereceği karar kesindir.

ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

1) Hangi tür kooperatif ve birlikler üretici örgütü olarak kabul edilir?

Üreticilerce 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanuna istinaden kurulan kooperatifler ve 29/6/2004 tarihli ve 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanununa göre kurulan tarımsal üretici birlikleri, üretici örgütü belgesi almak kaydıyla üretici örgütü olarak kabul edilecektir.

2) Üretici örgütlerinin hakları nelerdir?

1- Üretici örgütleri, toptan veya perakende olarak ortak veya üyelerine ait malların alım ve satımını yapabilir.
2- Üretici örgütleri, faaliyet merkezinin bulunduğu yerdeki diğer üreticiler ile üretici örgütlerine ait malların da alım ve satımını yapabilir. Ancak, bu şekilde satılacak toplam mal miktarı, üretici örgütünün kendi ortak veya üyelerine ait bir önceki yıl satışa sunduğu toplam mal miktarı esas alınmak üzere Bakanlıkça sınırlandırılabilir.
3- Aynı toptancı hali içinde bulunan üretici ve üretici örgütleri kendi aralarında mal alabilir, satabilir veya devredebilir.
4- Üretici örgütlerince toptan veya perakende satılan mallardan hal rüsumu alınmaz.
5- Toptancı hallerinde bulunan toplam işyeri sayısının en az %20’si üretici örgütü yeri olarak üretici örgütlerine ayrılır.
6- Üretici örgütlerine satılan zirai ürün bedelleri üzerinden yapılan % 4 tevkifat oranı % 2 olarak uygulanır.
7- Üretici örgütlerinden perakende satmak üzere mal satın alanlar, satın alınan malların alış bedelinden kanuni kesintiler dışında reklâm, stant, zayi ve diğer gerekçelerle herhangi bir kesinti yapamaz.

3) Üretici örgütü belgesi almak isteyen tüzel kişilerde aranılan şartlar nelerdir?

Üretici örgütü belgesi almak isteyen tüzel kişilerin;
– İlgili kanunlara göre kooperatif ya da tarımsal üretici birliği olarak kurulmuş olması,
– Organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilenler dahil sebze ve/veya meyve üreten ortak veya üye sayılarının en az elli olması ve bunların Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde tutulan ilgili sistemlere kayıtlı olması,
– Sebze ve/veya meyve üzerine faaliyette bulunması,
– Ana sözleşme veya tüzüklerinin amaç bölümünde, ortak veya üyelerin ürettiği sebze ve meyveleri pazarlamak, ortaklık veya üye şartları bölümünde ise sebze ve/veya meyve üreticisi olmak ibaresine yer verilmesi,
– Vergi mükellefi olması,
– İlgili mevzuatla aranılan diğer şartlara sahip olması gerekmektedir.

4) Üretici örgütü belgesi almak isteyen tüzel kişiler nereye hangi belgelerle başvuracaktır?

Üretici örgütü belgesi almak isteyenler, Üretici Örgütleri Hakkında Yönetmeliğin 1 nolu ekinde yer alan dilekçe ile faaliyet merkezlerinin bulunduğu yerdeki ticaret il müdürlüğüne başvuracaklardır.
Dilekçeye;
– Üretici Örgütleri Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen asgari sayıdaki ortak veya üyelerinin, sebze ve/veya meyvelerin üretimine ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde tutulan ilgili sistemlere kayıtlı olduğunu gösterir belge,
– Üretici örgütü belgesi alınmasına ve ilgilendirilmek istenilen toptancı haline ilişkin yönetim kurulu kararının onaylı örneği,
– Ana sözleşme veya tüzüğünün onaylı örneği eklenecektir.
Başvuru dilekçesi ve ekindeki belgeler ticaret il müdürlüğünce incelenecektir. Gerekli görülmesi halinde yerinde inceleme de yapılabilecektir. Yapılan inceleme sonucunda gerekli şartları taşıdığı anlaşılanlar sisteme kaydedilecek ve bunlara üretici örgütü belgesi verilecektir. Üretici örgütlerinin ortak veya üyelerine ilişkin bilgiler de sisteme kaydedilecektir.

Kaynak:T.C. Ticaret Bakanlığı,  İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.