Türk Ticaret Kanunu’ndaki Yevmiye Defterinin Noterden Kapanış Tasdikine İlişkin Yasal Düzenlemeler
Türk Ticaret Kanunu (TTK), yevmiye defterinin noterden kapanış tasdikiyle ilgili belirli düzenlemeler içermektedir. İşte bu düzenlemelerin özeti:
Kapanış Tasdiki Zorunluluğu:
Yevmiye defteri için kapanış tasdiki yaptırılması zorunludur. Kapanış tasdiki, defterin kullanıldığı dönemi izleyen 6.ay içinde yapılır.
Tasdik Zamanı:
Yevmiye defteri, hesap döneminin bitimini izleyen altıncı ayın sonuna kadar (genellikle 30 Haziran) noterden kapanış tasdikine tabi tutulmalıdır. 2023 Yılında kayıt ortamında tutulan yevmiye defteri için 1 Temmuz 2024 tarihine kadar noterden kapanış tasdiki yaptırılmalıdır.
TTK’nın 64’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasına göre;
Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır.
Amaç ve Kapsam:
Kapanış tasdiki, defter sayfalarının veya satırlarının boş olup olmadığını kontrol etmeyi amaçlar.
Bu uygulama, defterlere sonradan eski tarihli kayıt yapılmasını önlemeye yöneliktir.
Yasal Dayanak:
Türk Ticaret Kanunu’nun 64. maddesi, yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defterinin kapanış tasdikini düzenler.
Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ de bu hükümleri destekler ve detaylandırır.
A) Defter tutma ve envanter
I – Defter tutma yükümlülüğü
MADDE 64– (1) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.
(2) Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.
(3) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (Değişik dördüncü cümle: 28/3/2013-6455/78 md.) Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır. (Mülga beşinci cümle: 15/2/2018-7099/22 md.) (…) Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. (Ek cümle: 15/2/2018-7099/22 md.) Ancak anonim ve limited şirketlerin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılış onayları ticaret sicili müdürlükleri tarafından yapılır. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter veya ticaret sicili müdürlüğü onayı aranmaz. Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir.[18]
(4) Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir. (Ek cümleler:27/12/2020-7262/27 md.) Ticaret Bakanlığı, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu kılabilir. Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklıdır.
(5) (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Bu Kanuna tabi gerçek ve tüzel kişiler, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanunun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorundadır. Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.
Kapanış Tasdiki Yapılmadığında:
Yevmiye defterinin kapanış tasdiki yapılmadığında, bu durum defterin geçerliliğini etkileyebilir.
Vergi incelemelerinde ve ticari uyuşmazlıklarda bu eksiklik, aleyhe delil olarak kullanılabilir.
Usul ve Uygulama:
Noter, defterin kapanış tasdikini yaparken defterin son sayfasına kapanış şerhi düşer ve tasdik işlemini gerçekleştirir.
Kapanış tasdikinde, defterin hangi tarihler arasında kullanıldığı, sayfa sayısı ve diğer gerekli bilgiler yer alır.
Bu özet, Türk Ticaret Kanunu’ndaki yevmiye defterinin noterden kapanış tasdikiyle ilgili temel yasal düzenlemeleri içermektedir. Daha ayrıntılı bilgi ve uygulama detayları için ilgili kanun ve tebliğlerin incelenmesi önerilir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
