Vergi mükellefi olmayan bir kişiden alınan aracı noter satış sözleşmesi ile kayıtlarımıza alıp, amortisman ayırabilir miyiz? 

Defter beyana tabi müşterim satış sözleşmesi ile vatandaştan n1 sınıfı panelvan kapalı kasa kamyonet almış. Araç satış bedeli 52.000 TL olarak gözükmektedir. Bu durumda;

• 52.000 TL üzerinden noter satış sözleşmesi ile aktife alabilir miyim?
• Yakıt vb. masraflarını %100 olarak kullanabilir miyim.?
• Vergi dairesine bilgi vermeli miyim? 
• Amortismanını ticari olarak ayırabilir miyim? 
• Satarken %18 KDV ile mi çıkış yapmalıyım? 
• Alınan araçların hususi mi ticari mi bu ayrımı yapabileceğim, sorgulayabileceğim bir ekran var mı?

1. Bahsettiğiniz taşıtı satan kişi veya kurum mükellef ise; fatura düzenleyecektir. Fatura yok ise KDV ve gv stopajı hesaplamadan gider pusulası düzenlenir. 
2. Taşıt binek araç konuma da değil ise gider kısıtlaması yapılmaz. 
3. Vergi dairesinde bilgi verilme zorunluluğu yoktur.
4. Amortisman taşıtın vasfına göre kalan süre için ayrılır. (Faydalı ömür kuralı)
5. KDV %18 olacak şekilde fatura düzenlemelidir.
6. BİNEK OTOMOBİL ifadesinden Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtların anlaşılması gerekmektedir. Ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar, Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte binek otomobil kapsamında değerlendirilmeyecektir. 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örneğin: yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir. Bu bağlamda binek otomobiller, 87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ile esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dâhil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi çok amaçlı araçları kapsamaktadır.
   

   ---

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü

Sayı : 39044742-130[Özelge]-E.174823 26.02.2019

Konu:KDV mükellefiyeti olan firmalardan alınan aracın alımında ödenen KDV’nin indirilip indirilemeyeceği ve özel matrah uygulanıp uygulanmayacağı

İlgide kayıtlı özelge talep formunda; ikinci el oto alım satım işi ile iştigal ettiğiniz, KDV mükellefiyeti olan firmalardan aldığınız aracın alımında ödenen KDV’yi indirim konusu yapamadığınız belirtilerek, aracın satışı sırasında özel matrah uygulaması yapılıp yapılamayacağı, ikinci el binek oto alımında indirim konusu yapılamayan söz konusu yüklenilen KDV’nin iadesinin mümkün olup olmadığı, özel matraha tabi ikinci el araç satışında fatura düzeninin nasıl olması gerektiği hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN

213 sayılı Vergi Usul Kanununun; “İspat edici kağıtlar” başlıklı 227 nci maddesinde, “Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmü yer almakta olup söz konusu kayıtların ise mezkûr Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan veya Bakanlığımıza verilen yetkilere dayanılarak uygun görülen belgelerden herhangi birisi ile tevsik edilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda, mezkûr Kanunun;

229 uncu maddesinde, “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”,

230 uncu maddesinde, “Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

1. Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası;
2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;
4. Malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı;
5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, …”,

232 nci maddesinde, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara; 
2. Serbest meslek erbabına;
3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;
4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5. Vergiden muaf esnafa;

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 lirayı (490 Sıra No.’lu VUK Genel Tebliği ile 1.1.2018 tarihinden itibaren 1000 TL.) geçmesi veya bedeli 50.000.000 liradan (490 Sıra No.’lu VUK Genel Tebliği ile 1.1.2018 tarihinden itibaren 1000 TL.) az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.” 

hükümleri yer almaktadır.

Bu bağlamda, somut durumda, Şirketiniz aktifine kayıtlı ikinci el motorlu kara taşıtlarının satışına ilişkin olarak, gerçek satış bedeli üzerinden fatura düzenlenmesi ve faturanın ilgili alanlarının buna göre hesaplanması icap etmektedir. Bu bakımdan, faturada; malın fiyat ve tutarının KDV hariç olarak gösterilmesi, işlem üzerinden hesaplanması gereken KDV tutarına ayrıca yer verilmesi ve toplam bedel olarak da KDV dahil toplam tutarın yer alması gerekmektedir.

Diğer taraftan faturanın uygun bir yerinde KDV hesaplanmasına ilişkin bilgilere ayrıca yer verilmesi mümkün bulunmaktadır.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

3065 sayılı KDV Kanununun;

1/1 inci maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,

20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği,

23/f maddesinde, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, KDV mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrahın, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutar olduğu,

30/b maddesinde; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı,

hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun 28 inci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Kararname ile mal teslimi ve hizmet ifalarına uygulanacak KDV oranları belirlenmiştir. Kararname eki (I) sayılı listenin 9 uncu sırasına göre TGTC nin 87.03 tarife pozisyonunda yer alan binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlardan kullanılmış olanların teslimlerinde % 1 KDV uygulanacağı, ancak, KDV Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen KDV yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde ise % 18 oranında KDV uygulanacağı belirtilmiştir.

Söz konusu Kararnamenin 1 inci maddesinin beşinci fıkrasında (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan “kullanılmış” deyiminin 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre ÖTV ye tabi olmayan taşıtları ifade edeceği belirtilmiştir.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin “III/A-4.9 İkinci El Araç ve Taşınmaz Ticareti” başlıklı bölümünde ise ikinci el motorlu kara taşıtı teslimlerinde özel matrah uygulamasına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiniz kapsamında KDV mükellefi olmayanlardan veya KDV mükellefi olmakla birlikte istisna kapsamında satış yapanlardan satın alınıp işletme adına kayıt ve tescil ettirilen, KDV oranlarını belirleyen 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında tanımlanan binek otomobil satışı sırasındaki faturanın aşağıdaki bilgileri ihtiva edecek şekilde düzenlenmesi mümkündür.

Satış bedeli (KDV Hariç): 40.000 TL 

Alış Bedeli: 35.000 TL 

KDV Matrahı: 5.000 TL

KDV Tutarı (Binek Otomobil %1): 50 TL

Toplam: 40.050 TL

Söz konusu satışta özel matrah şekli uygulanan 5.000 TL’nin, 1 no.lu KDV beyannamesinin “Matrah” kulakçığının “Tevkifat Uygulanmayan İşlemler” tablosunda gösterilmesi, alış bedelinin (35.000 TL) ise aynı beyannamenin “Sonuç Hesapları” kulakçığındaki “Özel Matrah Şeklinde Tabi İşlemlerde Matraha Dahil Olmayan Bedel” satırında gösterilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, KDV mükelleflerinden KDV ödemek suretiyle aldığınız araçların tesliminde özel matrah uygulanması mümkün bulunmadığından, bu şekilde alınan araçların tesliminde toplam bedel üzerinden KDV hesaplanması gerektiği tabiidir.

Diğer taraftan, KDV Genel Uygulama Tebliğinin “III/B-3. İndirimli Orana Tabi İşlemlerde İade Uygulaması” başlıklı bölümünde; 3065 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlar Kurulunca vergi oranları indirilen teslim ve hizmetler dolayısıyla yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarlarının, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen sınırı aşan kısmı, Tebliğin (III/B-3.2.2.) bölümünde belirtilen borçlara yılı içinde vergilendirme dönemleri itibarıyla mahsuben, izleyen yıl içerisinde talep edilmesi kaydıyla nakden ya da söz konusu borçlara mahsuben iade edilebileceği, indirimli oran kapsamında yer almakla birlikte verginin konusuna girmeyen veya KDV’den istisna edilen işlemler dolayısıyla yüklenilen vergilerin bu bölüm kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir.

Bu itibarla, ikinci el binek otomobil alım-satım faaliyetiniz kapsamında alınan binek otomobiller için ödenen KDV, KDV Kanununun 30/b maddesi gereği indirim konusu yapılamadığından söz konusu araçlara ilişkin yüklenilen KDV’nin KDV Kanununun 29/2 nci maddesi kapsamında iadesi mümkün bulunmamaktadır.

Kaynak: İSMMMO, GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.