2023 yılıyla birlikte yeniden uygulamaya alınan enflasyon düzeltmesi, birçok şirket için bilanço verilerinde önemli değişiklikler yaratmıştır. Bu da, bazı vergi uygulamalarında hangi verilerin esas alınması gerektiği sorusunu gündeme taşımıştır. En çok merak edilen konulardan biri de finansman gider kısıtlaması hesaplamasında, düzenlenen mali tablonun düzeltme öncesi mi yoksa sonrası mı dikkate alınacağıdır.
İstanbul Defterdarlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü tarafından verilen 23 Ekim 2024 tarihli özelge bu konuda net açıklamalar içermektedir.
Enflasyon Düzeltmesi Nedir?
213 sayılı Vergi Usul Kanunu‘nun mükerrer 298. maddesine göre, kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, belirli enflasyon oranlarının aşılması halinde parasal olmayan kıymetleri enflasyon düzeltmesine tabi tutmak zorundadır. 2023 yılına özel olarak getirilen düzenlemeyle, bu oranlara bakılmaksızın tüm mali tablolar 31.12.2023 tarihi itibarıyla düzeltmeye tabi tutulmuştur.
Bu düzeltme sonucunda ortaya çıkan kar veya zarar farkı, geçmiş yıllar karı veya zararı hesabında izlenir ve vergi matrahı hesaplamasında dikkate alınmaz.
Finansman Gider Kısıtlaması Uygulaması
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu‘nun 11. maddesine göre, öz kaynaklarını aşan borçlar için yapılan faiz, kur farkı, komisyon gibi finansman giderlerinin belirli bir kısmı vergi matrahından indirilemez. Bu oran, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmekte ve sektöre göre farklılaştırılabilmektedir.
Ancak önemli bir ayrıntı var: Finansman gider kısıtlaması hesaplanırken hangi bilançonun esas alınacağı.
Düzeltme Öncesi Mi, Düzeltme Sonrası Mı?
İstanbul Defterdarlığı tarafından verilen görüşe göre;
- Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kar veya zarar, vergi matrahına dahil edilmez.
- Dolayısıyla, finansman gider kısıtlamasında düzeltme öncesi bilançoda yer alan veriler dikkate alınır.
Başka bir deyişle, 2023 yılına ilişkin enflasyon düzeltmesi yapılmış olsa bile, finansman gider kısıtlamasına esas yabancı kaynak ve öz kaynak hesaplamasında düzeltme öncesi bilanço esas alınacaktır.
Sonuç
Eğer bir işletme 2023 yılı sonunda enflasyon düzeltmesi uygulamış ve bilançosunu buna göre yenilemişse, bu düzeltme sonucu oluşan kar veya zarar vergi matrahını etkilemeyecektir. Bu nedenle, finansman gider kısıtlaması gibi uygulamalarda da düzeltme yapılmamış, yani 2023 yılı sonu itibarıyla orijinal bilanço kullanılacaktır.
Bu durum, özellikle yüksek borçluluk oranına sahip şirketlerin finansman giderlerini planlaması açısından büyük önem taşımaktadır.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Defterdarlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-11395140-105[VUK-3-2823]-… | 23.10.2024 | |
| Konu | : | Enflasyon düzeltmesi | ||
| İlgi | : | … |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, şirketinizin … yılı dönem sonu bilançosunun enflasyon düzeltmesine tabi tutulduğu belirtilmiş olup, Kurumlar Vergisi Kanununun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde yer alan finansman gider kısıtlaması uygulamasında, …. yılı için düzeltme öncesi ve sonrası bilançolardan hangisinin dikkate alınacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun Mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında, “Malî tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetler aşağıdaki hükümlere göre enflasyon düzeltmesine tâbi tutulur.
1. Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erer.
Kapsama giren mükellefler, geçici vergi dönemlerinin sonu itibarıyla malî tabloları düzenlemek ve enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar. Geçici vergi dönemlerinde yukarıda belirtilen oranların tespitinde, son üç hesap dönemi yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dahil önceki otuzaltı ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine son oniki ay dikkate alınır. Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılır…”,
– Geçici 33 üncü maddesinde, “…
31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez…”
hükümleri yer almaktadır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde, “Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmı. Belirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümlere göre, …. hesap dönemine ilişkin yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr veya zarar kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmayacağından ve …. yılı için düzeltme öncesi mali tablolarına göre vergilendirme yapılacağından, Kurumlar Vergisi Kanununa istinaden finansman gider kısıtlaması hesabında, …. tarihli enflasyon düzeltmesi yapılmamış bilançoya göre belirlenen tutarlarının dikkate alınacağı tabiidir.
…
ÖNERİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
