Av. Merve Çelik
I. GİRİŞ
6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“Kanun”) kapsamında çıkarılan Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik (“Eski Yönetmelik”) 27 Haziran 2014 tarihinden itibaren yürürlükte olup, Türkiye’de faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarının (“kuruluş”) yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasları düzenleyen en önemli düzenleme olarak geçmekteydi. Kanun’da yapılan değişiklikle 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (“BDDK”) ödeme ve elektronik para kuruluşlarının düzenlenmesi ve denetimine ilişkin yetkileri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (“TCMB”) devredilmiştir.
Bunun üzerine TCMB, Kanun’a ilişkin ikincil mevzuatlarda hazırlıklarını tamamlamış ve Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik (“Yeni Yönetmelik”) ve Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ (“Yeni Tebliğ”) 1 Aralık 2021 tarihli ve 31676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sektörde uzunca bir zamandır beklenen toplam 6 kısımdan oluşan Yeni Yönetmelik ile; ödeme ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile, ödeme hizmetlerinin sunulması ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amaçlanıyor. İlgili mevzuatta yapılan Kanun değişikliği sonrasında oluşturulan Yeni Yönetmelik’te, ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracı faaliyetlerinin etkin ve kesintisiz bir şekilde sürdürülebilmesi, ödemeler alanının gelişiminin desteklenmesi ve bu kuruluşların kurumsal yapılarının sağlamlaştırılması yönünde düzenlemeler ile geçiş süreci olarak verilen bir yıllık süre içerisinde hali hazırda faaliyet izni bulunan kuruluşların Yeni Yönetmelik’te düzenlenen hükümlere uyum sağlaması gerekmektedir. Diğer yandan Yeni Yönetmelik ile daha önce Kanun’da kullanılmayan yeni kavramlar Türk hukuk sistemine giriş yapmış bulunmaktadır.
İşbu bilgi notu, Yeni Yönetmelik kapsamında getirilen yeni düzenlemenin mevcut uygulamada neleri değiştirdiğinin tespiti ve düzenlenen dikkat çekici hususların daha net anlaşılabilmesinin sağlanması amacıyla hazırlanmıştır.
II. DEĞİŞİKLİKLERE İLİŞKİN MADDE BAZLI İNCELEME
Yeni Yönetmelik ile öncelikle hali hazırda lisans sahibi olanlar açısından hemen hemen her konuda 1 yıllık bir uyum süreci öngörülmüştür. Bu sebeple halihazırdaki kuruluşların hazırlık yapmak için önünde kayda değer bir süresi bulunmaktadır. Eski Yönetmelik ile Yeni Yönetmeliğe hacim açısından baktığımızda Yeni Yönetmeliğin çok daha detaylı düzenlemeler içerdiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Hem oluşan madde sayısı açısından hem de maddelerin içerikleri bakımından Yeni Yönetmelik son derece hacimli hale gelmiştir. Bu hususta belli başlı hususlara değinmek gerekirse;
1. Ergin Olmayanlar Hakkında
Yeni Yönetmelik ile ön ödemeli ya da faturalı hat kullanıcılarının ödeme hizmeti alabilmesi için mobil operatörler bakımından ilgili ergin olmayan küçüğün yasal temsilcisinden onay alınması zorunluluğu getirilmiş bulunmaktadır. Buna ilişkin olarak mobil operatörlerin kendi içlerinde bir onay mekanizması oluşturması gerekeceğini söyleyebiliriz.
Elektronik paraya baktığımızda ise, Yeni Yönetmelik m. 5 ile anonim ön ödemeli araçlar hariç tutulmak üzere, ergin olmayan kişilere ön ödemeli araçların ilk kez tahsil edildiği yani ilk ihracı ile elektronik para hesabının açılması sırasında ergin olmayan kişinin yasal temsilcisinin onayının alınması, onayının aynı zamanda kayıt altında tutulması, bunlar için de gerekli prosedürlerin oluşturulması hükme bağlanmıştır. Bu hüküm sektör için önem arz etmekte olup yine bu hususta da yeni bir prosedür geliştirilmesi gerekli gözüküyor.
Aynı zamanda yine ergin olmayan e-para kullanıcıları açısından işlem takibi ile alakalı da bir hüküm de getirilmiş bulunmaktadır. Anonim ön ödemeli araçlar hariç olmak üzere, ergin olmayan kişilere sağlanan ön ödemeli araçlarla yapılan harcamalarda aracın ilk ihracı, elektronik para hesabının ilk açılması esnasında onayı alınan yasal temsilcinin bu süreçleri yani o ön ödemeli araç ya da e-para hesabından yapılan harcamaları kayıtları da takip edebilmesiyle alakalı bir uygulama geliştirilmesi ve ilgili kişi tarafından talep edilmesi halinde o kişinin kullanımına sunulması gerekli kılınmıştır.
2. Mobil Ödeme İşlemleri Hakkında
Yeni Yönetmelik m. 4 f. 8 ile faturalı ya da ön ödemeli mobil hatların ön ödemeli işlemlere kapalı olarak müşteriye sunulması gerektiği, abonelerden alınacak onay sonrasında mobil ödeme işlemlerine açılabileceği açıkça düzenlenmiştir.
3. Fatura Ödemelerine Aracılık Eden Kuruluşlar Hakkında
Fatura ödemelerine aracılık eden kuruluşlarla ilgili Yeni Yönetmelikte düzenlemeler yapılmıştır. Bunlardan en önemlisi fatura ödenmesine aracılık hizmetleri kapsamında faaliyet gösteren kuruluşun fatura üreten kurumlarla adlarına tahsilat yapılabilmesi hususunda sözleşme yapmış başka bir Ödeme Hizmet Sağlayıcısından dış hizmet alması halinde, fatura üreten kurumla doğrudan sözleşme yapmış olma şartı aranmamaktadır. Uygulamada bu durum fatura ödenmesine aracılık eden kuruluşların karşılaştığı sorunlardan bir tanesi olduğundan fatura hizmet sağlayıcıları bakımından yararlı bir hüküm niteliğindedir.
4. Sınırlı Hizmet Ağı Hakkında
Yine ödeme hizmetleri ile ilgili olarak Kanun’un 12. maddesinin 2. fıkrasında birtakım istisnalar bulunmakta olup (h) fıkrasında “Sadece ödeme aracını çıkaranın iş yerinde, sınırlı bir hizmet sağlayıcı ağında ya da sınırlı bir mal veya hizmet çeşidi için ödeme aracını ihraç eden ile yapılan ticari bir anlaşma çerçevesinde gerçekleştirilen mal veya hizmet alımında kullanılabilen araçlara ilişkin işlemler”in ödeme hizmeti olarak değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir. Ancak Yeni Yönetmelik ile Ödeme aracını ihraç eden kuruluş ile yapılan sözleşme kapsamında ödeme aracının kullanılabileceği yerler arasına eklenen tüm işyerlerinde geçerli olacak şekilde tasarlanan ödeme araçlarına ilişkin iş modellerinin, Kanun’un 12. Maddesi’nin 2. fıkrasında (h) bendi kapsamında sınırlı bir hizmet sağlayıcı ağında yapılan işlemler olarak değerlendirilmeyeceği açıkça düzenlenmiştir.
5. Belirli Bir Hizmet Ağında Kullanılabilen Ön Ödemeli Araçlar Hakkında
E-para ile ilgili olarak Kanun’un 18. maddesinin 5. fıkrasında birtakım istisnalar öngörülmekte olup Yeni Yönetmelik ile bu istisnalardan belirli bir hizmet ağı istisnasının kapsamı biraz daha netleştirilmiştir. Sadece belirli bir hizmet ağında kullanılabilen ön ödemeli araçların Kanunun 18 inci maddesinin 5 inci fıkrası uyarınca Kanun kapsamının dışında değerlendirilebilmesi için sadece belirli bir mağaza veya mağaza ağından yapılacak alışverişlerde kullanılabiliyor olması gerekmektedir. Ön ödemeli aracı ihraç eden kuruluş ile yapılan sözleşme kapsamında ön ödemeli aracın kullanılabileceği yerler arasına eklenen tüm işyerlerinde geçerli olacak şekilde tasarlanan veya 5464 sayılı Kanunda tanımlanan kartlı sistem kuruluşları ile uyumlu olacak şekilde ihraç edilen ön ödemeli araçlar, Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Kanun kapsamının dışında değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir.
6. Stabil Kripto Para Hakkında
Yeni Yönetmelik m. 5’in son fıkrasında düzenlenen stabil kripto para, sadece birebir bir itibari para karşılığı olarak çıkarılan, sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan gayri maddi varlıklar olarak anılmaktadır. Stabil Kripto paranın; İhraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilmesi, Elektronik olarak saklanması, Ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılması, İhraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilmesi, Sınırlı ağ istisnası kapsamında değerlendirilmemeleri halinde elektronik para olarak kabul edileceği açıkça düzenlenmiştir.
7. Anonim Ön Ödemeli Araçlar Hakkında
Yeni Yönetmelik ile, anonim ön ödemeli araçların kullanım işlemleri sınırlandırılmış olup, sınırlanan ödeme işlemleri; sadece anonim ön ödemeli araç hamilinin fiziken işyerinde bulunduğu ve anonim ön ödemeli aracın fiziken kullanıldığı ödeme işlemleri, Güven Damgası alan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar nezdinde yapılacak mal veya hizmet alımlarına ilişkin ödeme işlemleri ve fatura ödeme işlemleri olarak belirtilmiştir. Ayrıca, ödeme hizmeti sağlayıcılarına, anonim ödeme araçlarını kullanırken yukarıda belirtilen sayılı ödeme işlemlerine göre kullanması için gerekli tedbirleri alması yükümlülüğü getirilmiştir.
8. Birlikte Çalışma Zorunluluğu Hakkında
Yeni Yönetmelik ile, ödeme hizmeti sağlayıcılarının birlikte çalışma zorunluluğu düzenlenmiş olup ödeme hizmeti sağlayıcısı sunmakta olduğu ödeme hesabı hizmetleri ve ödeme hizmetlerine ilişkin altyapı hizmetlerinin başka bir ödeme hizmet sağlayıcısı tarafından kullanılmak istenmesi halinde talepte bulunan ödeme hizmet sağlayıcısına bu hizmetleri güvenlik, operasyonel ve teknik gereklilikler saklı kalmak kaydıyla diğer ticari müşterilerine, iş ortaklarına, iş birliği yaptığı kurumlara, hangi koşullarda sunuyorsa o koşullarda sunmakla yükümlü hale getirilmiştir. Ticari gerekçelerle bir takım ufak farklılıklar olmakla birlikte bu durum hükme aykırılık teşkil etmeyecektir.
9. İşyeri Kayıt Sistemi Hakkında
Eski Yönetmelik’te yer almayan Yeni Yönetmelik m. 9 ile düzenlenen sektör bakımından önem arz eden işyeri kayıt sistemi ve işyeri kodu ödeme işlemlerine ilişkin süreçlerin kolaylaştırılması ve ödemeler alanında dolandırıcılık ve kötü niyetli kullanım faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla getirilmiştir. Bahsi geçen işyeri kodu, BKM tarafından verilmektedir. Ayrıca bir işyerinde birden fazla işyeri kodu bulunamayacağı da açıkça Yeni Yönetmelik’te belirtilmiştir.
İşyeri Kayıt Sistemi’nin Yeni Yönetmelik’e girmesi ile ödeme hizmeti sağlayıcılarına bazı yükümlülükler yüklenmiştir. Bunlar; Ödeme hizmeti sağlayıcısının işyerine ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı yapabilmesini sağlamak için sunacağı hizmetlerde Yeni Yönetmelik m. 9 uyarınca oluşturulmuş işyeri kodunu kullanmak zorunda olduğu, Ödeme hizmeti sağlayıcısının işyerine ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı yapabilmesini sağlamak için sunacağı hizmetlerin sunumuna başlamadan önce hizmet sunulacak işyerinin kurulan sistemde kayıtlı olup olmadığını kontrol edilmesi, işyerinin kayıtlı olmaması durumunda kaydolmasını sağlaması, kayıtlı olması durumunda ise sistemde anlaşma yapmak istediği işyerine ilişkin olumsuz bir kayıt olup olmadığını kontrol etmesi, ayrıca ödeme hizmeti sağlayıcısının, işyerine ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı yapabilmesini sağlamak için sunduğu hizmetler için başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından sunulan altyapıyı kullanması durumunda, kurulan sistemde tanımlanmış işyeri kodunu, altyapısı kullanılan ödeme hizmeti sağlayıcısına bildirmesi gerektiğidir.
10. Faaliyet İzni Hakkında
Yeni Yönetmelik m. 11. ile faaliyet izni düzenlenmiş olup oldukça yeni hükümler bulundurmaktadır. Halihazırda lisans alanların başvuru dönemine kıyasla sürecin biraz daha farklılaştırıldığı rahatlıkla söylenebilir. Özetle, yeni faaliyet izni başvuru prosedürü artık 3 aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada henüz şirketi kurmadan unvan ve ana sözleşmenin teyidi için TCMB’ye başvurularak TCMB’den gelecek onayla birlikte işlemler devam ettirilmesi, ikinci aşama istihbari inceleme aşaması olarak adlandırılan aşamadır. Üçüncü aşama ise, nihai onay aşamasıdır.
Faaliyet izni başvurusu yapan şirketin unvanının ödeme kuruluşu ya da elektronik para kuruluşu olduğunu gösterir ibareleri içermesi zorunlu olup bu ibareleri içeren ticaret unvanının ticaret siciline tescil edilmesinden önce Bankaya EK-11-A, EK-11-B, EK-11-C ve EK-11-D’de yer alan bildirim dilekçesi ve formlar iletilerek TCMB nezdinde başvuru sürecinin başlatılması gerekir. Bildirim dilekçesine esas sözleşme taslağı ve başvuru formuna başvuru ücreti olan 500.000 TL’nin ve buna ilişkin ödenmesi gereken ilgili kanuni yükümlülüklerin TCMB tarafından belirlenen hesaba yatırıldığını gösterir dekont eklenir. TCMB tarafından düzenlenecek belgenin başvuru sahibine tebliğ edilmesini takip eden altı ay içerisinde istihbari inceleme aşamasına ilişkin TCMB’ye başvuru yapılması gerekir.
İstihbari inceleme sırasında sunulacak bilgi ve belgeler Yeni Yönetmelik m. 11/4 hükmünde açıkça belirtilmiştir. İstihbari inceleme aşamasının TCMB tarafından onaylanması durumunda, onaya ilişkin yazılı bildirimin yapılmasından sonra en geç 120 gün içerisinde TCMB’ye nihai onay aşaması için başvuru yapılır.
Nihai onay aşaması sırasında sunulacak bilgi ve belgeler Yeni Yönetmelik m. 11/10 hükmünde açıkça belirtilmiştir. Nihai onay aşamasına ilişkin bilgi ve belgeler üzerinden yapılan değerlendirmeyi müteakip, TCMB’nin ilgili personeli tarafından kuruluş nezdinde yönetim yapısı, personeli, kullanılan ofisin fiziki koşulları, teknik donanımı ve belge ve kayıt düzeni bakımından inceleme yapılır. TCMB tarafından başvurunun olumlu olduğuna karar verilmesi halinde, başvuru sahibi şirkete nihai onay verilebilir ve nihai onayın verilmesi ile faaliyet izni verilmiş olur.
Ayrıca Yeni Yönetmelik m. 11/16 hükmü ile, faaliyet izni verilen kuruluş faaliyete başladığı tarihten itibaren on gün içinde faaliyete başladığına dair Bankaya bildirimde bulunur ve lisans ücreti olan 1.000.000 TL’nin ödenmesi gerekir. Yine, faaliyet izni verilen kuruluşun, faaliyet izni aldıktan sonra yeni bir faaliyet alanında hizmet vermek istemesi durumunda TCMB’nin onayının alması zorunlu kılınmış ve başvuru sahibi şirketin en az bir pay sahibinin Yeni Yönetmelik kapsamında nitelikli pay sahibi için aranan şartları taşıması gerekliliği getirilmiştir. Ek olarak Faaliyet izninin alınmasından itibaren 1 yıl içinde faaliyete başlanmasından itibaren 1 yıl içinde 6 aydan uzun süre faaliyet gösterilmemesi durumlarında faaliyet izninin sona erme riski de bulunmaktadır.
11. Kredi verme Yasağı Hakkında
Yeni Yönetmelik ile kuruluş, ödenmesine aracılık edilen tutarın aracı olarak faaliyet gösteren bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği faturaya yansıtılması suretiyle gerçekleştirildiği ödeme işlemleri için müşterinin geçmiş faturalarını ödeme alışkanlığı başta olmak üzere mümkün olan sorgulamaları yaparak elde ettiği bilgiler çerçevesinde müşterilere ilişkin risk değerlendirmesi yapmakla ve risk değerlendirme sonuçlarına göre ikinci fıkra kapsamında yapılacak ödemeler için müşteri adına işlem bazlı ve müşterinin ilgili elektronik haberleşme işletmecisi nezdinde sahip olduğu tüm hatlara ilişkin aylık toplam harcama miktarına dair üst limit belirlemekle yükümlü kılınmıştır.
Ayrıca Yeni Yönetmelik ile, ödenmesine aracılık edilen tutarın aracı olarak faaliyet gösteren bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği faturaya yansıtılması suretiyle gerçekleştirildiği ödeme işlemlerinde faturanın son ödeme tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmemesi durumunda, kuruluşun ilgili müşteriye bu hizmeti sunmayı derhal durduracağı, faturanın ödenmesinin ardından abonenin açık talep ve onayının olması durumunda müşteriye bu hizmeti sunmaya tekrar başlayabileceği düzenlenmiştir. Faturanın son ödeme tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenmemesi durumunda ise aynı müşteriye bu hizmeti en az 1 yıl tekrar açamayacağı da açıkça belirtilmiştir.
12. Temsilcilik Hakkında
Yeni Yönetmelik m. 18 ile kuruluşların temsilci aracılığı ile ödeme hizmetlerini yürütebilmesi düzenlenmiş olup en kapsamlı değişiklik bu hüküm ile yapılmış denilebilir. Kuruluşun ödeme hizmetlerini temsilci aracılığıyla yürütebilmesi için; temsilciden on üçüncü fıkra uyarınca gerekli bilgi ve belgeleri temin etmiş olması, temsilcinin ödeme hizmetlerinin sorunsuz ve mevzuata uygun şekilde sunulması konusunda risk oluşturmadığına kanaat getirmesi, temsilciyi Birlik tarafından elektronik ortamda oluşturulan listeye kaydettirmesi gerekir.
Kuruluşun temsilciyi, temsilcilik sözleşmesinin imzalanmasından itibaren 15 iş günü içerisinde, birinci fıkrada yer alan listeye kaydettirmek üzere Birlik’e bildirmekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir. Kuruluş temsilcilerin temsilcilik şartlarını sağlamaya devam ettiği kuruluş tarafından düzenli aralıklarla takip edileceği ve Birlik tarafından da bu hususların risk bazlı bir şekilde takip edilmesine ilişkin uygun bir takip mekanizması oluşturulacağı Yeni Yönetmelik m. 18/14’te açıkça düzenlenmiştir.
Yeni Yönetmelik, kuruluşun sunduğu hizmetler ile ilgili olarak dış hizmet alımları, dış hizmet alınacak şirketin hiçbir şekilde fon aktarımına aracılık etmemesi şartıyla, bu fıkra kapsamında değerlendirilmeyeceği, temsilcinin ödeme hizmetlerinin yerine getirilmesinden ve Kanun’a ve bu Yönetmeliğe uygun yürütülmesinden sorumlu olduğu, bu sorumluluğun, kuruluşun sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağını düzenlemektedir.
Kuruluş ile temsilci arasındaki sözleşmenin yazılı olarak düzenleneceği ve kuruluşun, faaliyetlerini gerçekleştirirken kullanacağı her bin temsilci için 500.000 TL tutarında ilave teminat bulundurması zorunlu hale getirilmiştir.
13. Yurt Dışında Yerleşik Tüzel Kişilerle Hizmet Sunulması Hakkında
Yeni Yönetmelik ile kuruluşların yurt dışında yerleşik tüzel kişilerle amaç veya faaliyetleri doğrultusunda iş birliği yapabileceği ve ödeme hizmetlerini yurt içinde yerleşik müşterilerine yurt dışında yerleşik tüzel kişi ile sunabileceği düzenlenmiştir. Ayrıca gönderen veya alıcıdan en az birisinin yurt dışında bulunduğu ödeme hizmetleri ile sınırlı olma şartı getirilmiştir.
Yurt dışında yerleşik tüzel kişilerle iş birliği yapılması için gerekli şartlar şunlardır; iş birliği yapılan yurt dışında yerleşik tüzel kişi müşteriye karşı tek başına hizmetin görünen yüzü olamayacağı, her türlü belge, ilân ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptığı açıklamalarda kendi marka ve logolarını yurtiçinde faaliyet izni aldığı izlenimini yaratacak şekilde kullanamayacağı ve yurtiçinde yerleşik müşterileri hedefleyecek şekilde internet sitesi kuramayacağı, kuruluş tarafından iş birliği yapılacak tüzel kişinin merkezinin bulunduğu ülkenin ilgili makamları tarafından ödeme hizmeti sunma veya elektronik para ihracı konusunda yetkilendirilmiş olması gerektiği, kurulacak iş birliği neticesinde gerçekleştirilecek ödeme işlemlerine ilişkin belge ve kayıtların Kuruluş tarafından yurt içinde saklanması zorunluluğu, TCMB’den onay alınması gerektiğidir.
14. Başka Şirketlerde Pay Sahibi Olunması Hakkında
Yeni Yönetmelik m. 20 uyarınca kuruluşların TCMB tarafından yapılacak düzenlemeler başta olmak üzere, mevzuatta yer alan yükümlülüklerini yerine getirme konusunda herhangi bir engel oluşturmaması kaydıyla, sadece elektronik para ihraç eden, ödeme hizmetlerini sunan veya ticari faaliyet yasağından istisna tutulmuş faaliyetleri yerine getiren kuruluşlarda pay sahibi olabileceği düzenlenmiştir.
Ayrıca bir şirkette pay sahibi olunması, sahip olunan payların satılması veya pay sahibi olunan şirketin faaliyetlerine son verilmesi halinde, bu durumun en geç 15 iş günü içerisinde, bildirime sebep olan işlemin gerekçelerini içerir bir rapor ile, TCMB’ye bildirilmesi gerekmektedir.
15. Dış Hizmet Alımı Hakkında
Yeni Yönetmelik ile dış hizmet alımı hususunda mevcut işleyişle ilgili bazı düzenlemeler yapılmış olup bunlar; elektronik para kuruluşunun, elektronik para ihraç etme faaliyetini dış hizmet alımına konu edemeyeceğidir. Kuruluşun dış hizmet alımı esnasında; dış hizmet sağlayıcı kuruluşun seçiminde gerekli özeni göstermekle, dış hizmet sağlayıcı kuruluşun yükümlülüklerini sözleşme ile netleştirmekle ve dışarıdan hizmet alımının doğuracağı ilave riskleri göz önünde bulundurarak bu riskleri etkin bir şekilde yönetmekle yükümlü olmasıdır. Ayrıca dış hizmet alımına konu edilen bir faaliyete ilişkin, ilgili mevzuatta kuruluşa yükümlülükler getirilmesi halinde, bu yükümlülüklerin dış hizmet sağlayıcı tarafından yerine getirilmesinin sağlanacağının taraflar arasında imzalanacak sözleşme ile taahhüt edilmesinin zorunlu olması da düzenlenmiştir. Ek olarak yine dış hizmet alımının, kuruluşun sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağı ve kuruluşun dış hizmete konu edilen faaliyetlerin dış hizmet sağlayıcısının işlemlerinden de sorumlu olduğu açıkça belirtilmiştir.
16. Özkaynak Hakkında
Özkaynak, Yeni Yönetmelik m. 32 ve 33’te düzenlenmiş olup mevcut düzenlemelere bazı değişiklikler getirilerek asgari özkaynak tutarları arttırılmıştır. Teminat olarak verilen varlıkların özkaynak hesaplamasına dahil edilmeyeceği net bir şekilde belirtilmiş ve hesaplanan özkaynak ile asgari özkaynak tutarına ilişkin düzenlemelerin münhasıran ödeme hizmetini sunan kuruluşlara uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Yeni Yönetmelik ile fatura hizmetlerinin sunanlar için 3 Milyon TL, hesap bilgisi hizmet sağlayıcıları hariç ödeme kuruluşları için 5 Milyon TL, E-para kuruluşları için 13 Milyon TL özkaynak zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca TCMB’ye özkaynak yükümlülüklerini arttırma yetkisi verilmiştir.
Ödeme hesabına ilişkin birleştirilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmetini sunan ödeme kuruluşları için asgari özkaynak yükümlülüğü bulunmadığı belirtilmiş ve bu kuruluşlar asgari 1.000.000 TL tutarında mesleki sorumluluk sigortası yaptırmakla veya 1.000.000 TL değerinde teminat bulundurmakla yükümlü kılınmıştır.
17. Teminat Hakkında
Teminat, kuruluşların kendi bünyelerinden çıkartıp TCMB bünyesine aktardığı bir bedeldir. Teminatın en ağır finansal yükümlülüklerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Yeni Yönetmelik ile kuruluşlara TCMB nezdinde teminat bulundurmak zorunluluğu ve kuruluşların TCMB nezdinde bulundurması gereken asgari teminat miktarı hesaplanma yöntemi ile temsilci sayısına göre ilave teminat eklenmesine ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Yeni Yönetmelik ile fatura ödeme hizmeti sağlayıcıları için 2 Milyon TL, hesap bilgisi hizmet sağlayıcı kuruluşlar hariç kuruluşlar için 3 Milyon TL, e-para kuruluşları için 5 Milyon TL teminat zorunluluğu getirilmiştir. Teminat bedelleri TCMB tarafından her sene Yeni Yönetmelikte belirtilen kriterler doğrultusunda arttırılıp azaltılabilmektedir.
18. Ödeme Fonlarının Korunması Hakkında
Yeni Yönetmelik m. 34 uyarınca kabulü esnasında alıcısı belli olmayan fonlar ile m. 20 kapsamında iş birliği yapılan yurt dışında yerleşik tüzel kişilerden alınan fonların da ödeme fonu olarak nitelendirileceği belirtilmiştir. Ayrıca ödeme fonlarının, koruma hesabının bulunduğu bankada gecelik vadede nemalandırılması izin verilmiştir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, nemalandırma imkânı yalnızca koruma hesabında duran ödenmemiş ödeme fonlarına ilişkindir. Elektronik para hesaplarında duran ve TCMB nezdinde bloke edilen fonların nemalandırılmasına izin verilmemiştir.
III. SONUÇ
Yukarıda ayrıntılı şekilde izah edildiği üzere; Yeni Yönetmeliğin Eski Yönetmelik’e göre madde sayısı artmış, madde içerikleri de daha hacimli hale gelmiştir. Yeni Yönetmelik ile, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sunulması ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Yeni Yönetmelik’in mevcut ödeme kuruluşları ve pazara yeni giriş yapacaklar açısından belirgin düzenlemeler içerdiği ve kapsamlı düzenlemeler gerektiği görülmektedir. Özellikle ödeme hizmeti sağlayıcılarının kendi aralarında ödeme hesabı ve altyapı hizmetlerinin sunulması konusunda ayrılıkçı uygulamalardan kaçınılmasına yönelik düzenlemenin pazarın adil ve hakkaniyetli rekabet koşullarına kavuşulabilmesine etki edeceği kanaatindeyiz.
Aynı zamanda Yeni Yönetmelik ile getirilen düzenlemeler, avantajlı olduğu kadar piyasaya yeni girecek ve halihazırda devam eden kuruluşları zorlayacak nitelikte şartları bünyesinde barındırmaktadır. Halihazırda faaliyet izni bulunan kuruluşlar açısından 1 yıllık geçiş süresi tanınması bir yandan kuruluşlara uyum sağlama süreci tanırken diğer yandan çerçeve sözleşmeden kimlik tespitine, risk süreçlerinden iç kontrole kadar çok sayıda noktada ciddi anlamda değişiklikler yapılması gerektiğinden kuruluşların vakit geçirmeden uyum sürecini başlatmasını gerekli kılmaktadır.
Av. Merve Çelik
Kaynakça:
1. Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik
2. 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun
Kaynak: : Av. Merve Çelik – İçerik, Özgun Law firmasının özel izni ile yayınlanmıştır. Yazıya ilişkin tüm hak ve sorumluluk yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
