3- Kanunun Yayımı Tarihi İtibarıyla Kesinleşmiş ve Ödeme Süresi Henüz Geçmemiş Vergiler Nasıl Yapılandırılacak?
7326 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, Kanunun yayımı tarihi itibarıyla kesinleştiği hâlde ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar için de Kanun hükmünden yararlanılabileceği belirtilmiştir.
Buna göre, muhtelif şekillerde kesinleşen ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödeme süresi henüz geçmemiş olan alacaklar hakkında, aşağıda açıklanan hususlar ve bu Tebliğin önceki bölümlerinde yer alan açıklamalar dikkate alınarak işlem tesis edilecektir.
a) 213 sayılı Kanunun Uzlaşma Hükümlerine Göre Kesinleşen Alacaklar
7326 sayılı Kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil) 213 sayılı Kanunun gerek uzlaşma gerekse tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerinden yararlanılarak uzlaşma sağlanmış ancak ödeme süresi henüz geçmemiş borcu olan mükellefler, uzlaşma sonucu tahakkuk eden vergi ve ceza tutarları ile hesaplanan gecikme faizleri dikkate alınarak Kanun hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Örnek 5- 26/2/2020 tarihinde verilmesi gereken gelir (stopaj) vergisi beyannamesi süresinde verilmemiştir. Mükellefin defter ve belgeleri üzerinde yapılan inceleme sonucu adına 92.000,00 TL gelir (stopaj) vergisi tarh edilerek bir kat vergi ziyaı cezası ile 2.300,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Buna ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi 29/4/2021 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiştir.
Mükellef, 10/5/2021 tarihinde uzlaşma talebinde bulunmuş, 18/5/2021 tarihi uzlaşma günü olarak verilmiş ve aynı gün varılan uzlaşma sonucuna göre, vergi dairesince aşağıda yazılı tutarlar tahakkuk ettirilmiştir.
Gelir (stopaj) vergisi | : | 80.000,00 TL |
Vergi Ziyaı Cezası | : | 35.000,00 TL |
Özel Usulsüzlük Cezası | : | 2.300,00 TL |
Gecikme Faizi | : | 17.920,00 TL |
TOPLAM | : | 135.220,00 TL |
Mükellefin Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunması hâlinde, Kanunun yayımı tarihi itibarıyla uzlaşma sonucu tahakkuk eden alacakların henüz ödeme süresi geçmemiş (vade tarihi: 18/6/2021) olduğundan, Kanunun 2 nci maddesi hükmüne göre ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.
Gecikme Faizi Hesaplanan Süre | Alacak Aslı Tutarı (TL) |
Toplam Gecikme Faizi Oranı | Gecikme Faizi Tutarı (TL) |
Toplam Yİ-ÜFE Oranı | Yİ-ÜFE Tutarı (TL) |
27/2/2020 -18/5/2021 | 80.000,00 | %22,40 | 17.920,00 | %4,9 | 3.920,00 |
Ödenecek Tutar |
||
Gelir (stopaj) vergisi | : | 80.000,00 TL |
Özel Usulsüzlük Cezası (2.300,00 x %50=) | : | 1.150,00 TL |
Yİ-ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine) | : | 3.920,00 TL |
TOPLAM | : | 85.070,00 TL |
Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | ||
Vergi Ziyaı Cezası | : | 35.000,00 TL |
Özel Usulsüzlük Cezası (2.300,00 x %50=) | : | 1.150,00 TL |
Gecikme Faizi | : | 17.920,00 TL |
TOPLAM | : | 54.070,00 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 85.070,00 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 54.070,00 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
b) 213 sayılı Kanunun 376 ncı Maddesinden Yararlanılarak Ödenecek Alacaklar
213 sayılı Kanun uyarınca kesilmiş olan vergi cezaları için anılan Kanunun 376 ncı maddesi hükmü uyarınca indirim talebinde bulunulan ancak, 7326 sayılı Kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih hariç) dava açma süresi geçmiş, henüz ödeme süresi geçmemiş bulunan alacaklar için indirimli ceza tutarları dikkate alınarak Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Bu safhada bulunan alacaklar için, 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesine göre indirimli olarak tahakkuk ettirilen cezanın vergi aslına bağlı olmayan bir ceza ya da iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezası olması durumunda ödenecek ceza tutarının 7326 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne göre indirilmiş tutar üzerinden hesaplanmasına dikkat edilecektir.
Örnek 6- 19/3/2021 tarihinde mali tablolara ilişkin usul ve esaslara uymayan mükellefe 9.000,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilmiş ve vergi/ceza ihbarnamesi 20/4/2021 tarihinde tebliğ edilmiştir. Mükellef söz konusu vergi cezası için 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesi hükmünden yararlanmak üzere dava açma süresinin son günü olan 20/5/2021 tarihinde vergi dairesine müracaat etmiştir. Vergi dairesince mükellefin talebi üzerine cezanın yarısı indirilerek, kalan 4.500,00 TL özel usulsüzlük cezası tahakkuk ettirilmiş ve mükellefe cezayı 20/6/2021 tarihine kadar ödemesi gerektiği bildirilmiştir.
Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödeme süresi henüz geçmemiş olan bu alacağa ilişkin Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması hâlinde, 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesi çerçevesinde hesaplanan 4.500,00 TL özel usulsüzlük cezası, 7326 sayılı Kanun hükümlerine göre %50 oranında indirilerek tahsil edilecektir. Söz konusu cezanın %50’sine isabet eden (4.500,00 x %50=)2.250,00 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, özel usulsüzlük cezasından kalan 2.250,00 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
c) 213 sayılı Kanunun 371 inci Maddesinde Yer Alan Pişmanlık Hükümlerine Göre Beyan Edilen Matrahlar Üzerinden Tahakkuk Eden Alacaklar
7326 sayılı Kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih hariç) pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve henüz 15 günlük ödeme süresi geçmemiş olan alacaklar için Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir. Bu takdirde, pişmanlık zammı yerine Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak Yİ-ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Ancak, 7326 sayılı Kanun hükümlerine göre ödeme yapılmamış olması hâlinde pişmanlık hükümlerinin ihlal edilmiş sayılacağı tabiidir. Dolayısıyla, kısmen pişmanlık ihlali olamayacağından borçlular ödedikleri tutar kadar Kanun hükmünden yararlanamayacaktır.
213 sayılı Kanunun pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla 371 inci maddede öngörülen 15 günlük ödeme süresinde ödenmemiş olan vergiler için pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş olacak ve 7326 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin altıncı fıkrası ve 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla vergi asılları ve bunlara hesaplanan gecikme faizi/gecikme zammı Kanunun 2 nci maddesi kapsamında yapılandırılacaktır.
Kanunun yayımı tarihinden önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla dava açma süresi geçmemiş olan vergi cezaları için Kanunun 3 üncü maddesinde açıklanan hükümlere göre işlem yapılması gerekmekte olup, vergi aslına bağlı vergi cezaları ile ilgili yapılacak işlemler bu Tebliğin (IX/2) bölümündeki açıklamalara göre tesis edilecektir.
Kanunun yayımı tarihinden önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen veya kesilecek olan ve bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi cezaları için Kanunun 4 üncü maddesinde açıklanan hükümlere göre işlem yapılması gerekmekte olup, vergi aslına bağlı vergi cezaları ile ilgili yapılacak işlemler bu Tebliğin (IX/2) bölümündeki açıklamalara göre tesis edilecektir.
Örnek 7- Eylül/2020 vergilendirme dönemine ilişkin elektronik ortamda verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamesi 6/6/2021 tarihinde pişmanlıkla verilmiş, bunun üzerine 11.800,00 TL vergi tahakkuk etmiş ve alacağın vadesi 21/6/2021 tarihi olarak oluşmuştur. Ayrıca, beyannamenin süresinde verilmemesi nedeniyle 2.300,00 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilerek aynı gün mükellefe tebliğ edilmiştir.
Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödeme süresi henüz geçmemiş olan bu alacağa ilişkin maddeden yararlanmak üzere başvuruda bulunulması hâlinde, madde hükmüne göre ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.
Pişmanlık Zammı Hesaplanan Süre* |
Alacak Aslı Tutarı (TL) |
Pişmanlık
Zammı Oranı |
Pişmanlık Zammı Tutarı (TL) |
Yİ-ÜFE Hesaplanacak Süre |
Toplam Yİ-ÜFE Oranı |
Yİ-ÜFE Tutarı (TL) |
27/10/2020-
8/6/2021 |
11.800,00 | %12,80 | 1.510,40 | 27/10/2020-
8/6/2021 |
%2,8 | 330,40 |
* Pişmanlık zammının hesabında Kanunun yayımı tarihi esas alınmıştır.
Ödenecek Tutar | ||
Katma Değer Vergisi | : | 11.800,00 TL |
Damga Vergisi | : | 64,10 TL |
Yİ-ÜFE Tutarı (Pişmanlık Zammı Yerine) | : | 330,40 TL |
TOPLAM | : | 12.194,50 TL |
Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | ||
Pişmanlık Zammı (Katma Değer Vergisi için) | : | 1.510,40 TL |
Yukarıda belirtilen 12.194,50 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, 1.510,40 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
Mükellefe kesilmiş olan 2.300,00 TL tutarındaki özel usulsüzlük cezasına ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin 6/6/2021 tarihinde tebliğ edilmiş olması ve 7326 sayılı Kanunun yayımlandığı 9/6/2021 tarihi itibarıyla 30 günlük dava açma süresinin geçmemiş olması nedeniyle bu ceza için Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi hükmünden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Mükellefçe, yapılandırılan tutarın tamamının 7326 sayılı Kanun hükümlerine göre ödenmemesi hâlinde, pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılacak ve Kanun hükmünden yararlanılamayacaktır.
ç) 213 sayılı Kanunun 379 uncu Maddesinden Yararlanılarak Ödenecek Alacaklar
213 sayılı Kanunun “Kanun yolundan vazgeçme” başlıklı 379 uncu maddesinde “Vergi/ceza ihbarnamesine karşı süresinde açılan davalarda, vergi mahkemesince verilen istinaf yolu açık kararlar ile bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık kararlarda (Danıştay’ın bozma kararı üzerine verilen kararlar hariç);
- Kaldırılan vergi tutarının %60’ı, tasdik edilen vergi tutarının tamamı ile tasdik edilen vergi tutarına ilişkin vergi ziyaı cezasının %75’i,
- Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya 359 uncu maddede yazılı fiillere iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılan tutarının %25’i ve tasdik edilen tutarının %75’i,
mükellef için geçerli olan kanun yoluna başvuru süresi içerisinde, dava konusu vergi ve/veya vergi cezalarının tümü için kanun yolundan vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin ilgili vergi dairesine verilmesi şartıyla kanun yolundan vazgeçme dilekçesinin verildiği tarih itibarıyla başkaca bir işleme gerek kalmaksızın tahakkuk eder.
Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının %80’inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarından %20 oranında indirim yapılır. Şu kadar ki, tasdik edilerek tahakkuk eden vergi tutarında indirim yapılmaz. İndirim hükmünden yararlanılabilmesi için dava konusu yapılan ve bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezaları ile gecikme faizlerinin birlikte bu fıkra kapsamında ödenmesi şarttır…” hükmü yer almaktadır.
Bu itibarla, 213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesi hükmünden yararlanmak üzere Kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil) davadan tamamen feragat edilerek anılan maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarından, Kanunun yayımı tarihi itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olanlar için 7326 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Ancak, 7326 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin onbirinci fıkrasında bu madde hükmünden yararlananların, ayrıca 213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer verilen indirimlerden yararlanamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Dolayısıyla, 213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesine göre tahakkuk eden ve tahakkuk tarihinden itibaren bir aylık ödeme süresi 7326 sayılı Kanunun yayımı tarihi itibarıyla geçmemiş olan alacakların bu Kanuna göre yapılandırılarak ödenmesi hâlinde, ayrıca 213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer verilen indirimlerden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Örnek 8- Mükellef hakkında Kasım/2019 dönemine ilişkin katma değer vergisine yönelik yapılan vergi incelemesi sonucu düzenlenen rapor uyarınca 180.000,00 TL katma değer vergisi tarh edilmiş, 180.000,00 TL vergi ziyaı cezası kesilmiş ve buna ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi tebliğ edilmiştir. Mükellef bu ihbarnameye karşı süresinde vergi mahkemesi nezdinde dava açmıştır. Yapılan yargılama sonucunda vergi mahkemesi tarafından istinaf yolu açık olmak üzere verginin 60.000,00 TL ve bu vergiye bağlı vergi ziyaı cezasının 60.000,00 TL tutarındaki kısımlarının tasdik edilmesi, vergi ve cezanın kalan kısımlarının ise kaldırılması yönünde karar verilmiştir.
Mükellef, 213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesi hükmünden yararlanmak için 20/5/2021 tarihinde vergi dairesine kanuni süresi içerisinde başvurmuştur.
Anılan madde hükmüne göre;
– 60.000,00 TL vergi tasdik edildiği için bu tutarın tamamı,
– 120.000,00 TL vergi kaldırıldığı için bu tutarın %60’ı olan (120.000,00 x %60=)72.000,00 TL,
– 60.000,00 TL vergi ziyaı cezası tasdik edildiği için bu tutarın %75’i olan (60.000,00 x %75=)45.000,00 TL,
– 132.000,00 TL vergi aslı üzerinden hesaplanan 34.320,00 TL gecikme faizi,
olmak üzere toplamda 211.320,00 TL tahakkuk etmiştir.
Mükellef kanun yolundan vazgeçme dilekçesini 20/5/2021 tarihinde verdiğinden bu alacakların bir aylık ödeme süresi Kanunun yayımı tarihi itibarıyla devam etmektedir (vade tarihi 20/6/2021).
213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesinin birinci fıkrasına istinaden tahakkuk eden tutarların tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi durumunda anılan maddenin ikinci fıkrasında yer verilen hükümlere göre indirim yapılmaktadır. Ancak, 7326 sayılı Kanundan yararlanmak için başvuranlara, Kanunun 2 nci maddesinin onbirinci fıkrası gereğince, 213 sayılı Kanunun 379 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer verilen indirim hükümleri uygulanmayacaktır.
Bu durumda, Kanun kapsamında ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.
Gecikme Faizi Hesaplanan Süre |
Alacak Aslı Tutarı (TL) |
Toplam Gecikme Faizi Oranı |
Gecikme Faizi Tutarı (TL) |
Toplam Yİ-ÜFE Oranı |
Yİ-ÜFE Tutarı (TL) |
27/12/2019-20/5/2021 | 132.000,00 | %26 | 34.320,00 | %5,60 | 7.392,00 |
Ödenecek Tutar | ||
Katma Değer Vergisi | : | 132.000,00 TL |
Yİ-ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine) | : | 7.392,00 TL |
TOPLAM | : | 139.392,00 TL |
Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | ||
Vergi Ziyaı Cezası | : | 45.000,00 TL |
Gecikme Faizi | : | 34.320,00 TL |
TOPLAM | : | 79.320,00 TL |
Yukarıda belirtilen 139.392,00 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, 79.320,00 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
d) 213 sayılı Kanun Uyarınca İkmalen, Re’sen ya da İdarece Yapılan Tarhiyata İlişkin Olarak Dava Açılmaksızın Kesinleşen Alacaklar
İkmalen, re’sen ya da idarece tarh edilmiş ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla dava açılmaksızın kesinleşmiş ancak ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar için tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamelerinde belirtilen tutar ve hesaplanan gecikme faizi dikkate alınarak Kanunun 2 nci maddesi hükmünden yararlanılabilecektir.
Kaynak: Resmi Gazete 14.6.2021
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.