159 verilen sipariş avansları için enflasyon düzeltmesi yapılacak mı?
Düzeltme yapılacaktır.
159 ve 340 Hesaplar parasal olmayan kıymet olarak sayılmıştır. Düzeltme yapılmaktır. 555 sayılı VUK genel tebliği ekindeki listeleri inceleyiniz.
(159) Yurt içinden veya yurt dışından mal veya hizmet satın almak üzere verilen siparişler için verilen sipariş avansları parasal olmayan kalem olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.
(340) İşletmenin faaliyet alanı ile ilgili yurt içinden veya yurt dışından mal veya hizmet satışı için aldığı sipariş avansları parasal olmayan kalem olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.
Alınan ve verilen sipariş avansları içinde parasal kıymet niteliğinde olanlar için enflasyon düzeltmesi yapılmayacaktır.
165 no.lu VUK Sirküleri
…
8. Avansların Düzeltilmesi
213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (3/b) alt bendinin parantez içi hükmünde belirtilen parasal olmayan kıymetler için mahsuben verilen ve alınan avanslar parasal olmayan nitelikte iseler ödeme/tahsil tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltilecektir.
Bu kapsamda, belli mal veya hizmet miktarına endekslenen avansların parasal olmayan nitelikte olduğu kabul edilecek ve düzeltilecektir
8.1. Alınan Avansların Düzeltilmesi
Alınan avansların düzeltilmesine ilişkin aşağıda örnek verilmiştir.
Örnek 16: Hesap dönemi takvim yılı olan (M) Ltd. Şti. 10/9/2023 tarihinde 10 birimlik emtianın imal edilip 2.000.000,00 TL’ye satışı için 1.000.000,00 TL nakit avans almıştır. Söz konusu emtia 1/2/2024 tarihinde teslim edilmiştir.
Alınan sipariş avansının muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
| 102 Bankalar |
340 Alınan Sipariş Avansları |
1.000.000,00 |
1.000.000,00 |
Alınan sipariş avansının 31/12/2023 tarihli bilançoda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu hesaplanması ve muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
|
İlgili Ay |
Yİ-ÜFE |
|
2023/12 (A) |
2.915,02 |
| 2023/9 (B) |
2.749,98 |
Düzeltme Katsayısı (A / B) = 1,06001
Düzeltilmiş Tutar = 1.000.000,00 x 1,06001 = 1.060.010,00 TL.
Enflasyon Düzeltme Farkı = 1.060.010,00 – 1.000.000,00 = 60.010,00 TL.
| 698 Enflasyon Düzeltme Hesabı |
340 Alınan Sipariş Avansları … Alınan Sipariş Avansları E D Farkı |
60.010,00 |
60.010,00 |
Parasal olmayan kıymet mahiyetindeki alınan avansların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farkların avans kapatıldığında gelir hesaplarına intikal ettirilmesi gerekmektedir. Bu şekilde gelir hesaplarına aktarılan farklar 2023 hesap döneminden kaynaklanıyorsa vergiye tabi tutulmayacak, beyannamede diğer indirimler kısmında gösterilecektir.
Buna göre, örneğimizde malın teslimi sırasında yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
| 102 Bankalar |
1.000.000,00 |
||
| 340 Alınan Sipariş Avansları |
600 Yurtiçi Satışlar |
1.060.010,00 |
2.000.000,00 |
|
649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar |
60.010,00 |
8.2. Verilen Avansların Düzeltilmesi
Verilen avanslar malın teslim edilmesi veya hizmetin görülmesi halinde aynı hesabın alacağına yazılarak kapatılır. Avansa ilişkin taahhüdün yerinde getirilmesi ile parasal olmayan verilen avanslar kapatılırken bu avansa ait düzeltme farkı da avansın mahsup edileceği ilgili hesaba aktarılarak kapatılır.
Verilen avansların düzeltilmesine ilişkin örneğe aşağıda yer verilmiştir.
Örnek 17: Örnek 16’da avansı veren ve perakende ticaretle iştigal eden (N) Ltd. Şti. tarafından yapılan enflasyon düzeltmesi ve muhasebe kayıt işlemleri aşağıdaki gibi olacaktır.
| 159 Verilen Sipariş Avansları |
102 Bankalar |
1.000.000,00 |
1.000.000,00 |
Hesap dönemi takvim yılı olan mükellef tarafından, verilen sipariş avansının 31/12/2023 tarihli bilançoda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu hesaplama ve muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
|
İlgili Ay |
Yİ-ÜFE |
|
2023/12 (A) |
2.915,02 |
| 2023/9 (B) |
2.749,98 |
Düzeltme Katsayısı (A / B) = 1,06001
Düzeltilmiş Tutar = 1.000.000,00 x 1,06001 = 1.060.010,00 TL.
Enflasyon Düzeltme Farkı = 1.060.010,00 – 1.000.000,00 = 60.010,00 TL.
| 159 Verilen Sipariş Avansları
… Verilen Sipariş Avansları E D Farkı |
698 Enflasyon Düzeltme Hesabı |
60.010,00 |
60.010,00 |
Örneğimizde parasal olmayan kıymet mahiyetindeki verilen avansın enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farkın, avans kapatıldığında “Ticari Mallar” hesabına intikal ettirilmesi gerekmektedir.
Buna göre, örneğimizde malın teslimi sırasında yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
| 153 Ticari Mallar | 2.060.010,00 | ||
|
102 Bankalar
159 Verilen Sipariş Avansları |
1.000.000,00
1.060.010,00 |
ÖNEMLİ NOT: Kanuna uygun Enflasyon düzeltmesi yapabilmeniz için mutlaka 555 sayılı VUK Genel Tebliği ve 165 sayılı VUK Sirkülerini okuyunuz. Aksi takdirde yanlış işlem yaparsınız. Hesaplama ve yevmiye kayıt örnekleri 165 sayılı sirküde mevcuttur. Diğer taraftan Oda tarafından yapılan eğitimlere ilişkin video yayınlarını aşağıdaki link den izleyebilirsiniz.
https://form.ismmmo.org.tr/tv.asp
Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
