ENERJİ YARDIMININ SİGORTA PRİMİ İLE İLGİLİ USUL VE ESASLARI AÇIKLANDI
ÖZET
2022/26 sayılı SGK Genelgesinde açıklandığı üzere;
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinde yer alan enerji yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için;
- İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere ödeme yapılması,
- Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 tarihinden 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılması,
- Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin mevcut prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılması,
- Mevcut prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılan ödemelerin aylık 1.000 TL’yi aşmaması,
- Şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Toplu iş sözleşmesi veya hizmet sözleşmesi gereği işverenlerce sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak 7420 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce de bu nitelikte bir ödeme yapılması ve bu ödemenin ücret bordrosunda yakıt, ısınma yardımı ve benzeri şekilde ayrıca gösterilmiş olması durumunda, 1.000TL’lik sınırın aşılmaması kaydıyla 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılan bu ödemeler için de ilgili Kanunda düzenlenen istisna hükümlerinden yararlanılabilecektir.
UYGULAMANIN USUL VE ESASLAR:
GENEL HUSUSLAR;
9/11/2022 tarihli ve 32008 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Geçici 1 inci maddesinde;
“(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılıSosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre prime esas kazanca dâhil edilmez ve bu tutar üzerinden 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca gelir vergisi hesaplanmaz. Hükmü düzenlenmiştir. Aşağıda enerji yardımının prime esas kazanca tabi olup olmayacağı ile ilgili usul ve esaslar açıklanmıştır.
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinde yer alan enerji yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için;
a) İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere ödeme yapılması,
b) Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 tarihinden 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılması,
c) Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin mevcut prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılması,
d) Mevcut prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılan ödemelerin aylık 1.000 TL’yi aşmaması, Şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Elektrik, Doğalgaz ve Diğer Isınma Giderlerine Karşılık Olmak Üzere Yapılan Ödemeler İşverenler tarafından sigortalılara yapılan enerji yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için yapılan ödemelerin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olması gerekmektedir. Dolayısıyla bunların dışındaki ödemeler için söz konusu istisna uygulanmamaktadır.
Enerji yardımının sigortalıya nakden ödenmesi veya sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma hizmetlerisunan üçüncü kişilere ödeme yapılmış olması prime esas kazançtan istisna olma durumunu değiştirmeyecektir. Dolayısıyla, enerji yardımı sigortalıya nakden ödenmemiş olsa bile söz konusu ödeme prime esas kazançtan istisna olacaktır.
Örnek: işveren tarafından çalıştırdığı sigortalısı için doğalgaz kartına 500 TL yükleme yapılması veya 350 TL tutarındaki elektrik faturasını ödemesi durumunda bu ödemeler prime esas kazançtan istisna tutulacaktır.
İşverenler tarafından sigortalılara hem elektrik hem doğalgaz hem de diğer ısınma giderleri için ayrı ayrı ödeme yapılması halinde, enerji yardımının prime esas kazançtan istisna tutulmasında elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin toplam tutarına bakılacaktır.
Örnek: İşverenin çalıştırdığı sigortalısına 450 TL elektrik yardımı, 1.100 TL doğalgaz yardımı ödemesi halinde, istisna tutarı belirlenirken yapılan ödemelerin toplamı olan 1.550 TL dikkate alınacaktır. Bu tutarın 1.000 TL’yi aşan kısmı (550 TL) prime esas kazanca dahil edilecektir.
Elektrik, Doğalgaz ve Diğer Isınma Giderlerinin Prime Esas Kazançtan Muaf Olan Dönemleri İşverenler tarafından sigortalılara yapılan enerji yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için, yapılan ödemelerin ilgili maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 tarihinden 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılması gerekmektedir.
5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi göre ücret dışı ödemeler ödendiği ayın kazancına dahil edilir. Bu nedenle, işverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık 7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinde belirtilen dönemlere ilişkin 30/6/2023 tarihinden sonra yapılan ödemeler istisna kapsamında sayılmayacaktır.
Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak yapılan ödemelerin ait olduğu ay/dönem dışında ancak 7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinde belirtilen dönem içerisinde yapılması halinde, ilgili aya/döneme ait enerji yardımı söz konusu ödemenin yapıldığı ayın/dönemin prime esas kazancından istisna tutulacaktır.
Örnek: İşveren çalıştırdığı sigortalısına 2023/Ocak ayı için 450 TL elektrik yardımı ile 2023/Mart ayı için 900 TL doğalgaz yardımını 2023/Mart ayında ödemiştir.
Toplam Enerji Yardımı Tutarı= 450 + 900= 1.350 TL
1.350 TL- 1.000 TL (İstisna Tutarı) = 350 TL 2023 yılı Mart ayı prime esas kazancına dahil edilecektir.
Ödemelerin Mevcut Prime Esas Kazanç Tutarlarına İlave Olarak Yapılması
Enerji yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için, yapılan ödemelerin sigortalıların mevcut prime esas kazançlarına ilave olarak yapılmış olması gerekmektedir.
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla çalışmaya devam edenler bakımından esas alınacak mevcut prime esas kazanç; sigortalıya enerji yardımı yapılan aydan önce bildirilen en son aya/döneme ait prime esas kazanç olacaktır.
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar bakımından mevcut prime esas kazanç olarak sigortalının çalışmaya başladığı ay/döneme ilişkin prime esas kazanç tutarı esas alınacaktır.
Örnek: 15.11.20222 tarihinde (A) işyerinde çalışmaya başlayan (B) sigortalısının sonraki aylarda da çalışmaya devam etmesi halinde, 2022 yılı Kasım ayı için mevcut prime esas kazancın belirlenmesinde 2022 yılı Kasım ayı, 2023 yılı Ocak ayında da çalışmaya devam etmesi halinde ise söz konusu ay için mevcut prime esas kazancın belirlenmesinde 2022 yılı Aralık ayı esas alınacaktır.
Örnek: 2023 yılı Ocak ayından itibaren (C) işyerinde çalışan ve 9.000 TL prime esas kazancı olan
(D) sigortalısına 2023 yılı Nisan ayında 9.000 TL ücretin yanında 1.000 TL de enerji yardımı yapılmıştır. Busigortalıya 2023 yılı Mart ayında ise 9.000 TL ücretin yanında 1.000 TL fazla mesai ödemesi yapılmıştır. 2023 yılı Nisan ayında yapılan enerji yardımında mevcut prime esas kazanç olarak 2023 yılı Mart ayı dikkate alındığından;
Mevcut Prime Esas Kazanç Tutarı (2023/Mart) = 9.000 TL +1.000 TL=10.000 TL 2023/Nisan AyındaSigortalıya Yapılan Toplam Ödeme Tutarı = 9.000 TL + 1.000 TL (Enerji Yardımı)= 10.000 TL
2023 yılı Nisan ayında yapılan enerji yardımı, mevcut prime esas kazanç olarak esas alınan 2023/Mart ayındakitutara (10.000 TL) ilave olarak yapılmadığından, enerji yardımı adı altında yapılan 1.000 TL tutarındaki ödeme, prime esas kazanca dahil edilecektir.
Bu durumda 2023/Nisan Ayı Prime Esas Kazanç Tutarı = 9.000 TL + 1.000 TL= 10.000 TL olacaktır. Sigortalının aynı ya da farklı bir işverene ait birden fazla işyerinde çalışması halinde, prime esas kazanç hesabı işverene ait her bir işyeri için ayrı ayrı yapılacaktır.
Mevcut Prime Esas Kazanç Tutarlarına İlave Olarak Yapılan Ödemelerin Aylık 1.000 TL’yi Aşmaması
İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere mevcut prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan ödemelerin aylık 1.000 TL’yi aşmaması gerekmektedir. Söz konusu ilaveödemelerin 1.000 TL’yi aşması halinde 1.000 TL’ye kadar olan kısmı istisna kapsamında olacağından, bu tutarı aşan kısım prime esas kazanca tabi olacaktır.
Toplu iş sözleşmesi veya hizmet sözleşmesi gereği işverenlerce sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak 7420 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce de bu nitelikte bir ödeme yapılması ve buödemenin ücret bordrosunda yakıt, ısınma yardımı ve benzeri şekilde ayrıca gösterilmiş olması durumunda, 1.000 TL’lik sınırın aşılmaması kaydıyla 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılan bu ödemeler için de ilgili Kanunda düzenlenen istisna hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Örnek: 2022 yılı Temmuz ayından itibaren (C) işyerinde çalışan ve 9.000 TL brüt ücreti olan (D) sigortalısına 2022/Temmuz ayından itibaren işvereni tarafından elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak 1.000 TL tutarında bir ödeme yapılmakta ve ücret bordrosunda gösterilmektedir. (D) sigortalısının 30/6/2023tarihine kadar çalışmaya devam etmesi halinde önceden beri ödenen 1.000 TL prime esas kazanca dahil edilmeyerek sigorta priminden istisna edilecektir.
Diğer Hususlar
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile yürürlüğe giren uygulama kapsamında işverenlerin bildirimleri esas alınacaktır. Ancak gerçeğe aykırı bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde daha önce istisna kapsamında prime esas kazanca dahil edilmemiş tutarlar 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi hükümlerine istinaden işverenlerden gecikme cezası ve zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Asgari Ücret Yönetmeliğine göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine enerji yardım tutarınındâhil edilmesi mümkün değildir.
Saygılarımızla…
Kaynak: TÜRMOB Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
