2024 Yılında Tamamı Kullanılmayan Envanter Defteri 2025 Yılında da Kullanılabilir Mi?

Evet kullanılabilir. 2024 Yılına ait işlemler kaydedildikten sonra yeterli yaprakları olan envanter defteri noterden ara tasdik yapılmak suretiyle 2025 yılında kullanılabilir. 2025 Yılı için ara tasdik yapmadan önce envanter defterinin 2024 yılı sonu ile ilgili kayıtlarının yapılması gerekmektedir.

Türkiye’de Envanter Defteri Kullanımı ve Yasal Düzenlemeler

Envanter defteri, işletmelerin mali tablolarını düzenli ve şeffaf bir şekilde yönetebilmesi için tutulan önemli ticari kayıt araçlarından biridir. Türkiye’de işletmelerin muhasebe kayıtlarını nasıl tutması gerektiği konusunda çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Bu yazıda, Türkiye’de envanter defteri kullanımıyla ilgili yasal düzenlemeleri ve bu defterin doğru tutulması için dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız.

Envanter Defteri Nedir?

Envanter defteri, işletmelerin sahip oldukları varlıkları, borçları ve öz sermaye kalemlerini detaylı bir şekilde kayıt altına aldığı ticari bir defterdir. Bu defter, işletmenin mali durumunu net bir şekilde ortaya koymak amacıyla kullanılır ve Vergi Usul Kanunu (VUK) çerçevesinde düzenlenmesi zorunludur.

Envanter Defteri Kullanımını Düzenleyen Yasal Mevzuat

1. Vergi Usul Kanunu (VUK)

“Envanter Çıkarmak – Madde 186

Envanter çıkarmak,  bilânço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir.

Şu kadar ki; ticari teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mûtat olmıyan malların değerleri tahminen tesbit olunur.

Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade eder.”

…

“Bilançonun Tanziminde Envanter Listeleri – Madde 188

Envanter esas itibariyle defter üzerine çıkarılır.
Şu kadar ki, işlerinde geniş ölçüde ve çeşitli mal kullanan büyük müesseseler envanterlerini listeler halinde tanzim edebilir.
Bu takdirde envanter listelerinin:
1. Sayfa üzerinden numaralanarak sıralanması;
2. Envanterin tanzim tarihine göre tarihlenmesi;
3. Envanteri çıkaran memur ile teşebbüs sahibi veya vekili tarafından imzalanması;
4. Aynen envanter defteri gibi saklanması;
şarttır.
Yukardaki esaslara göre envanter listeleri tanzim edenler envanter defterine listeler muhteviyatını icmalen kaydederler.”

“Envanterde Amortisman Kayıtları – Madde 189

Üzerinden amortisman yapılan kıymetler ve bunların amortismanları aşağıda yazılı şekillerden herhangi biri ile gösterilir:
1. Envanter defterinin ayrı bir yerinde;
2. Özel bir amortisman defterinde;
3. Amortisman listelerinde.
Amortisman kayıtları, amortismana başlandığı tarihten itibaren her yılın amortismanı ayrı ayrı gösterilmek şartiyle birbirine bağlanır. İşletmeye yeniden giren iktisadi kıymetlerle bunların amortismanlarının evvelki yıllara ait kayıtlarda devam ettirilmesi caizdir.
Amortisman defteri veya listelerinin kayıtları envanter kaydı hükmündendir. Yukarıdaki esaslara göre kayıtlarda gösterilen iktisadi kıymetlere ait değerler envanter defterine toplu olarak geçirilebilir.”

“Büyük Mağazalarda Envanter – Madde 190
Büyük mağazalar ve eczaneler emtia mevcutlarının envanterlerini üç yılda bir çıkarabilirler. Bu takdirde envanter çıkarılmıyan yıllarda hesaben mevcut iktisadi kıymetleri envanter defterlerine kaydederler.
Büyük mağazalardan maksat, çeşitli mal üzerine geniş ölçüde ve perakende iş yapan ticarethanelerdir.
Maliye Bakanlığı büyük sınai işletmelerin, icabına göre, iki veya üç yılda bir envanter çıkarmalarına müsaade edebilir. Bu takdirde yukarıki hüküm uygulanır.”

“Envantere Alınan Kıymetleri Değerleme – Madde 191
Envantere alınan iktisadi kıymetler bu kanunun “değerleme”ye ait üçüncü kitabında yazılı esaslara göre değerlenir.”

Vergi Usul Kanunu’nun 189. maddesi, işletmelerin defter tutma zorunluluğunu düzenler. Bu maddeye göre, aşağıdaki mükellefler envanter defteri tutmakla yükümlüdür:

• Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar: İşletmelerin muhasebe kayıtları bilanço esasına göre tutuluyorsa, envanter defteri kaydı zorunludur.
• Tüccarlar ve Şirketler: Gelir ve kurumlar vergisine tabi tüm tüccar ve şirketler envanter defteri düzenlemekle yükümlüdür.

2. Türk Ticaret Kanunu (TTK)

Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 64. maddesi, işletmelerin ticari defterleri düzenli bir şekilde tutmasını zorunlu kılar. Envanter defteri de bu kapsamda yer alır ve aşağıdaki esaslara göre tutulmalıdır:

-Şeffaflık ve Doğruluk: Defter kayıtlarının gerçeği yansıtması gerekir.

-Zamanında Kayıt: İşlemler, gecikmeksizin kayıt altına alınmalıdır.

3. Muhasebe Standartları

Türkiye’de envanter defterinin tutulması, Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) çerçevesinde belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olmalıdır.

Envanter Defteri Nasıl Tutulmalıdır?

Defter Tasdiki
Envanter defteri, kullanılmadan önce noter tarafından tasdik edilmelidir. Bu işlem, defterin hukuki geçerliliğini sağlar.

Düzenli Kayıt
Deftere, yıl içinde yapılan tüm işlemler düzenli ve doğru bir şekilde işlenmelidir. Yıl sonunda ise işletmenin mevcut varlıkları, borçları ve sermayesi detaylı olarak listelenir.

Mali Dönem Kayıtları
Her mali yılın sonunda işletmenin envanteri çıkarılmalı ve deftere kaydedilmelidir. Bu kayıtlar, işletmenin mali durumunu gösteren belgelerle desteklenmelidir.

Saklama ve Denetim
Envanter defteri, Türk Ticaret Kanununa göre en az 10 yıl süreyle saklanmalıdır. Vergide genel zaman aşımı süresi ise 5 yıl olup zamanaşımı süresi izleyen yılın başından başlar. Vergi denetimleri sırasında bu defter, işletmenin mali tablolarını destekleyen bir belge olarak kullanılabilir.

Envanter Defteri Tutulmamasının Cezai Yaptırımları

Envanter defterinin yasalara uygun şekilde tutulmaması durumunda, işletmeler çeşitli cezalarla karşı karşıya kalabilir:

Vergi Usul Kanunu’na Göre: Defter tutulmaması veya usule uygun olmayan defterler, vergi incelemesi sırasında vergi ziyaı cezası ve usulsüzlük cezası uygulanmasına neden olabilir.

Türk Ticaret Kanunu’na Göre: TTK’ya uygun olmayan defter kayıtları, şirketlerin ticari faaliyetlerinde hukuki geçersizlik riski doğurabilir ve olası bir dava sürecinde aleyhe sonuçlanabilir.

Envanter Defteri Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dijital Kayıt: Türkiye’de e-Defter uygulamaları kapsamında envanter defterlerinin dijital ortamda tutulması da mümkündür. Ancak dijital kayıtlar da aynı yasal yükümlülüklere tabidir. Envanter defterinin isteğe bağlı olarak e-Defter olarak tutulmasına ilişkin düzenleme 2024 Aralık ayı sonunda yapılmıştır.

Uzman Desteği: Muhasebe işlemlerinin doğru ve eksiksiz yapılabilmesi için bir mali müşavirden destek alınması önerilir.

Yasal Güncellemeler: Vergi ve ticaret mevzuatında yapılan değişiklikler düzenli olarak takip edilmelidir.

Özet

Envanter defteri, işletmelerin mali durumunu yasalara uygun şekilde kayıt altına almasını sağlayan önemli bir araçtır. Türkiye’de Vergi Usul Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve muhasebe standartları çerçevesinde düzenlenen bu defterin doğru bir şekilde tutulması, işletmenin mali şeffaflığını sağlamanın yanı sıra hukuki risklerden korunmasını da sağlar.

Kaynak: GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.