131 ortaklardan alacaklar hesap aftan yararlanmak için 31.12.2022 bilanço tarihi mi baz alınmalı yoksa beyanı verildiği tarih baz alınabilir mi? Mayıs 2023’te bakiyede azalma olmuştur.

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan;
o Kasa mevcutlarını,
o İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını,
o Bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31/05/2023 tarihine (bu tarih dahil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

Düzeltme uygulamasında, kasa mevcutları ile ortaklardan net alacak tutarlarıyla ilgili olmakla beraber başka hesaplarda takip edilen tutarların da dikkate alınması mümkündür.

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, başka hesaplarda takip edilen tutarlar da dikkate alınarak tek düzen hesap planında yer alan “131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından “331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınacaktır.

Söz konusu beyan sonucunda aşağıdaki esaslara göre kayıtlar düzeltilebilecektir.

Vergisel Yükümlülükler ve Muhasebe Kayıtları

Örnek (A) ŞİRKETİ.’nin 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 300.000 TL görülmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan tutar 290.000 TL’dir. Şirketin dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 31/5/2023 tarihi itibarıyla kasa hesabının mevcudu 400.000 TL olarak görülmektedir. Anılan mükellef, her ne kadar beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 400.000 TL olsa da, 31/12/2022 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu içinde fiilen kasada bulunmayan tutarları esas alacak, bu tutarın 290.000 TL olması nedeniyle, bu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi sonuna (31/05/2023 tarihine) kadar ödeyecektir.

Beyan tutarı : 290.000 TL
Hesaplanan Vergi: (290.000 x %3=) 8.700 TL

Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.
(Muhasebe kayıt tarihi beyanın yapıldığı ve tahakkukun alındığı tarih olacaktır.)
-Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi :

_______________ 31/05/2023 ___________________________

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.     290.000 TL
(7440 Sayılı Kanun 6/3 md.)
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
veya (296 GEÇİCİ HESAP)

100 KASA                                                     290.000 TL

_______________________/ ______________________________

– Verginin hesaplanması:

____________31/05/2023__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.           8.700 TL
(7440 Sayılı Kanun 6/3 md.)
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                  8.700 TL

_________________ / ___________________________________

• Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

____________________ 31/05/2023 __________________________

950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN                  298.700 TL
GİDERLER

951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN
GİDERLER ALACAKLI HESABI                                      298.700 TL

______________________/ ________________________________

Mükellef, bu beyanıyla ilgili muhasebe kayıtlarını yaparken düzeltmeden kaynaklanan işlemler nedeniyle “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde bir geçici hesap (296- GEÇİCİ HESAP) oluşturma tercihinde bulunabilir.

Şirketler kasa ve ortaklar cari hesaplarında yapacakları düzeltmeden kaynaklanan işlemlerin “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabına kaydedilmesi durumunda, şirket öz kaynaklarında önemli bir azalışa, dolayısıyla da Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde teknik iflasa, firmanın kredi kuruluşları nezdinde kredibilitelerinde önemli bir düşüşe ya da Kamu İhale Mevzuatına göre tutturulması gereken rasyolarda (oranlarda) bozulmaya yol açabileceği düşünülerek,

“689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde bir geçici hesaba (296- GEÇİCİ HESAP) kayıt yapılması tercih edilebilir.

Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.